- Я хацеў сказаць, табе трэба падсiлкавацца, сын.
За абедам памiж намi адбылася адна з нашых звычайных "антыразмоў", як я iх называю. Усе яны пачынаюцца тым самым пытаннем: "Ну, як ты, сын?" - i тым самым пытаннем заканчваюцца: "Я магу для цябе што-небудзь зрабiць?"
- Ну, як ты, сын?
- Выдатна, сэр.
- Што, балiць? - кiўнуў ён на маю разбiтую шчаку.
- Не, сэр.
Боль рабiўся пякельным.
- Я скажу Джэку Ўэлсу, каб ён паглядзеў цябе ў панядзелак.
- Не трэба, бацька.
- Ён добры спецыялiст...
- Корнэлскi доктар таксама не ветэрынар, - заўважыў я, спрабуючы прыцiшыць снабiсцкi энтузiязм, з якiм бацька заўсёды гаварыў пра ўсялякiх спецыялiстаў, экспертаў ды iншых "найлепшых людзей".
- Шкада, - сказаў Олiвэр Барэт III, спрабуючы, як я спачатку падумаў, пажартаваць. - Рана ў цябе проста зверская.
- Маеце рацыю, сэр. - (Можа, тут трэба было засмяяцца?)
I раптам мне прыйшла ў галаву думка: цi не хацеў ён сваiм квазiжартам перадаць мне сваю незадаволенасць маiмi дзеяннямi на лёдзе?
- Цi ты хацеў сказаць, што я паводзiў сябе сёння як звер?
На твары ў яго адбiлася нешта накшталт задавальнення з прычыны таго, што я пацiкавiўся ягонай думкаю на гэты конт. Аднак ён проста сказаў:
- Ты сам загаварыў пра ветэрынараў.
Тут я вырашыў заняцца вывучэннем меню. Калi прынеслi гарачае, Стод пачаў адно з сваiх даўно ўжо абрыдлых мне казанняў: гэтым разам, калi я правiльна памятаю (а запамiнаць я не стараўся), адносна перамог i паражэнняў. Ён зазначыў, што мы страцiлi чэмпiёнскi тытул (брава, тата, глыбокае назiранне!), аднак галоўнае ў спорце - не выйгрыш, а сама гульня. Апошняе меркаванне падазрона нагадала перафразаваны алiмпiйскi дэвiз, i я адчуў, што гэта толькi ўверцюра i што зараз ён пусцiцца разважаць пра тое, якое, па сутнасцi, смяхоцце - гэтае ўнiверсiтэцкае першынство. Аднак я не збiраўся пракладваць яму сцяжынкi да алiмпiйскiх успамiнаў. Выдаўшы належную партыю маiх: "Але, сэр" - я змоўк.
Потым мы прайшлiся па ўсiм дыяпазоне ўлюбёнай Стодавай антытэмы, якая называецца "мае планы".
- Скажы мне, Олiвэр, што ў цябе з юрыдычнай школаю?
- Пакуль яшчэ, бацька, я цвёрда не вырашыў наконт юрыдычнай школы.
- Я хацеў бы ведаць iншае: цi вырашыла юрыдычная школа наконт цябе?
Яшчэ адзiн досцiп? Можа, мне трэба ўсмiхнуцца ў адказ на гэтыя рытарычныя практыкаваннi?
- Пакуль што не ведаю, сэр.
- Я мог бы патэлефанаваць Прайсу Цымерману...
- Не трэба! - перапынiў я, падпарадкоўваючыся iмгненнаму рэфлексу. Прашу, не трэба, сэр.
- Не дзеля таго, каб паўплываць на некага, - з годнасцю сказаў О.Б.III. Проста навесцi даведкi.
- Бацька, я хачу, каб мне адказалi лiстом, як усiм астатнiм. Калi ласка.
- Але. Натуральна. Выдатна.
- Дзякуй, сэр.
- I яшчэ, цябе ж амаль напэўна прымуць i так, - дадаў ён.
Не ведаю, як гэта атрымлiваецца, але О.Б.III умее прынiзiць мяне, нават калi не шкадуе ўхвальных слоў.
- Хто ведае, - адказаў я. - У рэшце рэшт, хакейнай каманды ў iх там няма.
Не ведаю, чаму я пачаў прынiжаць сябе сам? Можа, таму, што ён пра мяне ўсё-такi высокае думкi?
- У цябе ёсць iншыя вартасцi, - заявiў Олiвэр Барэт III, але развiць гэтую тэму не пажадаў. (Зрэшты, не думаю, што гэта ў яго выйшла б.)
Ежа ў рэстарацыi была не лепшая ад нашае размовы, з адной хiба што рознiцай: што булачкi будуць чэрствыя, я мог сказаць яшчэ да таго, як iх прынеслi, а вось угадаць, якую тэму будзе мець ласку прапанаваць мне бацька, мне нiколi не ўдаецца.
- Апрача таго, ты заўсёды можаш уступiць у Корпус Мiру, - сказаў ён раптам нi з таго нi з сяго.
- Сэр? - Я не зусiм зразумеў, што гэта - пытанне цi сцвярджэнне?
- Па-мойму, Корпус Мiру - выдатная рэч. А ты як думаеш?
- Ну, - адказаў я, - ва ўсякiм разе, гэта лепш за Корпус вайны.
Нiчыя. Я не ведаў, што хацеў сказаць ён, i наадварот. Цi азначала гэта, што тэма вычарпаная i што зараз мы пяройдзем да абмеркавання iншых важных, сапраўды ўрадавых праграм? Не. Я зусiм забыўся, што найгалоўнейшая наша тэма гэта заўсёды мае планы.
- Я быў бы зусiм не супраць, каб ты ўступiў у Корпус Мiру, Олiвэр.
- Я таксама, - сказаў я, не жадаючы ўступаць яму ў велiкадушнасцi.
Я ўпэўнены, што Стод нiколi мяне не слухае, i таму не здзiвiўся, што ён нiяк не адрэагаваў на мой тонкi сарказм.
- А твае аднакашнiкi, - прадоўжыў ён, - як да гэтага ставяцца?
- Сэр?
- Цi лiчаць яны, што Корпус Мiру мае нейкае значэнне ў iх жыццi?
Здаецца, слухаць фразу "але, сэр" майму бацьку гэтаксама неабходна, як рыбе знаходзiцца ў вадзе.
Яблычны пiрог таксама быў чэрствы.
Каля паловы дванаццатай я правёў яго да машыны.
- Я што-небудзь магу зрабiць для цябе, сын?
- Не, сэр. Дабранач, сэр.
I ён паехаў.
Хоць памiж Бостанам i Iтакай, штат Ню-Ёрк, лётаюць самалёты, Олiвэр Барэт III вырашыў ехаць на машыне. Не таму, што хацеў паказаць, што ён гатовы праседзець за рулём некалькi гадзiн дзеля таго, каб убачыць сына. Проста ён любiць вадзiць машыну. Хутка ехаць. А ў такi познi час ды яшчэ на "Астан Марцiн ДБС" можна несцiся што чорт. Ён пэўна вырашыў пабiць свой уласны рэкорд хуткасцi на адрэзку Iтака - Бостан, устаноўлены iм летась, пасля таго як мы перамаглi Корнэл i выйгралi першынство. Я не сумняваўся ў гэтым, бо бачыў, як ён зiрнуў на гадзiннiк перад ад'ездам.
Я вярнуўся ў матэль патэлефанаваць Джэнi. Гэта была мая адзiная прыемная хвiлiна за ўвесь вечар. Я расказаў Джэнi пра бойку (не ўдакладняючы характару прычыны вайны), i магу сказаць, што гiсторыя ёй спадабалася. Мала хто з яе вытанчаных сяброў-музыкантаў мог пахвалiцца тым, што хоць раз у жыццi пускаў у ход кулакi.
- Але ж ты хоць даў як след таму корнэльцу, што цябе ўдарыў? - запыталася яна.
- Вядома, яшчэ як! Месца жывога на iм не пакiнуў.
- Шкада, што я не бачыла. Можа, ты паб'еш каго-небудзь на матчы ў Ейлi?
- Абавязкова.
Я ўсмiхнуўся. Як яна любiла простыя забавы!
4
- Джэнi тэлефануе ўнiзе, - сказала мне дзяўчына, што дзяжурыла на ўваходзе ў iнтэрнат, хоць я i не паспеў назваць нi сябе, нi мэты свайго наведвання...
Я хутка зрабiў выснову, што гэта ачко на маю карысць. Дзяўчо пэўна чытае ўжо "Крымсан" i ведае, хто я такi. Ну, да славы нам не прывыкаць. Нашмат важней тое, што Джэнi расказала тут, з кiм яна сустракаецца.
- Дзякуй, - сказаў я. - Я пачакаю тут.
- Шкада, што ў Корнэле так выйшла, - загаварыла дзяўчо. - "Крымсан" пiша, на цябе аж чацвёра накiнулiся.
- Ага. I мяне яшчэ выдалiлi. На пяць хвiлiн.
- Ого...
- Джэнi яшчэ тэлефануе?
- Тэлефануе, - адказала яна, зiрнуўшы на свой камутатар.
Цiкава, што гэта за суразмоўца, якому ёй не шкада падарыць некалькi дарагiх хвiлiн нашага спаткання? Якi-небудзь музыканцiк? Я ведаў, што нейкi Марцiн Дэвiдсан, студэнт апошняга курса Адамс-каледжа i дырыжор аркестра Бахаўскага таварыства, прэтэндуе на выключную ўвагу Джэнi. Праўда, у платанiчным сэнсе. Не думаю, каб гэты маладзён мог падняць што-небудзь цяжэйшае за дырыжорскую палачку. Так цi iнакш, я не пацярплю, каб у мяне адбiралi мой час.
- Дзе гэтая тэлефонная будка? - спытаўся я ў дзяжурнай.
- У холе, за рагом, - паказала яна рукою, куды iсцi.
Я павольна ўвайшоў у прасторны хол i яшчэ здалёк убачыў Джэнi. Дзверы будкi яна пакiнула незачыненыя. Я iшоў павольна, гультаявата пазiраючы па баках, спадзеючыся, што яна заўважыць мяне, убачыць усе мае пластыры i, кiнуўшы слухаўку, кiнецца мне на шыю. Але я быў ужо побач з будкаю, i да мяне даляцелi абрыўкi размовы:
- Але. Ну, так. Абавязкова. О, я таксама, Фiл. Я так цябе люблю!
Я ўсё роўна як здранцвеў. З кiм яна гаворыць? Гэта быў не Дэвiдсан - таго завуць не Фiл. Я ўжо даўно разведаў пра яго ўсё, што мог, па ўнiверсiтэцкiх спiсах: "Марцiн Юджын Дэвiдсан. Факультэт музыкi i мастацтваў. Хатнi адрас: Ню-Ёрк, Рывэрсайд-драйв, 70. Вышэйшая школа музыкi i мастацтваў". Мяркуючы па фатаграфii, гэта быў чуллiвы i недурны хлопец, фунтаў на пяцьдзесят лягчэйшы за мяне. Але чаго гэта я раптам буду непакоiцца за Дэвiдсана? I перада мною, i перад iм Джэнiфэр аддае вiдавочную перавагу нейкаму Фiлу, якому (ну i ну!) пасылала цяпер пацалункi па тэлефоне.