Зноў зазваніў тэлефон. Гэтым разам Любча: "Брэжнеў памёр. Замест яго будзе Андропаў. КГБ. А ён не спыніцца ні перад чым, каб падавіць у Польшчы рух за свабоду. Мы арганізуем мітынг супраць уводу савецкіх войскаў. Калі ты той Віктар Маргер, якога я ведаў раней, ты мусіш прыйсці, каб падтрымаць нас".
Ён не ведае, ці той я, якім быў раней, але яму вядома, што Брэжнеў памёр і што Андропаў будзе на ягоным месцы. Хоць нідзе не было пра гэта ніякай інфармацыі. Выходзіць, што не трэба ніякіх газет, ніякага радыё з тэлебачаннем.
- Чэслаў…
- Ну? Што?
- Ты хочаш, каб мне не было куды вярнуцца?
- Я хачу, каб табе было з кім застацца.
- А дзе застацца? У Польшчы, куды ўвойдуць савецкія войскі?
- Калі мы ўсе выйдзем, яны не ўвойдуць. Трэба не даць Ярузельскаму магчымасці іх запрасіць. Гэта кроў.
- Ён сказаў, што не хоча крыві.
- Каму сказаў?
- Мне.
- Ты быў у гэтага вырадка?
- Быў.
- Та-а-к… І як ты будзеш апраўдвацца?
Чаму ён павінен апраўдвацца? Хоць перад Любчам, хоць перад кім? І ўсё ж апраўдаўся:
- У мяне ў Маскве каханая, Чэслаў.
Любча памаўчаў. Сказаў, памаўчаўшы:
- Гэта аргумент. Але прад’явіць яго ты потым зможаш толькі самому сабе. - І тэлефонная трубка захлынулася кароткімі гудкамі.
Выпіць больш не было чаго, Віктар апрануўся, выйшаў на вуліцу. Зайшоў у бар на Маршалкоўскай - ён быў забіты выпівохамі. Узяў "Выбаровай", уціснуўся за стол у самым куце.
Некалі ў гэтым бары за гэтым сталом ён напісаў верш "Новы свят", які Чэслаў за гэтым жа сталом адразу пераклаў.
Хавалі Сталіна. Масква
Глядзіць далёка:
Драконавая
Галава
З крамлёўскім вокам.
Варшаўцы выйшлі на пляцы,
Паныла ўсталі.
"Поляки, вроде, молодцы", -
Заўважыў Сталін.
І Берыя згадзіўся:
"Да,
Все в скорби, вроде...
Оделась только б... одна
Не по погоде.
Мы стерву эту устраним..."
Як выклік, смела
Ішла насуперак усім
Жанчына ў белым.
Лубянскі снайпер у прыцэл
Зірнуў марозна.
Адзін, другі і трэці стрэл…
На след, ды позна!
Скасіўся Берыя на след,
Пенснэ ўспацела:
- Ей-богу, Коба, это бред -
Она без тела!
А посмотреть со стороны...
Ну, польки эти!
І Сталін уздыхнуў з труны:
"- Смотри, Лаврентий!
Одна она пусть стоит двух
Московских пассий –
Опасней, если это дух,
Куда опасней!
Держать на поводке народ
Учись до гроба.
Сама свобода не живет".
"Я знаю, Коба".
Адзін, другі і трэці стрэл...
"- Стреляешь плохо!"
Лубянскі снайпер збіў прыцэл
Аж на эпоху.
Ва ўсіх часах, хоць жылы рві,
Свае законы;
Сукенка белая ў крыві –
Сцяг бел чырвоны!
Сама свабода не жыве?..
А ў нос вам дулю!
Яшчэ тырана па Маскве
У склеп цягнулі,
Яшчэ трашчалі ў лагерах
Лесапавалы,
А ўжо імперыя па швах
Паўзла, трашчала,
І воля ўжо ўставала з тла,
Плыла, як пава...
Жанчына ў белым і была
Сама Варшава.
На ўсё пайшло сем кухляў піва, тры на аўтара і чатыры на перакладчыка. Дапіўшы чацвёрты кухаль, Чэслаў завёўся: "Давай п’янтосам прачытаем!" Яны прачыталі: "Хавалі Сталіна. Масква глядзіць далёка, Драконавая галава з крамлёўскім вокам!.." - і п’янтосы запляскалі, папёрліся з півам за іх стол, а бармэн закрычаў з-за стойкі:
- Прастаўляю "Выбаррву"!
Цяпер п’янтосы былі не тыя, не той час, і бармэн не той. "Niech wszyscy Kamuniści zginą!" - раптам, узняўшы келіх, крыкнуў бармэн, і ўсе ўскочылі: "Niech zginą!" Віктар не падняўся, выпіў, седзячы, і сусед ухапіў яго загрудкі, рвануўшы так, што паліто па шве затрашчала: "Dlaczego siedzisz? Czy jesteś komunistą?.."
Калі выбраўся з бара, яго спыніў патруль: пачыналася каменданцкая гадзіна. Ён паказаў пашпарт, патрульныя пакруцілі яго, не разгортваючы, у руках: "Каменданцкая гадзіна для ўсіх, і для рускіх, і для п’яных", - але не сталі затрымліваць, правялі да гатэля.
- Я шукаў вас, - сустрэў яго парцье. - Пакуль вас не было, патэлефанавала нейкая жанчына, сказала, што вам куплены квіток на начны цягнік да Масквы і што вас будуць чакаць, каб перадаць яго, на вакзале каля першай касы. Калі паспяшаеце, - зірнуў парцье на гадзіннік, - паспееце.
Хто тэлефанаваў, хто квіток купіў, парцье не ведаў, і Віктар падумаў, што гэта можа быць тая сяброўка Ганны, якая жыве ў Варшаве, блядуе, і якой у асалоду перажываць, што яна блядзь. А калі ўжо ён, сабраўшы рэчы, выходзіў з гатэля, аддаўшы парцье апошнюю шакаладку, той гукнуў яму ўслед: "Чакайце! Успомніў! Тая жанчына прасіла абавязкова сказаць, што квіток у мяккі вагон".