Імклівы час не закрануў толькі адной прафесіі — пстуха, а дакладней — пастуха авечак.
Авечыя статкі ў тутэйшых гаспадароў невялікія — сотня галоў, не болей, і таму справа з выпасам жывёлы ў Аверні так не адладжана, як, скажам, у Правансе. За пастуха тут ідзе той, хто ўжо да іншай работы няздатны. Кожную раніцу ў Аверні можна бачыць, як пажылы згорблены чалавек з сабакам гоніць па вёсцы статак. Старэйшыя авечкі са званочкамі на шыі добра ведаюць дарогу і самі вядуць астатніх на пашу. У руках у пастуха парасон, які яму служыць кульбай, а пры патрэбе абароніць ад спякотлівага сонца ці ад дажджу. У мяшочку схаваны яго полудзень і літр віна. Калі ж гэтага забракуе, то пастух добра ведае, дзе спатоліць смагу: крыніц тут багата!
Работа ў пастуха, вядома, сезонная. Узімку, калі авечкі стаяць у хляве, навошта ён каму патрэбен?! Было б проста неразумна ці, калі хочаце, «нерэнтабельна» плаціць грошы і за сена, і за пастуха, тым больш што зімою гаспадар сам сядзіць дома без работы. Іншая справа летам: авечкі кормяцца бясплатна. Гэта дазваляе зэканоміць сена, запасы якога не бясконцыя, дый жывёла на пашы лепей набірае вагу. Вось за гэта, вядома, пастуху заплаціць варта.
У сярэдзіне кастрычніка пастуховая праца заканчваецца, і ён вяртаецца ў багадзельню. Там ім будзе апекавацца сацыяльная служба, дык клапаціцца ні аб харчах, ні аб даху над галавой яму не давядзецца. Шэсць месяцаў — начлег на сене ў гумне, абед у полі, вячэра ў гаспадара, шэсць месяцаў — багадзельня. Паўгода жыве пастух на волі, дыхае свежым паветрам, п'е крынічную ваду, а паўгода прывыкае да тых сваіх апошніх дзён, калі прыйдуць паралічы ды іншыя хваробы старасці...
Стары Лакасань у свае семдзесят сем гадоў быў яшчэ досыць дужы і рухавы, каб справіцца з авечым статкам. Усё жыццё, пакуль дазвалялі сілы і здароўе, Лакасань працаваў на чужых палетках: араў, баранаваў, сеяў, касіў... А як стукнула яму семдзесят пяць, гаспадары перасталі наймаць яго на работу, і апынуўся стары «каля авечак».
Спачатку ён пачуваў сябе вельмі адзінока, злаваў на людзей і на сябе, але памалу самота і злосць саступілі месца нейкаму новаму пачуццю. Яно ішло ад адчування свабоды, ад таго, што ніхто не паглядае табе ў спіну, ад таго, што ты аддадзены самому сабе і прыродзе, ад таго, што апынуўся ты ва ўлонні поўнага спакою...
Зрэшты, пастух не такі ўжо і адзінокі: у яго ёсць статак, які патрабуе да сябе пэўнай увагі і клопату, ёсць надзейны памочнік — сабака, добрая і разумная істота, якая на ляту ловіць сэнс твайго поклічу ці свісту і ажно дрыжыць ад нецярпення хутчэй кінуцца табе на дапамогу.
Найбольш падабаўся старому Лакасаню час папаўдні. Добра пад'еўшы і запіўшы свой абед, любіў ён прылегчы ў цяньку свайго парасона ды падрамаць, вадаючы, што Перлу (яго сабака) сам пакіруе статкам. Пра што думалася яму ў такія часіны? Пра старасць, пра няхітрую, а ўсё ж такі прыемную цяперашнюю работу, пра смерць... Да смерці Лакасань адносіўся спакойна, без філасофскіх ускладненняў: як-ніяк сякія-такія грошы ў яго ёсць у ашчаднай касе, а гэта будзе добрай падтрымкай, калі ён назаўсёды атабарыцца ў багадзельні. Тады, вядома, нейкую суму можна будзе перадаць манашкам, нагадаўшы, што ім жа пяройдзе і астатак... І ўсё ж не прымала яго душа гэтай змрочнай установы... Зусім іншая справа — зямля, неба, сонца, дождж, жывёла, быкі, авечкі, яго сабака, людзі, гаспадары, манашкі!..
Так жылося і думалася Лакасаню, пакуль не навалілася на яго хвароба.
Дзякаваць богу, здарылася гэта акурат у самы разгар лета. Ён працаваў ужо два гады ў адных і тых гаспадароў, якія даволі памяркоўна абыходзіліся з ім. Што зробіш, у іх свае клопаты, вунь колькі трэба плаціць за машыны, купленыя ў крэдыт. Даводзіцца берагчы кожны франк. А эканомія, як вядома, засушвае чалавечыя пачуцці...
Хворы Лакасань не сумняваўся, што яго завязуць у багадзельню. Але маладая гаспадыня паклала яго ў ложак, дала лякарства, выклікала доктара, даглядала, песціла — словам, рабіла ўсё, нібы была яму за дачку. У старога адзінокага чалавека аж слёзы сыпаліся ад гэтай увагі і пяшчоты, пра якую кожны бацька можа толькі марыць...
Калі Лакасань паправіўся і зноў апынуўся на пашы, ім завалодала адна-адзіная думка... Нават ноччу, прачынаючыся, бачыў ён перед сабой гожую постаць гаспадыні, якая нібыта зноў нахілялася над ім і пыталася: «Ну як, дзядзька Лакасань, як вы сёння сябе адчуваеце? — і тут жа супакойвала: — Нічога, нічога, хутка зноў станеце на ногі, дый доктар казаў вам...»