* Lа nоblesse oblige (фр.) - становiшча абавязвае.
Дартмуцкi нападнiк-цэнтравiк iрвануўся ў нашую зону, але я ўрэзаўся ў яго, адабраў шайбу i кiнуўся наперад. Фаны зараўлi. Я ўбачыў злева ад сябе Дэйвi Джонстана, але вырашыў забiваць сам: памятаў, што варатар у iх баязлiвы - я нагнаў на яго страху, калi ён яшчэ гуляў за "Дырфiлд". Але кiнуць я не паспеў: на мяне наскочылi абодва дартмуцкiя абаронцы, i, каб не страцiць шайбу, я мусiў праехаць за брамку. Утрох мы сышлiся за спiнаю ў варатара i ўпячаталi адзiн аднаго да борта. Мая звычайная тактыка ў такiх заварушках - уклейваць з усяе сiлы па ўсiм, што ў колеры працiўнiка. Недзе ў нас пад канькамi мiльгала шайба, але нам было не да яе - мы зацята выбiвалi адзiн з аднаго духi.
Рэферы засвiстаў:
- Дзве хвiлiны штрафу!
Я ўзняў вочы. Паказваў ён на мяне. Я? Што я такога зрабiў, каб мяне выдаляць?
- Што я зрабiў, рэф?
Аднак выдавала на тое, што настрою прадоўжыць наш дыялог суддзя не меў. Ён пад'ехаў да судзейскага столiка, пракрычаў: "Нумар сем, дзве хвiлiны!" - i паказаў рукамi, за што менавiта выдаляе мяне.
Я крыху паспрачаўся - такая ўжо завядзёнка. Якое б грубае нi было парушэнне, заўзятары чакаюць пратэстаў. Але суддзя адмахнуўся ад мяне, i я, перапоўнены абурэннем, пакацiўся да лавы штрафнiкоў. Сеў на месца, звякнуўшы канькамi аб падлогу, i пачуў, як дынамiкi гаркнулi на ўсю залу: "Олiвэр Барэт, каманда Гарварда, выдалены на дзве хвiлiны за затрымку супернiка". Трыбуны незадаволена загудзелi. Некалькi гарвардскiх заўзюкоў зараўлi, выказваючы сумленне ў добрым зроку ды справядлiвасцi арбiтраў. Спрабуючы аддыхацца, я апусцiў галаву i нават краем вока не глядзеў на лёд, дзе Дартмут мясiў нашых.
- Ты чаму тут адседжваешся, калi твае таварышы гуляюць? - пачуў я раптам голас Джэнi.
Аднак не адказаў i пачаў падтрымлiваць сваiх:
- Трымайцеся, хлопцы, спакайней!
- Чым ты правiнiўся?
Я азiрнуўся i адказаў - усё ж такi Джэнi прыйшла на матч дзеля мяне.
- Перастараўся крыху, - кiнуў я i зноў прылiп вачыма да пляцоўкi, назiраючы за тым, як нашы спрабуюць стрымаць нападнiка Дартмута.
- Гэта ганьба табе?
- Джэнi, прашу цябе, мне трэба сабрацца.
- Сабрацца?
- Каб змяць гэтага казла, калi выйду на лёд, - кiўнуў я на лепшага нападнiка Дартмута i зноў пачаў назiраць за гульнёю, iрвучыся ў чаканы бой.
- Ты любiш брудную гульню?
Погляд мой быў прыкуты да нашае брамкi, вакол якой так i кiшэлi зялёныя казлы. Не было ўжо болей сiлы чакаць выхаду на лёд. Але Джэнi ўпарцiлася:
- Можа, ты i мяне калi-небудзь захочаш "змяць"?
- Зараз жа, калi не змоўкнеш.
- Вось як? Бывай.
Калi я азiрнуўся, яна ўжо знiкла. Я падняўся, шукаючы яе вачыма, але пачуў у гэты момант, што скончылiся дзве мае штрафныя хвiлiны, перамахнуў цераз борт i выскачыў на лёд.
Трыбуны гучна вiталi маё вяртанне: з Барэтам гульня заладзiцца. Дзе б нi была цяпер Джэнi, усё адно пачуе, як ажылi заўзятары пасля майго выхаду. А раз так, дык каго хвалюе, дзе яна цяпер?
Але дзе ж яна!..
Нападнiк дартмутцаў зрабiў гарматны кiдок, але наш варатар адбiў шайбу - i адбiў у бок нашага абаронцы, якi кiнуў яе ўперад мне на ход. Iрвануўшы за шайбай, я вырашыў, што ў мяне ёсць доля секунды, каб зiрнуць на трыбуны i адшукаць Джэнi. Так я i зрабiў. I адразу ўбачыў яе. Яна засталася.
У наступны ж момант я пляснуўся на лёд: двое зялёных бамбiзаў урэзалiся ў мяне. Я ехаў задам па лёдзе i - Божа! - не ведаў, куды дзецца ад сораму: мяне так танна завалiлi!.. Гарвардскiя заўзятары стагналi ад крыўды, дартмуцкiя раўлi: "Душы iх! Душы iх!"
Што яна там думае?!
Дартмут зноў прывёў шайбу да нашае брамкi. Наш варатар зноў адбiў шчаўчок, i абаронца пракiнуў шайбу мне. Фаны аж шалелi. Трэба забiваць! Я падхапiў шайбу i на ўсёй хуткасцi ўварваўся ў зону Дартмута. Абаронцы рушылi на мяне.
- Уперад, Олiвэр, уперад! Урэж iм па чарапах! - перакрыў роў трыбун пранiзлiвы, нават ваяўнiчы енк Джэнi.
Я ўхiлiўся ад аднаго абаронцы, садануў другога так, што ён ажно задыхнуўся, i потым, замест таго каб кiнуць у падзеннi, што было найбольш верагодным маiм ходам, аддаў пас Дэйвi Джонстану, якi накатваўся справа, - i ён увагнаў шайбу ў сетку. Гарвард павёў!!!
Мы адразу кiнулiся абдымацца - я, Джонстан, астатнiя хлопцы. Цiскалi адзiн аднаго, ляпалi па спiне, цалавалiся i падскоквалi. Нашы заўзятары зайшлiся ад рову. А дартмуцкi абаронца, той самы, якога я збiў з ног, усё яшчэ не мог адклеiць зад ад лёду. Заўзятары кiдалi на лёд праграмкi. Гэты ўдар лiтаральна пераламаў зялёным хрыбет...
У вынiку мы размалацiлi iх - 7:0.
Калi б я быў сентыментальны i захацеў павесiць на сцяну фатаграфiю на памяць аб Гарвардзе, дык гэта была б не Царква Памiнання, не якiсьцi iншы славуты будынак, а Дзiлан-Фiлд-Хаўс. Калi i было ў Гарвардзе месца, дзе я адчуваў сябе як дома, дык гэта ў Дзiлан-Фiлд-Хаўсе, нашым спарткомплексе. I няхай у мяне адбяруць за гэтае прызнанне дыплом, але Ўайднераўская, нашая, бiблiятэка значыць для мяне нашмат меней за Дзiлан. Кожнага вечара, усе мае ўнiверсiтэцкiя гады, я ўваходзiў пад ягоны дах, вiтаў прыяцеляў моцнымi слоўцамi, скiдаў з сябе шалупiнне цывiлiзацыi i ператвараўся ў байца. Як гэта было выдатна - нацягнуць шчыткi i кашулю з нумарам "7" (тады я марыў, што яго аддадуць мне навечна - аднак марна), устаць на канькi i нязграбна пасунуцца па калiдоры на Ўатсан Рынк-пляцоўку.
Яшчэ прыямней было вяртацца ў Дзiлан з гульнi: здымаеш з сябе мокрую ад поту амунiцыю i тупаеш голы да столiка з чыстымi ручнiкамi.
- Ну як табе сёння, Олi?
- Нармалёк, Рычы. Нармалёк, Джымi.
Потым пад душ, паслухаць, хто, што, з кiм i колькi разоў зрабiў у гэтую вечаровую суботу: "Ну, як мы абулi гэтых дзятлаў?.." Я быў лiдэрам, i ў мяне было месца, дзе я мог пабыць адзiн i падумаць. Лёс блаславiў мяне хворым каленам (але, блаславiў: вы бачылi мой вайсковы бiлет?), i пасля кожнае гульнi мне прыходзiлася паласкаць яго ў цыркулярнай ванне. Седзячы на краi ванны i назiраючы за водаваротам вакол свайго калена, я пералiчваў сiнякi i раны (я рады iм своеасаблiва) i думаў пра што нi ўздумаецца цi нi пра што не думаў. Сёння ўвечары я думаў пра свой гол, пра перадачу, з якой мы забiлi другi, i пра тое, што фактычна закончыўся мой трэцi запар сезон у зборнай унiверсiтэта.
- Палошчаш каленца, Олi?
Гэта гаворыць Джэкi Фэлт, наш трэнер i самазваны духоўны настаўнiк.
- Палашчу, Джэкi, калi збоку гэта не выдае на штось iншае.
Фэлт хмыкае i па-iдыёцку ўхмыляецца:
- Сказаць табе, чаму цябе падводзiць каленца, Олi? Хочаш ведаць?
Я аб'ехаў ужо ўсiх артапедаў на Ўсходнiм узбярэжжы, але Фэлт, натуральна, быў у курсе маёй бяды лепш за мяне.
- Харчуешся няправiльна, во што.
Мне гэта цiкавым не здалося.
- Мала солi ясi.
Можа, калi прыму яго жарт, дык хутчэй адстане?
- О'кэй, Джэк. Буду есцi болей солi.
Божа лiтасцiвы, якi ж задаволены ён быў! Калi адыходзiў, дык ягоная iдыёцкая пыса так i ззяла ад усведамлення зробленага эфекту. Затое я зноў застаўся адзiн. Саслiзнуў усiм целам у бурлiвую ваду, заплюшчыў вочы i акунуўся па самую шыю ў цяплынь. Уф-ф-ф!
Божа! Джэнi ж, напэўна, чакае мяне на дварэ. Дакладней, я спадзяваўся, што чакае. Божа! Колькi ж часу пракайфаваў я ў гэтай цеплынi, пакуль яна мерзла? Адзяваючыся, я паставiў новы рэкорд хуткасцi. Дзверы цэнтральнага ўваходу ў Дзiлан я расчынiў яшчэ не абсохлы.
У твар мне ўдарыла халоднае паветра. Ну i калатун! А цемрадзь, хоць пальцам у вока. Непадалёк усё яшчэ тусавалася жменька фанаў - сама стойкiх, у бальшынi сваёй былых гульцоў гарвардскай хакейнай зборнай, якiя ў душы так i не развiталiся з клюшкамi. Хлопцы накшталт старога Джордана Джэнкса, якi не прапускае анiводнае гульнi Гарварда - нi дома, нi ў гасцях. I як ён толькi ўхiтраецца гэта рабiць? Ён жа буйны банкiр. I навошта яму гэта трэба?