ПІРОГ
Раз так неяк на кірмашы
Восенню, мой братка,
Дзве сышліся бабы нашы —
Дачушка і матка.
Матка зараз усё знаці
Хоча як быць мае…
Ну, вядома, так як маці —
У дачкі пытае.
«А мая ж ты, — кажа, — кветка,
Як табе жывецца?
Ці не надта з мужам кепска?
Мо часамі б’ецца?»
«А матуля ж мая родна,
Лепш бы я сядзела —
Так мне замужам нягодна,
Так мне надаела…
Мой мужык, табе прызнацца,
Сыты ці галодны,
Усё яго трэба баяцца,
Гэткі ўжо нягодны!
А няхай сам Бог бароне!
Кажу без абману:
Я спякла яму сягоння
Піражок румяны,
Мяккі, жоўты, як той кажа,
Спечаны дарэчы.
А ён, гад, як ім засмажа
Проста мне у плечы!..
А няхай яго нячысты
Да сну ускалыша! —
Я ўжо думала, ўсе чыста
Косці мне пакрыша!..»
КАМУ ШТО
Вясна хароша для паэта,
Ці, як там кажуць, — песняра.
Для хлебароба будзе гэта
Несамавітая пара.
Часамі хлеба ні крупінкі,
Ані ўламаць, ані уліць,
А тут яшчэ і для скацінкі,
Бывае, трэба прыкупіць.
Хаця красуюць кветкі густа,
Пяе пяўцоў крылаты хор,
Але… сумна, калі ў клеці пуста
Ды у гумне свісціць віхор!
Бо салаўя не кормяць песні,
Як ёсць прымоўка гэтка, знай,
I думай ты сабе, хоць трэсні,
Але ўсім есці падавай.
Хоць гэтага не скажа кожын,
Знаць гэта толькі бедаку,
Што як жывот твой, брат, парожан
Тады і песні па баку.
Вось тут і маеце прычыну,
Ды, як гавораць, і «кручок»,
Што ані бэзу, ні язміну
Ніяк не ўкрышыш у гаршчок!
Наш брат тады зусім спакоен,
I весялосць яго бярэць,
Калі яго равеснік повен —
Тады ж ён можа і запець.
Вясковец мае тады свята
I можа сабе адпачыць,
Як восень паспее багата
Яго пладамі адарыць.
Як ён нажне багата хлеба
Ды пачне бульбачку капаць,
Усё ачысціць як патрэба —
Ніву, гарод і сенажаць.
Тады наш брат свінчо падкорміць,
Наробіць круп, мукі — тады
Усіх памёршых ён прыпомніць,
Жывых пакліча на Дзяды [10].
ДУМКА БЕЖАНЦА
Свеціць месяц, а аблокі
Хмарка засланяе,
А бежанец адзінокі
Думаньку думае.
Прыйшла восень, зіма, весна,
Лета уцякае,
А ён позна і учэсна [11]
Вестачку чакае.
Удзень тошна, ўноч не спіцца,
Як катку ля плота.
Адзін жджэ, нібы зямліца
Дожджыка ў спякоту.
Стане Богу ён маліцца
Вольнаю часінай —
Пачынае з вачэй ліцца
Сляза за слязінай.
У змаганні траціць сілы,
Ападаюць рукі.
Калі ж будзе, Божа мілы,
Ужо канец разлукі?!
Мо ўзышоўшы ясна сонца
3 роднае старонкі,
Прымчыць вестку пад ваконца
Ад дзетак і жонкі?
А не знаў ён, мусіць, гэта,
Не думаў ніколі,
Што цяпер яго кабета
У цяжкай няволі.
Што ў сялібе засталіся
Толькі пустка, смецце,
Яго ж дзеткі распаўзліся
Усе па белым свеце.
ЖАЛЬ
Неяк нядаўна адной нядзелі,
Маючы часу вольнага шмат,
Быў я з другімі разам ў касцеле,
Гдзе памаліцца часамі рад,
Скрушаным сэрцам, як бы з налогу [12],
Уздыхнуць да неба як мае быць,
Гора, цярпенне занесці Богу
I сваё сэрца прад ім адкрыць.
Я разглядацца стаў па святыне,
Як бы нарокам, так, пакрысе.
Бачу, што й людзі па той прычыне
Хіба што гэтак моляцца ўсе.
Аж разам песня там загрымела
Па ўсім касцеле ў суладны тон
I рэха ў неба там паляцела,
Спеў і музыка ў кампаніён.
Уваччу слязінка мне заблішчэла,
У сэрца надзея ўступіла зноў,
I я паволі, як бы нясмела,
Стаў усміхацца зараз да слоў.
Знаная нота, знаны і словы,
I яе знае, пэўне, усяк.
Быў гэта польскі гімн нарадовы:
«Boże, coś polskę…» і далей так.
Слухаў я, слухаў ды стаў маркотны,
Далей падумаў: Божа ты наш!
Чаму ж на нашай зямлі народнай
Аднаго сонца хоць бы — нямаш?!
I жаль зрабіўся мне непамерны
Ды стала горка, як і падчас.
Ці ж гэта, Божа наш міласэрны,
I ты забыўся ужо пра нас?
Ці ж мы таксама не твае дзеці,
Ці ж не сыны мы гэтай зямлі,
I ці не шлём мы штодня Вашэці
Свой пот крывавы і мазалі?
Ці ж Це не молім кожну нядзельку
I кожна свята суполам тут?
Выбаў жа, Божа, нашу зямельку
Із-пад няволі — выбаў із пут!
вернуться
10