- Люблю кiрнуць, - прамовiў сябра, выцiраючы рукавом крывавую пену з вуснаў, - асаблiва пад балдою. - Лёшка ўзьняў вочы, i яркi маладзiк сьветлымi кропкамi адбiўся ў ягоных зрэнках.
Балдою сябрук называў месяц. Слоўца гэтае ён прывёз з аршанскай зоны, i яно, як i шмат якiх iншых слоў з таго рэпэртуару, намёртва прылiпла да языкоў бычкоўскай дзятвы.
Лёшка плюхнуўся на траву, задаволена адрыгнуў, дастаў папяросу.
- Слухай, хто гэта ўчора мае коры насунуў? - запытаўся ён у Iвана, i той, хаця i ведаў, куды заляцеў Лёшкавы чаравiк, страсянуў галавою.
- Ну i ваўчары, - прастагнаў сябрук, iзноў прыклаўся да пляшкi, i неўзабаве панурыўся тварам у быльнiк.
Танцы, як заўсёды, пачыналiся вальсам, i танчылi яго, як заўсёды, дзьве пары: бiблiятэкарка Забаронька са сваiм кавалерам Юркам Гулем i настаўнiца Кнiповiч зь Люськай Халiмонавай. Бiблiятэкарка вальсавала адмыслова - задзёршы голаў i адкiнуўшы назад правую руку, i кавалер ейны, стрымлiваючы кружэньне партнэркi, так iмпэтна шоргаў чаравiкамi, што заглушаў голас Валерыя Абадзiнскага. Танчылi, вядома ж, пад "Что-то случилось". У апошнiм куплеце сьпявак пачаў заiкацца - Юрка Бадуноў, якi сядзеў ля радыёлы i павiнен быў перасунуць iголку, забавiўся, прапусьцiў момант, i кавалер, пад роспачную iкаўку Абадзiнскага выгукнуў:
- Юрка... натаўку!
Калi песьня скончылася, бухгальтарка з настаўнiцай, а разам зь iмi i Люська Халiмонава падалiся да выхаду. "Прыдзьвернiк" Васька Бохан выпусьцiў на двор бiблiятэкарку, потым, атрымаўшы грымака, i настаўнiцу, а Люську Халiмонаву запiхнуў назад у залю.
- Што... што ён табе сказаў? - запыталася настаўнiца ў сяброўкi, прабягаючы мiма Iвана.
- Сказаў, што гатовы хоць сёньня расьпiсацца!
Дзяўчаты фыркнулi здушаным сьмехам, пабеглi за клюб, а Iван пасьля такiх слоў зябка перасмыкнуў плячыма. Вечаровы халадок прабiраў да дрыжыкаў, сьцягваў скуру на сьпiне, i, каб нейкiм чынам сагрэцца, даводзiлася раз за разам прыпальваў папяросу.
- Харэ лiвэр цiснуць! Дзеўкi млеюць! - крыкнуў Юрка Гуль, махнуў рукой малому Бадунову, i хлопцы, што гуртавалiся на ганку, пачалi заходзiць у залю. Юрка Бадуноў завёў хуткi музон, а ягоны старэйшы цёзка забухаў чаравiкамi, дэманструючы пабачаны ў азярышчанскi рэстаране мадняцкi танец. Тупаў Юрка Гуль так натхнёна, што са столi сыпалася пабелка, а са стэнду "Новае ў жывёлагадоўлi", якi вiсеў ля сцэны, звалiлася некалькi брашураў. Магчыма, i сам стэнд грымнуўся б долу, ды тут у пройме ўваходных дзьвярэй зьявiлася Мандрычыха i пагрозьлiва загадала:
- Пакiньце мазгатаць!
Загадчыца клюбу прайшла па залi, рашуча вырвала штэпсэль радыёлы. Каб даняць загадчыцу, Юрка Гуль яшчэ хвiлiну скакаў бяз музыкi, а калi Мандрычыха, плюнуўшы ў ягоны бок, пайшла да дзявярэй, рушыў за ёю сьледам.
Iван стаяў ля сьцяны i ўсiм сваiм выглядам паказваў, што памiрае ад суму. Ён раз-пораз пазяхаў, крывiўся, кiдаў пужлiвыя позiркi на Юрку Бадунова i з жахам чакаў, калi Юрка завядзе павольную музыку. I вось Юрка ўключыў радыёлу, паставiў на дыск гнуткую кружэлку, i навакольны сьвет напоўнiлi шчымлiвыя акорды "Анжэлы". "Анжела, ты на счастье мне судьбой дана-а..." - зацягнуў Абадзiнскi, а знадворку, заглушаючы сьпевака, надрыўна гаркнулi:
- За капыты, за капыты бярыце!
З начной цямрэчы выплылi падэшвы зношаных чаравiкаў, i ў залю, наперад нагамi, унесьлi Лёшку Мандрыка. "Кароль аршанскай зоны" быў у поўным "вырубоне".
- Цяжкi, халера! - выдыхнуў Юрка Гуль, трымаючы "караля" пад пахi.
Хлопцы занесьлi Лёшку ў канец залi, усьпёрлi на кучу бязладна зваленых крэслаў, i Юрка Гуль, мяльком зiрнуўшы на бiблiятэкарку, гучна абвясьцiў:
- Запрашаюць жанчыны!
- Паскуда! - выдыхнула Забаронька, выбегла з залi, а Юрка Бадуноў чарговым разам уключыў "Анжэлу".
Слухаючы шчымлiвую мэлёдыю, Iван заплюшчыў вочы, уяўляючы, што гэта не Абадзiнскi, а ён, Iван, сьпявае прачулую песьню, а калi зноў зiрнуў на сьвет, дык убачыў, што Маша ўстала з крэсла i iдзе праз залю ў ягоны бок. Стукалi туфлiкi па расссохлай падлозе, парывiста бiлася сэрца, пранiкнёна, зь пяшчотным прыдыханьнем сьпяваў Абадзiнскi. Яшчэ была спадзеўка, яшчэ была кволая надзея, што Маша iшла запрашаць некага iншага. Iван зiрнуў па баках, ступiў крок да дзьвярэй i пачуў раптам такi мiлы i такi лагодны голас:
- Вас можна?
Шаснаццаць гадоў пражыў Iван на сьвеце, а на белы танец яго запрашалi ўпершыню. Ды што там танец... ён i сам да дзяўчат блiжэй як на тры мэтры не падыходзiў, а тут адразу такое... Таму i зьмянiўся Iван з твару, i язык ягоны прысох да паднябеньня, i ня здолеў Iван паведамiць прыгажунi, што ён не танцуе.
- Вас можна? - паўтарыла дзяўчына, i нехта, вiдаць, Васька Бохан, штурхнуў яго ў сьпiну. Ён прайшоў на ватных нагах на сярэдзiну залi, стаў там як укапаны, i Маша паклала яму на плечы свае танклявыя рукi.
"Анжела, ты одна, одна на свете,
Анжела, в добрый час тебя я встретил..."
Трэба было варушыцца, пераступаць з нагi на нагу, хаця б дзеля таго, каб прыхаваць праклятыя дрыжыкi. Падпарадкоўваючыся Машыным рухам, ён зрабiў крок, наступiў дзяўчыне на туфлiк i, спалохана падскочыўшы, ударыў партнэрку нагой ў шчыкалатку. Маша войкнула, адступiла на мэтар, але рук з Iванавых плячэй не зьняла. Разам з апошнiмi ўсхлiпамi Абадзiнскага спакутаваны Iван крутнуўся на абцасах i замест таго, каб правесьцi дзяўчыну да месца цi хаця б кiўнуць галавой, неакрэсьлена крэкнуў i выйшаў на падворак.
На падворку было халодна i месячна. Мяккае сьвятло маладзiка высьвечвала кусты ля гатаўскай дарогi, бункер траянаўскага камбайна i нечую пахiлую постаць - цi не самога Траяна, - якая краталася мiж кустоў, то ўзьнiкаючы, то зьнiкаючы зь вiдавоку.
Няўдалы танцор сядзеў на ўсходах ля дзьвярэй кiнабудкi i, пацепваючыся ад холаду, прыслухоўваўся да галасоў, што даляталi з клюбу. У клюбе мiж тым скакалi "шэйковiча". Музыкi не было чуваць: адно зумкалi шыбы ды здрыганалiся ад тупату дашчатыя сьцены.
- Ну чаму, чаму я такi? - шаптаў начны летуценьнiк, раз-пораз шморгаючы азяблым носам.