Палiчаныя:
Памiж
Сiвымi прароцтвамi
I засцярогай,
Што зазiрае ў вокны…
Цi ўжо
Лiчбы дамовiлiся канчаткова,
Калi з ж ы н а ц ь чалавека,
Цi яшчэ ўсё
Ўзгадняюцца i чакаюць
Згоды ад чалавека?
Але жалеза
Тут.
26
Прадаў золата,
Прадаў срэбра,
Купiў жалеза.
Купiўшы жалеза,
Пайшоў з iм на тых,
Каму прадалося
Срэбра i золата,
I прымусiў
Вярнуцца назад свой скарб.
Але ў неба
Птушкаю вымкнуў крык,
А ў зямлю
Кроў пацякла
Раўчукамi.
27
Запальвалiся i згасалi
Уначы лiхтары,
Грымлiва
Расшчэплiвалася i зноў
Сашчэплiвалася жалеза,
I паўставала
З начной глыбiнi
I была цямнейшай за ноч
Нейчая постаць,
Якая не мела
Цела.
28
Наўпроцi адно аднаго:
Але роўнасць —
Выклiк.
Перш чым аб’явiцца вынiк,
Належыць
Узяць i аддаць
I ўтрымаць раўнавагу
Мiж тым, што даецца,
I тым, што бярэцца…
Двое братоў
Выпраўляюцца ў поле,
А з iмi —
Жалеза.
29
Прачнуўся,
Калi было поцемна,
I не мог
Даўмецца спрасонку,
Якая гэта пара.
Невыразна
Знаўкол вымалёўвалiся прадметы,
I ў сне
Трызнiлi людзi.
Адно не спала
Жалеза.
«Табе яшчэ нельга
Бачыць такое.
Ты мусiш
Яшчэ раз заснуць
I яшчэ раз прачнуцца…» —
Засцерагло i ўклала
Мяне ў мой ранейшы
Сон.
30
У цёмным i ў светлым:
Кожны
Мае сабе свой твар,
Ды без твару людзi.
Што каму хто
Зычыць уголас —
Прыходзiць само,
А тое,
Што зычыцца ўпотай,
Нясе жалеза.
31
Цэлае:
Але ў частках,
Цела:
Але ў асобах,
А сярод iх
Нехта — жалеза.
Шукаюць яго,
А знойдуць —
Хаваюць,
Але калi схаваюць —
Тады ён сам
Знаходзiць сябе
I выходзiць
Бязлiтасна i няўхiльна
Наперад усiх.
32
У кучу з усiх бакоў
Зносiлi i скiдалi
Жалеза.
Але калi вырастала
Упоравень з намi куча,
Адумвалiся
I зноўку
Яе разбiралi на часткi
I на кавалкi.
33
Гром грукатаў усю ноч
I ўсцяж
Маланкi распорвалi неба:
Вось-вось —
Здавалася —
Нешта ўзнiкне,
Што нас зразумее дарэшты
I нам самiм дасць
Гэтае разуменне.
Уранку
З’явiўся на пляцы
Жалезны воўк:
Ён выў — i шугала
Полымя з пашчы.
I мы пачалi шукаць
Яму тлумачэнне.
34
Кожны знаходзiць
Сваё жалеза
I з iм
З цёмных радовiшчаў зместу
Выходзiць на шчыт паверхнi,
Спярэшчанай знакамi,
I ў заваёвы
Выпытвае, хто жалеза
Засвоiў найлепей
I зразумеў найглыбей.
35
Чакаем —
I доўгiм чаканнем сваiм
Займаем
I рэчку, i берагi.
Ды аднойчы
Засвецiцца зырка хвiлiна
I вымкне
З н i к у д ы
Жалезны човен
I зноў у н i к у д ы
Памкне.
36
Выявы ўзышлi —
I ў сабе схавалi,
Што мусiлi паказаць.
Кулакамi
Тру вочы.
Дзе тут анёл,
Дзе арол,
Дзе свiння,
Дзе сабака,
А дзе вужака,
А дзе чалавек?
«У людзях,—
Жалеза кажа.—
I ў людзях
Усе яны неўзабаве
Увойдуць у новы
Рай».
37
Гульня:
Спадкадаўцы i спадкаемцы.
У рукi
Нехта адважна возьме
Кавалак развогненага жалеза
I перадасць другому.
Той — трэцяму,
Той — наступнаму,
Аж пакуль
Яго не пярэйме апошнi.
А, пераняўшы,
Апошнi
Узважыць яго на далонi
I скажа разважлiва:
«Тое,
Што абпякала маiх папярэднiкаў,
Мяне грэе»,—
I ўжо больш нiкому
Не перадасць жалеза.
I гэтак
Скончыць гульню.
38
То зацьмiмся,
То свiтаем,
I лiчым свой час
То з пачатку ў канец,
То з канца ў пачатак.
«Вунь я малы,
Ну а вунь вялiкi»,—
Шточасу
Удакладняем сябе.
А жалеза
Шточасу аспрэчвае нас,
Што не ў гэтым змена,
Што змена наогул
З людзьмi
Не iдзе.
39
Ляжалi нявораныя
Палi,
Стаялi парушаныя
Сядзiбы.
I то замiраў,
То спяшаўся надзвычай
Час.
А натоўпы
Дарогамi i бездарожжам
Iшлi адусюль
Да м е ж а ў:
Там людзi
Ваююць жалезам,
Жалеза ваюе
Людзьмi.
40