Tiuj du tre ŝatas diskuti laŭ simila vojo. Iliaj ideinterŝanĝoj, similaj al tiuj de adoleskaĝo, ĉiam amuzas min. Eble pro tiu plezuro intelekte lukti ili konservas freŝan, junan menson, enviinde …
Interrompis mian pensovagon la voĉo edzina. Mi ekkonsciis, ke mi perdis parton de la diskuto.
– Kion vi ĵus diris? – mi demandis ŝin.
– Vi foje rakontis ion pri la tiea koncepto de … mi ne memoras … ha jes! Neniiĝemo. Esti nenio pli facilas ol esti io. Ni do konstante inklinas al nenio. Vivo estas tio, kio, en ĉiu vivanto, luktas kontraŭ tiu emo.
– Vi bele filozofas, – reparolis Roberto, – sed vi ne estas logika. Se manko pli facilas ol havo, manko de bonkoreco estas pli facila ol bonkoreco, ĉu ne? Sed ankaŭ, haha!, manko de malbonkoreco pli facilas ol malbonkoreco.
– Grrr! – ŝi respondis.
– Tiu estis bela, – mi komencis, ridante. – Gratulon, Roberto. Estos interese vidi, kiel ŝi elturnas sin.
– Silentu, flankulo! La frazo de Roberto estas nur vorta ludado. Se vi pensos iom pli profunde, vi konstatos, ke la vorto «malbonkoreco» simple signifas «manko de bonkoreco». Lia «manko de malbonkoreco» do estas nur foresto de manko, alivorte havo.
– Kaj kio pri dono? Doni estas pli malfacile ol konservi por si, ĉu ne? Tamen, doni estas krei mankon en si, kompare kun la antaŭa situacio de havo.
– Sed doni estas fari ion! Kiel vi ĵus diris, doni ne estas manki, sed krei mankon. Postuliĝas ia ago, ia peno, ia decido. Doni estas ellasi, kaj ellasi ofte estas malfacile. Por ellasi ion, kion ni trovas havinda, ni devas konverĝigi al la ago multajn el niaj disaj psikaj fortoj. Mi ne scias pri vi, sed, persone, kiam mi decidas fari ion, kion mi preferus ne fari, mi preskaŭ fizike sentas tiun konverĝigon de la fortoj al la necesa vola ago. Kvazaŭ mi devus pliigi la kvanton de energio metatan sur la koncernan pesiltason, por ke tiu malaltiĝu. Nu, eble mi komence misklarigis mian penson.
– Miaopinie, – mi helpe intervenis, – vi sentas ion ĝustan, sed ne trovis la bonan manieron vortigi vian intuon. La vorto «manko» ne estas tute ĝusta. Vi devos pripensi plu por trovi esprimon similan, sed pli taŭgan.
– Eble. Nu, se reveni al nia antaŭa temo, vi certe rekonos, ke kompare kun elsuferigo, suferigi postulas malmulton. Sufiĉas iom da plasta eksplodaĵo. Sufiĉas du-tri donacoj da heroino. Sufiĉas kalumnio. Sufiĉas ekfunkciigi latentan fanatikismon, kio ne postulas grandan penon: estas multe pli facile krude pensi, ol nuance. Vi malpravas, Roberto. Por krei suferon ne necesas tiel delikata konverĝo. Pensu nur pri tio, kiom da penhoroj konverĝis por kunmeti konstruaĵon, aŭ aŭton, kaj kiom por la bombo, kiu ilin neniigas …
Ekŝvebis silento.
Verdire, ilia matĉo pli kaj pli agacis min. Mi estis parolanta, kiam Roberto interrompis, kaj min incitis, ke mi ne sukcesis findiri mian diron. Mi decidis profiti de l’ silento:
– Nu, se vi permesas, ke mi plu rakontu, kion mi komencis diri, kiam Roberto devojigis nin pri la konverĝkoncepto …
– Estis interesa devojiĝo, ĉu ne? – li komentis. – Mi neniam pensis pri ĉio ĉi antaŭe. Sed se vi nepre volas fini vian paroladon, ni pacience aŭskultos, kiel kutime.
Mi ignoris la sarkasmon.
– Mi parolis pri la sento, kiu unuigas, – mi diris. – En la momento, kiam la jumo parolis pri ĝi, mi sentis min superplenigita de tia «amo» al li, miksita kun intensa dankemo. Mi esprimis tion. Kaj vi ne imagus, kion li respondis!
– …?
– Ke ankaŭ li sentas dankemon al mi. «Kial vi danku min?» mi miris. – «Mi trovis novan amikon,» li respondis, «kaj li donas al mi esperon». – «Esperon pri kio?» mi demandis. – «Pri io, kion nek vi nek mi spertos en ĉi tiu vivo, ĉar tio okazos en fora onta tempo. Sed ĝi okazos.» – «Kio estas?» mi scivolis, kaj li respondis: «La unuiĝo de la mondoj, kun plena respekto de ĉiu al tiu. Tiam sentiĝos la harmoniigo de la diferencoj.» Tiel parolis la jumo, kaj mi sentis lin kredinda.
Evidente, mia edzino akceptis senprobleme la aferon, kaj kunsentis kun mi. Sed Roberto estis skeptika:
– Nu, tio estas tre bela, sed … ĉu ne tro bela?
– Antaŭ ol iri tien, mi reagus kiel vi. Sed nun … Estas strange!
– Jen reaperas tiu en-okula lumo, kvazaŭ vi ĵus malkovris novan Amerikon. Kial do?
– Pro la vorto, kiun la jumo uzis. La vorto «harmonio». Ankaŭ ĝi troviĝas en la poemo, pri kiu mi antaŭe parolis, la poemo pri la nova sento, kaj kun adjektivo, kiu, mi ne scias kial, nun igas min tremeti per impresa, stranga ĝojo, la sama, kiun mi sentis, kiam la anĝelo montriĝis. Ĉu mi tute frenezas? Mi min demandas, ĉu la lingvolanĉinto …
– … ne vizitis viajn amikojn tie? Ne necese. Povus esti simpla inspiro. Kio estas tiu verso?
Respondis mia edzino, kun simpleco senemfaza, kaj tamen iel solena, kiu impresis nin:
– Al la mond’ eterne militanta
ĝi promesas sanktan harmonion.