ПРЫГАВОР
У валасное упраўленне
Стаў збірацца наш народ,
Бо тут, як на утрапенне,
Сказаў земскі сабраць сход.
Уперад дальшыя сяляне
Папрыходзілі таўпой,
А нарэшце і мяшчане
Прыцягнуліся парой.
Зборня поўна да парога,
Усе громка гаманяць.
Накурылі дыму многа,
Аж нічога не відаць.
Выйшаў земскі ды гавора:
— Трэба будзе вам зрабіць
Банчок сельскі, адкрыць скора,
Манаполькі ўсе закрыць.
На банчок трэба спачатку
Злажыць грошай адну часць,
А другую — наастатку.
Гэну, кажа, казна дасць.
Прадсядацеляў і членаў
Трэба будзе выбіраць,
А ўжо яны, каму трэба,
Будуць грошы пазычаць.
Банк зрабіўшы, ужо столькі
3 вас жыдкі не будуць драць,
А закрыўшы манаполькі,
Будзе п’янства уціхаць.
Зашумелі нашы брацця
I нарэшце загулі —
Як касец на сенажаці
Пырне ў купіне чмялі.
— Добра, — кажуць, — земскі радзіць:
Нас не будзе драць Аўсей.
Але ж, пэўна, не пагладзіць
Ані Сцёпка, ні Андрэй.
I папраўдзе тут прызнацца,
Што, бадай, ці не ва ўсім
3 жыдам можна меркавацца
Ці не лепей, як з сваім.
Хоць з вагой і мерай, самі
Знаем добра, нас дзярэ,
Пяньку і лён з канаплямі
За нішто у нас бярэ,
То яго ты, як скаціну,
Хоць у бараду наплюй,
А вот банкаўскаму чыну
Зрабіць гэтак паспрабуй!
Манаполькі, распіўныя —
Усё ліха, усё зло!
I тракціры, і піўныя —
Каб іх звання не было!
I крычалі усе людзі,
Той ахрып, а той спацеў.
Аж гукнулі: няхай будзе
Так, як земскі захацеў!
I ў той час па добрай волі
Распісаліся усе,
Што гарэлкі ніхто болей
Да губы не паднясе…
I падумаў бы хто, можа:
Люд там добры мае быць.
Але дзе! — барані божа! —
Яшчэ горай сталі піць.
Хоць так моцна наракалі
На папой гэны гаркі,
Манаполькі як прапалі —
Завяліся браваркі.
ПАЛЯВАННЕ
Пагінуў снег ужо на полі,
Усюды стала гразь, вада.
Стральцам жа гэта не бяда —
Есць птаства ўсякага даволі:
Пішчыць кулік і цягне сломка,
Вабіцца шэры ярубок,
Ды і глушэц ляціць на ток,
I цецярук балбоча громка;
Шпакоў, драздоў, чаек нямала,
I стады качак ды гусей.
Трудна злічыць дзічы усей,
Што к нам яе папрылятала.
А тут Вялікдзень наступае,
Добра было б яно, але,
Каб мець звярыну на стале,
Бо чуць не кожны яе мае.
I вот не надта даўно, зрання,
Прыслаў стральца мне неяк Бог,
Дык мы як відзіш з ім удвох
Пайшлі сабе на паляванне.
Час нам папаўся непагодны,
Дзень вельмі дужа слотны быў,
Як цераз сіта дожджык ліў,
I ветрык павяваў халодны.
I чуць успелі мы дабрацца,
Не затрымаўшыся нідзе,
Брылі па гразі, па вадзе,
Цераз раку паўзлі па кладцы.
I хоць змарыліся, у поце —
Угаварылісь, як рабіць:
Лупіць, што толькі падляціць.
Заселі ў будках на балоце.
Мінула поўнач ўжо глухая,
На небе пачало шарэць,
Было ўжо значна, што світае,
Хоць і не надта, а ледзь-ледзь.
Аж недзе там, сярод балота,
Працяжна закрычаў жураў,
А тут баранчык забляяў
I чайкі рынулі, як слота.
Цяцеркі скора заквакталі,
Зараз зашыкалі самцы,
Як на ігрышчы ў нас хлапцы,
Уголас ўсе забалбаталі.
То адлятае, то садзіцца,
То хвост распусціць, як індык,
То шыю выцягне, як бык,
I схопяцца з сабою біцца.
Вот мы нагледзеліся многа!
Няма на што і наракаць,
Але каб што упаляваць —
Дык не ўдалося нам нічога!
Праз меру доўга мы сядзелі,
А чалавек — гэта не дуб.
У роце клікаў зуба зуб,
Аж нашы стрэльбы акалелі.
Цяпер успамінаць аж жудка,
Як было холадна, дык страх!
Трасліся стрэльбы у руках,
Цецерукі ляцелі ў будкі.
Праўда, ідучы каля мшару
Аж па калені у вадзе,
Хоць не было відно нідзе,
Узагналі неяк качак пару.
Відно, былі праз меру смелы,
Бо, ўзняўшыся яны ўгару,
Кружылі доўгую пару,
А мы далі чатыры стрэлы.
I няхай хто як хоча судзе,
Хоць не папалі мы у іх,
А страхаў далі не малых,
I жыцця, пэўна, ім не будзе!
Нам пасля тога палявання
Халодна было там сядзець:
3 парожнім брухам і мяшком
Збіралася, мусіць, з вяршком
Вёрст із пятнаццаць да трапання.
Але мы там не асталіся
Ды пацягнуліся дамоў,
А мой кумпан саўсім прыстаў —
Ледзь-ледзь паволі дапляліся.
I на другі ўжо раз, бывала,
Ніяк і ногі не ідуць,
Як паляваць куды завуць:
Саўсім ахвота ўжо прапала.