- Ванька, чуеш? Пасячы крапiву сьвiньням! - крыкнула мацi, а Iван, перакрывiўшыся ад болю i памацаўшы пабiтую макаўку, пачаў шнарыць па кiшэнях у пошуку грошай.
Ня сёньня сказана: усё генiяльнае надзiва проста. I сапраўды, цi варта лезьцi ў бойку, падбiраць вантробы з падлогi, калi можна папросту падпаiць "караля зоны" i пакласьцi дзе-небудзь пад плотам. Ды i вiна шмат ня трэба - ад пляшкi валiцца. Толькi ж дзе яе ўзяць, гэтую пляшку? У Бычках нi вiна, нi гарэлкi ўжо другi месяц ня бачылi. Адно каньяк "КВ" прадаюць. Пятнаццаць рублёў бутэлька. Летась Гарашчэня браў пляшку, ад пахмельля ратуючыся, дык казаў - пiць няможна, поскудзь такая i сьмярдзiць клапамi. Адзiнае, дзе можна было разжыцца пляшкай, гэта ў магазыншчыцы. У Пракопаўны - а жыла яна ў Гатаве - у хаце заўсёды вiно было. I Iван, пастукаўшы секачом у карыце, падаўся са двара.
Муж магазыншчыцы, дзядзька Хвядос, на шчасьце, быў дома. Дзьверы хаты стаялi прачыненыя, у хаце працаваў тэлевiзар i чуўся вясёлы дзядзькаў рогат: паказвалi, вiдаць, нейкую камэдыю. Iван пастаяў на парозе, крадком увайшоў у прысенак, пастукаў косткамi пальцаў па дзьвярным вушаку. У хаце нешта грукнула, тэлевiзар суцiх, i наструненую цiшу працяў незадаволены воклiк:
- Гарашчэня! Па-добраму кажу: iдзi дахаты. А то ж у мяне рука цяжкая. Пiхну - i развалiсься, - дзядзька Хвядос мацюкнуўся на астачу i тэлевiзар зноў ажыў, скалануўшы хату шалёнымi воплескамi.
Гаспадар хаця i рагатаў, але быў не ў гуморы. "Абрыдзеў, вiдаць, Гарашчэня, вось i ўсхадзiўся", - Iван уздыхнуў, пачухаў азадак i зьбiраўся ўжо сысьцi з прысенку, як раптам дзьверы разнасьцежылiся i перад вачыма паўстала магутная постаць дзядзькi Хвядоса.
- Хто тут? Ты, Ванька? - гаспадар выйшаў у прысенак, зачынiў уваходныя дзьверы на ключ, лёгкiм штуршком запрасiў Iвана заходзiць.
- Алькаш гэты не дае жыцьця. Стаў яму пахмялiцца, i ўсё тут... - дзядзька Хвядос запiхнуў у штаны трыкатажную майку, i вытатуiраваная русалка на ягонай руцэ махнула Iвану шырокiм хвастом. - Ну, калi прыехаў?
- Учора, - госьць шморгнуў носам, хацеў уздыхнуць, тлумачачы тым самым прычыну прыходу, але гаспадар зразумеў усё i без уздыхаў.
- Што, бутэлька трэба?
- Трэба! - з клёкатам у горле адказаў Iван i, стаiўшы дых, пачуў, як пад нагамi дзядзькi Хвядоса зарыпелi масьнiцы.
Дзядзька сышоў у прысенак, доўга бразгаў там нейкiм жалезьзем, суцiшна мацюкаўся i неўзабаве ўвайшоў у сьвятлiцу з пляшкай "вэрмуту" ў левай руцэ i касмылём павуцiньня па правым вуху.
- На вось, бяры. Глядзi толькi, каб Гарашчэня ня ўбачыў, - згадаўшы Гарашчэню, гаспадар хаты мацюкнуўся, скоса зiрнуў у вакно. - Са сьвету зжывае. Дай пахмялiцца, i ўсё...
- Ня ўбачыць! - ужо ад парога азваўся Iван, вылецеў на двор, i, азiрнуўшыся на хату Баркоўскiх, рынуўся гародамi, прыстасоўваючы бег да мернага булькаценьня вiна ў бутэльцы.
Таго вечару Лябёдка круцiў фiльм з iнтрыгуючай назваю "Памылка Анарэ дэ Бальзака". Ратуючы касавы плян, кiнамэханiк пусьцiў чутку, што ў фiльме пакажуць голую бабу, i народу ў клюб набiлася як завязаць. Асаблiва шмат прыйшло дзятвы. Тыя падшыванцы, што мелi грошы, сядзелi ў залi, астатнiя таўклiся на ганку, просячы Мандрычыху пусьцiць iх безь бiлетаў.
- Сёньня не магу. Даўгалёў з праверкай едзе, - казала Мандрычыха, i бычкоўская дзятва, пачуўшы прозьвiшча дырэктара раённай кiнасеткi, асуджана апускала галовы.
Стоячы разам з падшыванцамi на ганку, Iван прыкметна хваляваўся. Лёшка Мандрык хаця i быў на падпiтку, але на нагах трымаўся цьвёрда, i гэта не магло не хваляваць. "Цi хопiць бутэлькi?" - думаў Iван, прыслухоўваючыся да бязладнай Лёшкавай гамонкi. Абкружаны малалеткамi, Лёшка распавядаў iм пра бойкi ў азярышчанскiм рэстаране. Доўгiя чвэрць гадзiны Iван уважлiва слухаў гэтыя аповеды, з насьцярогаю пасьмiхаўся, а калi Лёшка, паказваючы, як ён вырубiў нагой азярышчанскага фраера, не ўтрымаўся на нагах i ляснуўся вобзем, з упэўненасьцю ў голасе прашаптаў:
- Хопiць!
На пачатку фiльма стужка рвалася ледзь ня кожную хвiлiну. Пад час замiнак ў залi ўключалi сьвятло, i Iван уцiскваў голаў у адтулiну, спрабуючы ўгледзець Машу. Маша сядзела ля сьценкi, i праз амбразуру можна было ўбачыць ёйную руку ды абцягнутыя вэльвэтавымi штанамi каленi. Гэтыя каленi не давалi Iвану спакою. Ён круцiў галавой у цеснай нiшы, пускаў сьлiну на падбародзьдзе, а калi Лябёдка зь Пецькам запускалi праектар, стагнаў i пакутлiва моршчыўся.
- Лябёдка, адпусьцi тормаз! - крыкнулi з залi пад час чарговага парыву.
Лябёдка прыпаў да амбразуры, спрабуючы разгледзець, хто гэта там такi разумны, i ў гэты момант у лоб яму заехалi яблычным агрызкам. Другi агрызак праляцеў ля Iванавага вуха, i кiнамэханiк, перакрываючы гамэрню, гойкнуў у адтулiну:
- Чаго ўсхадзiлiся?! Фiльм трэцяй катэгорыi!
Гледачы былi абражаныя: замест францускага фiльму пра мушкетэраў iм круцiлi нейкую лухту. У залi сьвiсталi, тупалi нагамi, а той-сёй з гледачоў, уголас шкадуючы змарнаваных грошай, сунуўся да выхаду.
"Час!" - мiльганула ў Iванавай галаве, i ён, адарваўшыся ад адтулiны, крадком сышоў з кiнабудкi. У цемры глядзельнай залi ён мiжволi зiрнуў у той бок, дзе сядзела Маша, потым - на таўстуна, якога паказвалi на экране, i, набраўшы ў грудзiну паветра, прашаптаў:
- Лёха!
- Навошта ён табе?! - азвалася зь цемры Мандрычыха. - Зноў пiць будзеце?
- Будзем! - пачулася ад заднiх радоў, i кудлатая Лёшкава галава чорным ценем праплыла па экране.
Зьдзiраючы зубамi мэталёвую галоўку, Лёшка парэзаў сабе губу, але пры гэтым нават не паморшчыўся i прагна глынуў замяшанае на ўласнай крывi "чарнiла". Дакладней, нават не глынуў: вiно папросту лiлося ў ягоную глотку, i коўцiк пры гэтым не варушыўся. Падзiвiўшыся такому штукарству, Iван пераняў бутэльку, але пiць ня стаў - ашчаджаў пiтво для сябра.