Выбрать главу

— Хто там?

— Я з паліцыі! — рэзка сказаў Гусар. — Чаму ў вас паркан ляжыць на ходніку? Гаспадар дома?

— Няма.

— А гаспадыня?

— Гаспадыня ёсць.

— Калі ласка, адчыніце дзверы. Трэба скласці пратакол.

Бразнуў ланцуг, і дзверы адчыніліся. Чацвёра бандытаў увайшлі ў сярэдзіну. Баран замкнуў дзверы на ключ. Федзя Гусар, Ігнат і Малыш ішлі за служанкай. Зброю ніхто не даставаў, хоць кожны і трымаў яе напагатове. Дасведчаныя бандыты ведаюць, што ад выгляду зброі з жанчынамі могуць здарыцца прыпадкі гістэрыкі, а гэта перашкаджае працаваць. Адразу ж сабралі ўсіх сямейнікаў у сталовым пакоі. Там было сем чалавек: двое дзяцей, адзін мужчына, дзве служанкі, гаспадыня і ейная дачка..

Федзя Гусар сказаў прысутным:

— Спакойна, калі ласка… Ні пра што не пытаць і не размаўляць… Вы, — звярнуўся ён да гаспадыні, — выдасце нам усе грошы і каштоўнасці… Раю нічога не хаваць, бо мы ўсё ведаем.

Але выявілася, што гаспадыня мае толькі невялікую колькасць гатоўкі і крыху ўпрыгожанняў. Рэшта грошай і каштоўнасці знаходзіліся ў незгаральнай шафе ў кабінеце мужа. Дзе ключ ад шафы, гаспадыня не ведала.

— Хутчэй за ўсё, у мужа з сабою.

— Калі вернецца муж? — спытаў яе Гусар.

— Павінен быць неўзабаве.

— Пачакаем, — сказаў Гусар.

У сталовым пакоі пакінулі гаспадыню з дачкой. Рэшту сямейнікаў вывелі ў спальню з адным акном з боку двара. З імі на варце пакінулі Ігната і Малыша. Алік Баран і Гусар у кухні з жанчынамі чакалі званка. Баран абкруціў нейкім шалем электралямпу і пакой паглыбіўся ў паўзмрок.

Тым часам Антэк Турак, Жарабок, Партач, Міхал Глузд і Ландыш са складоў і сыраварняў сабралі людзей. Іх было нечакана шмат, каля дваццаці. Усіх сагналі ў сыраварню і загадалі працаваць далей. Старанна праверылі ўсе памяшканні і двары, каб ніхто не вышмыгнуў.

Ясь, стоячы за нізкім парканам, назіраў за вуліцай. Яго заданне было дастаткова сур’ёзным, бо хтосьці з сямейнікаў мог незаўважна выслізнуць і выклікаць паліцыю. У гэтым выпадку — калі б з’явіліся паліцэйскія — Ясь павінен быў папярэдзіць калегаў двума стрэламі з пісталета.

Час цягнуўся. У пэўны момант з брамкі падворка выйшаў Баран і ціха свіснуў два разы. Ясь адгукнуўся. Баран падышоў да яго.

— Спакойна?

— Так. Доўга корпаецеся…

— Чакаем гаспадара… У яго ад скрынкі клавіша.

Баран вярнуўся ў кватэру. Ясь застаўся на сваёй пазіцыі. Было ўжо позна, калі да пярэдніх дзвярэй падышоў нейкі мужчына і пазваніў. Пакуль той набліжаўся, Ясь размясціўся так, каб было лёгка перарэзаць яму дарогу, калі мужчына стане адступаць.

Але гэта было непатрэбна. Дзверы адчыніліся, і ягамосць увайшоў у сярэдзіну.

— Мае вітанні шаноўнаму пану! — замыкаючы дзверы, звярнуўся да гаспадара дома Гусар. — Ох і доўга мы на пана чакалі.

— А ў чым справа? — прамовіў здзіўлены гаспадар.

— Справа ў гатовачцы і дадатачках, тых, што ў незгаральнай шафе, — адказаў Гусар. — Мы б і самі ўзялі, але ключык пан фабрыкант забраў з сабою.

— А па якім праве!.. — ускіпеў фабрыкант.

— Спакойна! Спакойна! — панізаў голас Гусар. — Па вашым праве: па праве дужэйшага і спрытнейшага. Разумееце…

— Гэта грабеж…

— Ага!.. Можна сказаць далікатней: эксік… Але калі вы так жадаеце, то хай будзе грабеж…

— Ключа ў мяне няма! — цвёрда сказаў фабрыкант.

Федзя Гусар уважліва паглядзеў ахвяры ў вочы і рэзка, упэўнена сказаў:

— Ключ знойдзецца!.. А калі не знойдзецца, — ён панура сцішыў голас, — то дачушку мы возьмем з сабою, і тады, пане, вы заплаціце выкуп. А калі мы не атрымаем выкупу, то памятайце: увесь ваш заводзік і дом дымам возьмуцца… Нас тут адзінаццаць тузоў, і аніякая паліцыя ані дапаможа, ані абароніць… Мы маглі б вас, пане шаноўны, прыціснуць крыху, то вы б нам самі жвавенька ключ аддалі. Але я так працаваць не люблю… Таму ключ, калі ласка!..

Фабрыкант маўчаў. Твар яго быў чырвоны. На ілбе выступіў пот.

— Паненка, апранайцеся! — звярнуўся Гусар да дзяўчыны, што сядзела за сталом. — Нам вядома, колькі ў вас у сейфе. Выкуп будзе нашмат большы.

— Татачка! — звярнулася да бацькі дзяўчына. — Татачка, аддайце ім грошы… Мы яшчэ заробім…

Федзя Гусар абшукаў фабрыканта, але ключа пры ім сапраўды не было. Тады ён загадаў Барану паклікаць двух людзей з сыраварні і Малыша. Калі тыя прыйшлі, ён загадаў ім звязаць людзей пад аховай.

Тым часам дзяўчына ў слязах апранулася. Ейная маці звярнулася да мужа:

— Аддай жа ім ключ… Што ты, з-за дурных грошай хочаш дачку загубіць… Невядома, што з ёй там будзе.

— Будзьце спакойная: сытая і цэлая будзе. Яе ёсць каму пільнаваць. Для нас гэта дарагі чалавечак. Не пакрыўдзім.

Тады Гусар звярнуўся да фабрыканта:

— Выкуп за дачку: 40 000 даляраў. Праз сем дзён штовечар хадзіце з гэтымі грашыма Захар'еўскай вуліцай правым бокам у кірунку Залатой Горкі да касцёла. Калі да вас падыдуць мае людзі або я і спытаюць: «Ёсць у вас 40 000?» — тады аддасце грошы. Тады мы дачку выпусцім. А цяпер дазвольце, панове, звязаць вас, каб заўчасна не псаваць паліцыі нерваў.

Кавалкам вяроўкі Гусар звязаў рукі фабрыканту і ягонай жонцы. Пасля прывязаў канцы да фатэля.

— Праз 10 хвілін, калі зможаце развязацца, можаце біць трывогу… Паненку ласкава прашу з намі… Пойдзем пад ручку. Да пабачэння, панове…

— Чакайце, — сказаў фабрыкант.

— Слухаю шаноўнага пана, — адгукнуўся Гусар, які ўжо збіраўся выходзіць.

— У мяне ёсць ключ!..

— Цуд… Гэта пазбавіць клопату і нас, і вас… Ну, і выдаткі будуць меншыя…

— Латруга! — не вытрымаў фабрыкант.

— Не нервуйся, калега, — адказаў Гусар. — Я ведаю, што ты не любіш канкурэнтаў.

Гусар разрэзаў вяроўкі на руках фабрыканта. Пакінуў на варце ў сталовым пакоі Малыша і разам з Баранам скіраваўся за фабрыкантам у кабінет. Фабрыкант адкрыў кніжную шафу і са схову над верхняй паліцай дастаў ключ.

— Папрашу вас адамкнуць сейф і адступіць! — загадаў яму Гусар. — Я ведаю, што там зараджаны браўнінг.

Калі дзверы сейфа былі адчыненыя, Гусар пачаў даставаць з яго тоўстыя пачкі купюр і скрынкі з каштоўнасцямі. Ён нядбайна кідаў усё ў адкрытую валізку.

Ачысціўшы сейф, усе вярнуліся ў сталовы пакой. Гусар выклаў змесціва валізкі на стол.

— Трэба тут падзяліць, — сказаў ён Барану. — Часу ў нас поўна.

Пачалі лічыць грошы і дзяліць іх на адзінаццаць частак. Жонка фабрыканта звярнулася да Гусара:

— Аддайце мне медальён. Гэта памяць пра маці.

— Калі ласка. Заручальныя пярсцёнкі таксама можаце ўзяць… — ён працягнуў ёй медальён і пярсцёнкі.

Урэшце грошы, манеты і біжутэрыя згоднай калегіяльнай ацэнкай былі падзеленыя на адзінаццаць частак. Кожны атрымаў вялікую суму грошай у купюрах, далярах і золаце.

Цёмнай ветранай ноччу Ясь і Баран завулкамі прабіраліся на Залатую Горку.