Янка Залаты Зуб прыслухоўваўся да яго скептычна. У пэўны момант ён перапыніў Чэсіка сваёй любімай показкай:
— Франак, не рабі мне ветру!.. А што будзе з тымі, хто сіл або здароўя не мае, каб працаваць? Ну?
— То пасобію атрымаюць… Бо гэта не буржуі, а нашы браты-пралетарыі. Там ёсць такі чалавек, Ленін завецца, бо як уцякаў з Сібіры, то найбуйнейшую на свеце раку, Лену, у вопратцы пераплыў. Дык вось сам Ленін і ягоны швагер Маркс прыдумалі такую машыну, што з дрэва ці саломы якія хочаш харчы зробіць.
— І кілбасу? — зацікавіўся Баран.
— Нават сальцісон і шынку, — адказаў Чэсік Свабода.
— А фотаздымак маеш? — іранічна адгукнуўся Янка Залаты Зуб.
Але Свабода, не звяртаючы ўвагі на шпількі, далей расказваў пра той савецкі рай, пра які сам не меў аніякага ўяўлення. Злодзеі слухалі яго ці недаверліва, ці абыякава. Наогул злачынцы не цікавяцца палітыкай, а сацыялістам не давяраюць. Некаторыя нават ненавідзяць гэтых збаўцаў пралетарыяту. На гэта паўплывалі вядомыя сутычкі паміж злодзеямі і баевікамі ПСП у Варшаве і Лодзі ў 1905 годзе. Старэйшыя злодзеі дагэтуль закіпаюць ад успамінаў пра тыя часы і падзеі.
— Ты нам тут хрэнам у вочы не тыцкай, — адгукнуўся Жаба, стары варшаўскі злодзей, перапыняючы прамову Свабоды. — Ніхто дабром не дасць збаўлення. Ні бог, ні цар і ні герой. І пагатоў аніякі шпагат. Злодзей толькі злодзею можа верыць.
— З аднаго боку, твая рацыя, а з іншага — сітуацыя, — сказаў маўклівы дагэтуль Пэт (паэт).
Прафесар лічыў неабходным для сваёй годнасці таксама выказацца на гэтую тэму:
— Увесь гэты камунізм мае шмат эфектаў, — ён меў на ўвазе «дэфектаў», — і не вытрымлівае ніякай крытыкі. Трэба «курскую» слепату мець, каб гэтага не бачыць. Я так лічу, што кожны, хто бальшавікоў хваліць, як на прыстойны рахунак, то хлусіць…
Дыскусію на гэтым закрылі. Але Чэсік Свабода зусім не прызнаў сябе перакананым і далей, як толькі выпадала магчымасць, агітаваў за бальшавікоў.
Алік Баран другі тыдзень валачыўся па трушчобах. Ужо тыдзень як ён пачаў шмат піць. Час ад часу ён хадзіў на начную работу «на шніф»[22]. Рана ў яго падгаілася, але рукой ён валодаў яшчэ не зусім свабодна. Але ані гарэлка, ані праца, ані таварыства сваіх хлопцаў і гулянкі не маглі загаіць той раны ў ягоным сэрцы, якую нанесла яму Паўця. І ў бяссонныя ночы злодзей з горыччу думаў пра сваю палюбоўніцу, якую ўсё яшчэ моцна кахаў. На малінах яму падсоўвалі дзяўчат або жанчын, да яго чапляліся злодзейкі і прастытуткі — кожнай імпанаваў бы такі каханак, але Алік абыякава ставіўся да кожнай.
Аднойчы, ідучы Каломенскай вуліцай, Алік абсалютна нечакана для сябе сустрэў Паўлінку. Ён хацеў яе абмінуць, але тая заступіла яму дарогу.
— Алічак! Каханы мой! Дзе ж ты падзеўся?!. Я ж цябе шукала па ўсім горадзе!
— І нашто я табе спатрэбіўся?
Баран уважліва глядзеў у вочы жанчыны.
— Як ты можаш такое казаць!.. Я ўсе вочы выплакала, а ты смяешся.
Баран нахмурыўся.
— Чаго ты хочаш?
У Паўлінчыных вачах з’явіліся слёзы.
— Я хачу толькі, каб ты дамоў прыйшоў… Не хочаш са мной жыць, то не жыві, але ці так людзі расстаюцца…
На іх пачалі звяртаць увагу. Баран адчуў, што ад Паўлінчыных слёз штось сціскае яму сэрца. Ён таропка сказаў:
— Ну, добра, прыйду сёння ўвечары. Ідзі цяпер, бо людзі глядзяць.
Пасля сустрэчы з Паўлінкай Баран доўга блукаў па вуліцах. Потым скіраваўся ў Губернатарскі сад. Там сеў на лавачку ля берага ракі і доўга бяздумна глядзеў на хвалі.
Тым часам Паўлінка завіхалася дома, каб як найлепш прыняць каханка. Урок Хурдзіча не прайшоў марна. Дачка выявілася вельмі кемлівай вучаніцай. Яна прыгатавала добрую вячэру. Ладна прыбрала кватэру. Сама прыгожа апранулася.
Алік прыйшоў, калі апусціўся змрок. Ён пазіраў панура і недаверліва. Паўлінка з парога сустрэла яго радасным: «Ну нарэшце!» Падбегла да Барана і абхапіла яго шыю рукамі, заўважыўшы, што Баран вельмі халодна да гэтага паставіўся.
— Алічак, мілы мой! Чаму ты такі?
— Ты добра ведаеш чаму…
— Алічак, — Паўлінка заламала рукі, — клянуся табе, ніколі ў жыцці я з тым мярзотнікам не ўбачуся… Ведаеш, Алік, як я яго ненавіджу! Так ненавіджу! Божухна! Сваімі б рукамі прыдушыла… А ты мне не верыш!
У голасе і поглядзе Паўлінкі было столькі шчырасці і гучала такая непадробная нянавісць да цырульніка, што Алік паверыў. Хвіліну яшчэ ён маўчаў, а пасля паволі прамовіў: