Сэрца ў Гары ёкнула. Праверку? Перад усёй школай? Але ён жа ж яшчэ не ведае ніякага чараўніцтва - што жа яму рабіць? Ён не чакаў, што іх будуць правяраць адразу жа, ледзь толькі яны прыедуць. Ён збянтэжана паглядзеў наўкол і ўбачыў, што ўсё астатнія знаходзяцца ў такой жа разгубленасці, як і ён сам. Усё маўчалі, за выключэннем Герміёны Грэйнджэр, якая вельмі-вельмі хутка шаптала нешта аб замовах, якія яна вывучыла і спрабавала здагадацца, які з іх у яе спытаюць. Гары паспрабаваў не слухаць яе. Ён аніразу яшчэ так не нерваваўся, ні разу, нават тады, калі нёс Дурслі занатоўку ад дырэктара, у якой было сказана, што ён невядомым спосабам перафарбаваў парык сваёй настаўніцы ў сіні колер. Гары ўтаропіўся ў пол. Літаральна ў любую секунду можа вярнуцца прафесар МакГонагал і павесці яго на ганьбу.
І тут здарылася штосьці такое, што прымусіла яго падскокнуць ледзь не на метр уверх - а нейкія хлопцы, што стаялі ззаду, страшна закрычалі:
- Што гэта?!
Гары, як і ўсё астатнія наўкол, проста збялеў ад жаху. З задняй сцяны суцэльным струменем выслізгвалі прывіды, штук, як мінімум, дваццаць. Перлінна-белага колеру, напаўпразрыстыя, яны струменіліся па пакоі, гутарачы адзін з адным і не прыкмячаючы першакурснікаў. Падаецца, яны аб чымсьці спрачаліся. Адзін, у выглядзе тоўсценькага нізенькага манаха, гаварыў: "Забудзь і прабач, як кажуць, мы павінны даць яму яшчэ адзін шанец…"
- Дарогі Манах, хіба мы не далі Піўзу ўсе шанцы, якія толькі маглі? Ён кідае цень на ўсіх нас і потым, ведаеце, ён жа ж нават не зусім прывід… А вы ўсе што тут робіце?
Прывід раптам звярнуў ўвагу на дзяцей.
Ніхто не адказаў.
- Папаўненне! - выклікнуў Тоўсты Манах, усміхаючыся ўсім адразу. - На размеркаванне, мяркую?
Некалькі чалавек моўчкі кіўнулі.
- Спадзяюся, вы патрапіце ў "Хафлпаф"! - пажадаў Манах. - Я там вучыўся, разумееце?
- Пастроіліся! - раздаўся рэзкі голас. - Цырымонія размеркавання пачынаецца!
Гэта вярнулася прафесар МакГонагал. Адзін за адным, прывіды пакінулі пакой праз супрацьлеглую сцяну.
- Пастроіліся, пастроіліся, - падганяла прафесар МакГонагал першакурснікаў, - і за мной.
Адчуваючы, як ногі наліваюцца свінцом, Гары ўстаў следам за хлопчыкам з валасамі пясочнага колеру, а Рон устаў за Гары, пасля чаго няўпэўненымі крокамі яны папляліся з пакоя і, праз падвойныя дзверы, вышлі ў Вялікую Залу.
Гары і ўявіць не мог, што на свеце бываюць такія дзіўныя і выдатныя месцы. Зала была асветленая тысячамі і тысячамі свечак, якія плавалі ў паветры над чатырма доўгімі сталамі, за якімі сядзелі астатнія навучэнцы школы. Сталы былі сервіраваныя залатымі талеркамі і кубкамі. У далёкім канцы залы стаяў яшчэ адзін доўгі стол, для настаўнікаў. Прафесар МакГонагал правяла дзяцей туды і паставіла іх так, што яны выстраіліся тварамі да вучняў, а настаўніцкі стол апынуўся ў іх за спінамі. На пачаткоўцаў глядзелі сотні твараў, падобных у няяркім святле свечак да бледных ліхтарыкаў. Там і сям між навучэнцамі цьмяным срэбрам адлівалі фігуры прывідаў. Гары паглядзеў уверх, галоўным чынам, каб пазбегнуць накіраваных на яго поглядаў. Ён убачыў бархаціста-чорнае неба, усеянае зоркамі. Ён пачуў, як Герміёна шэпча: "Ён так заварожаны, як быццам гэта сапраўднае зорнае неба. Я чытала ў "Гісторыі "Хогвартса".
Немагчыма было паверыць, што гэтае не неба, а столь, і што Вялікая Зала не сыходзіць уверх, прама ў космас.
Прафесар МакГонагал моўчкі ўсталявала перад першакласнікамі табурэтку на чатырох ножках. На табурэтку яна паклала спічастую чароўную шапку. Капялюш быў ўвесь у латках, патрапаны і неверагодна брудны. Цётка Пятуння ні завошта не пагадзілася б трымаць такі ў доме.
Можа быць, трэба дастаць адтуль труса, у жаху падумаў Гары. Зазначыўшы, што ўсё пільна глядзяць на капялюш, ён таксама стаў уважліва глядзець. На працягу некалькіх секунд у Зале стаяла абсалютная цішыня. Затым капялюш тузануўся. Поруч яго боку ўтварылася дзірка накшталт рота - і капялюш заспяваў:
Можа, выгляд мой мяне вас не ўразіў,
Ды па знешнасці адной не мяркуйце,
Разумней за мяне Шапкі ў свеце няма -
Пахвальбу маю мне ўжо даруйце.
Кепкі, цыліндры ды кацялкі…
Так, яны прыгажэй за мяне,
Ды ў іх няма ані кроплі мазгоў,
І на’т сотні год з іх ніхто не жыве.
Я ўсіх вас бачу практычна наскрозь,
Не схаваць ад мяне анічога,
Надзеньце мяне – і я вам скажу,