Kaj ili rapide parolas pri alia temo. Magranda tragedio, proksima malriĉeco, ĝi do estas ĝena. Tial trovas tiel grandan eĥon ĉiu granadega maljustaĵo. Grandegajn maljustaĵojn oni ne povas helpi per etaj donacaĵoj, kaj ĝi pliigas la sekurec-senton de la bedaŭrantaj homoj. La publika afero estas ĉies ŝatata privata afero. Sed fine la problemon de homo, kies edzino aĉetas verdajn pizojn, kiam ĝia kilogramo kostas tiom kaj tiom da mono, oni ne eblas pufigi ĝin publika afero. Kaj se ni jam temas pri tio, kial portas ŝia filino konstante novajn, silkajn ŝtrumpojn? Kial ŝi ne kolektas tiun monon?… Vidu, tiaj homoj, kiel Gustavo Bahr, fumas kvin cendajn cigarojn… Mia bofratino diris, kiu konas bone kelkajn famajn scienculojn, ĉar li havas libropruntejon. Tiajn homojn, kiel Antono la Agordisto kaj lia familion, oni ne povas helpi… Ĉu vi vidis, ke la malgranda knabo portas ŝiriĝintajn ŝtrumpojn? Jen tio!.. Ĉiu povas esti malriĉa, sed estu permesate, oni tamen ne devas iradi ĉifone! Oni ne devas fariĝi tio! Mia kuzo ofte estas kun ministrejaj homoj, ĉar li vizitas altrangan societon, kaj li diras, ke Gustavo Bahr ĉiam estis bonorda kaj pura, kvazaŭ li nun elvenus el skatolo. Dio mia, ni nur trovu la kompatindulon! Ĉu vi scias, ke mi kaj mia edzon ne dormis dum la tuta nokto?!
Kaj oni bedaŭras lin, kaj eble oni kolektos monon por li, se li troviĝos, oni suspektigos lin kaj klaĉados pri li.
– Sed momente Gustavo Bahr povas esti konstanta temo de la ĵurnaloj. La ĉefredaktoro ĵus rapidis vespermanĝi, kaj Guss, la politika rubrikestro baras lian vojo ekscitite! Unu kaj duono da kolumnoj estas malplena, kaj tuj estos redaktofino!
– Mi ne komprenas vin, Guss! – diris la ĉefredaktoro. – Skribu unu kaj duonon da kolumnoj pri tiu sinjora moŝto, kiu malapeis ĉe la kanibaloj!.. Terure, ke tiel mondfaman pentroartiston… nu esploriston! Kiu zorgas pri li!.. Do, ĝi estas majesta afero de la homaro, kaj kial ni ne ricevas informojn pri li?… Liaj malesperiĝintaj infanoj ploras pro li… Vi, senpova ulaĉo! Skribu, ke la infanoj de lia frato ploras, aŭ la infanoj de la najbaro, sed la infana ploro estas benonata, ĉar ĝi valoras nenion sen tio! Aŭ komencu la artikolon jene: “Gaston Bohrer! Ĉu ekzistas iu, kiu ne konas tiun nomon?!”… Ĉu vi ne nomiĝas tiel?… Vi jam tro sufiĉas al mi, Guss! La unuan de la sekva monato vi povas foriri! Vi scias nenion, kaj vi ĉiam nur saĝumadas!
Nu poste sekvas la beletristoj. Ili estas malicmaj, facile meditemaj kaj paraleligas. Ĉiam kaj kun ĉio! Ekzemple la publicista ĉefverko “Marĝene de kakaoskandalo” tekstas jene:
“La scienculo mortas en la regno de kakao, kaj la advokato, kiu elspezas dek milojn da mono por virinoj, li koruptas kakaofakulon… Iu mortas, la alia ankoraŭ vivas, pro la kakao. Kiel stranga bildo ĝi estas: Karaktero de du homoj, kaj inter ili estas la kakao, tiu simpla produktaĵo, kion ĉiu kuiras por si laŭ propra maniero. Iu por la homoj, la alia por la virinoj. De gustibus non est disputandum…”
(-blg-)
La alia meditas pri la kazo de ekzekutita, revolvera bankrabisto.
“La scienculo portas sian kolon al la kanibaloj, kaj la rabisto portis lian kanibalan koron al la civilizacio… Iu malaperis, sed la koro batadis en li por la kulturo! La alia estas cinika, li iras en la mano kun cigaredo al la ekzekuto. Ankaŭ ĉi tiu estas koro, ankaŭ tiu estas koro. Konsideru fine la faktorojn: Eppur si muove! Tamen ni devus serĉesplori tion!” (Justinianus.)
La eseisto de la Scienca Instituto moke pledis en la dimanĉa suplamento: “Ĉu oni ne povas fari defendon kontraŭ la disvastiĝanta kolportaĵ-literaturo? Oni eldonu por la vastaj popoltavoloj malmultekoste la verkojn de Gustavo Bahr, aventurplenajn por ĉiu: “Sekstanto tra la imaginaroj de la lumjaroj kaj sektoroj laŭ la rilatoj de la kosma sistemo kaj oceanobiologio, en la diferenciala integralsistemo.” Ĝi adiaŭas al la vivo de ĉiuspecaj kaŭboj- kaj aventur-romanoj! Kaj ĝi havus utilan popoledukan afikon.”
L pli altan gradon de la populareco signifas, kiam la mondfama verkisto komencas skribi biografian romanon, kaj jam estas pli granda paŝo al la populareco la menukarto:
Marinita ŝafidkapo kun kreno laŭ la maniero de Gustavo Bahr.
Sed la vera, la nepagebla, la plenumiĝinta populareco estas: Ŝlagro! La unua fokstrota ŝlagro!
Ĝi estas la supro!
Venas la girloj!
“The twenty Gustav Bahr Melody Sisters In the Bask.”
Kaj ili kantas la konatan ŝlagron, en kiu bela indiĝena knabino ĉiam ĝemas jene:
Adiaŭ, eta Gustav’ Bahr,
Adiaŭ bela ĝangal-roman’
Disiĝi doloras!
Tamen ĝi devas!
Ĉar mi ne amas vin sen mustard’!”
Kaj sekvas danco.
Nu jen! Nun jam alvenis la tempo por Theo! Li atendis tion!
Kaj povas naskiĝis la mondsensacio sur la titolpaĝo de matena ĵurnalo:
L A F I L O D E L A D I R E K T O R O D E L A T R U S T O P A C I F I K A O C E A N O, F A M E K O N A T A P R I L A S C I E N C A M O, D E C I D I S T R O V I G U S T A V O B A H R – O N, L A L I V I N G S T O N E – O N D E Ĉ I T I U E P O K O!
La tuta mondo konsternite rigardas tiun heroan kaj majestan entreprenon, plenan de danĝeroj. – (La plej bona estas la mildaodora razkremo “Brazol”! Pudro Brazol! Silkaj ŝtrumpoj Brazol) -
En la radio oni faras prelegon pri la celoj de la fama esploristo, pri la insulro, pri la modernaj instrumentoj, pri la oceanŝipoj, pri la duonsovaĝaj panteroj kaj ĝenerale pri la financaj institucioj. Je la 4-a horo kaj 30 minutoj ni dissendas gramofon-muzikon. – (Manĝu ĉiumatene grajnoj Pauker. Ĝi estas aĉetebla ankaŭ en dek dekagramaj paketoj!) -
Sur la sablo de la strando kuŝas malplenaj boteloj, kaj ties etikedo anoncas:
S U N U M O L E O G U S T A V O B A H R!
Kaj la megafonoj disaŭdigas laŭte la kanibal-fokstroton.
Jen estas la homo!
Tiel fariĝas el malaperinta vojaĝisto moda fokstroto, kaj el lia nomo sunumoleo-reklamo, en la polvo de la strando.
Jen sablo!
Nu sed, ĝis la ekspedico atingos ekvojaĝi! Ke ĝi ne havu alian taskon, ol penetri en la nekonatan lokon, venki la mortajn danĝerojn, vagadi en tempesto, frosto, varmego. Tiuj estas nuraj infanaĵoj, rilate la prepariĝon! La maljunaj polusesplorantoj rakontas, se la eterna glacio ŝajnis neeltenebla, la konstanta nokto, la frostoŝvelaĵoj kaj aliaj nemalhaveblaj suferegoj, iu rememoris la prepariĝon de la ekveturo, kaj tiam ili estas iom trankvilaj, ĉar ili sentis tiel, ke ilia sorto relative tamen estas nun pli eltenebla.
Koncerne la planon de sinjoro Theo unuavice la elekto de la malmultenombraj, unuarangaj fakuloj ŝajnis problema. Pro tio estis superflue maltrankvili. Aŭdinte la unuan informon, lia patro telefonis, ke li submetas la nevon de sia amiko al lia atento.
– Ĉu li jam partoprenis ekspecidion?
– Ne. Ĝuste tial li ŝatus kunveturi. Vi certe utiligos lin.
– Kio estas lia profesio?
– Li estas unuaranga art-oraĵisto. Tiulon vi ĉiam povas utiligi. Pasintjare li gajnis premion en Ĉikago per orumita vizitkartujo. Vi ne havos multe da problemo pri li, vi nur devas zorge trakti lin, ĉar li estas melankolia.
La ĉefredaktoro de la plej granda ĵurnalo, kiu direktis la tutan gazetarkampanjon, nepre persistis ĉe tio, ke ili kunveturigu lian kuzon, kiu estas publike respektakta matĉjuĝisto, kaj oni ne povas scii, por kio li estos utila en la ekspecidio?