ПРАМЧАУСЯ МАЙ…
Прамчаўся май і веснавая
Пара мінулася у нас,
Ужо і лета наступае —
Гарачы наступае час.
Вясна, вясна — дзянькі любыя —
Так дарагі, так мілы час,
Чаму, як леты маладыя,
Так скора пакідаеш нас?!
Ты прыбірала ў зелень мая
Зямлю, дзярэўцы і кусты,
Хоць прыйдзе некалі другая,
Але не будзеш гэта ты!
Нам жаль тваіх дзянькоў пагодных,
Ціхіх і цёплых вечароў,
Так сэрцу дарагіх і родных,
I гэты час, як сон, прайшоў…
Гэтак і моладасць нясецца —
Жыцця людскога гэты свет —
I толькі памяць астаецца
Гэтых вясёлых, бурных лет!..
ЗАЦІШНЫ КУТОК
Край не вельмі далёкі, знаная прырода,
Дзе мне жыць давялося так, мусіць, з паўгода.
Там няма гор вялікіх, ні балот трасучых,
Але крыху затое ёсць пяскоў сыпучых.
Есць і лесу мясцамі, як сказаць, патросе,
Відаць на вузкіх ніўках дробнае калоссе
Як жоўтага ячменю, так шэрага жыта.
ёсць дарога гладкая з камення, убіта,
Высаджана прысадамі, цягнецца, як струнка,
I тут жа недалёка ідзе ўдаль чыгунка,
Стройная і гібкая, урэчы [7] дзяўчына,
Гдзе на дзень па два разы прыходзіць машына,
Цягне многа вагонаў, аж пыхціць ад пары,
Вязе хлеб ды аружжа і усе тавары.
За чыгункай удалі лес сінее трошкі
I, як вокам абнімеш, густа стрымяць вёскі.
Два ставы немалыя, сенажаць і рэчка,
Поле, двор і магілкі і зараз мястэчка.
Там дамкі невялікі, крытыя дахоўкай,
Рынак доўгі, шырокі з драўлянай паркоўкай [8],
Хоць не ўвесь ён з брукам чыста утрыманы.
I там жа зараз збоку касцёл мураваны,
Гдзе я кожнай нядзелькі, спазнаўшы дарогу,
Хадзіў разам з другімі памаліцца Богу.
А убаку паводдаль, напроці касцёла,
Як і ў кожным мястэчку, жыдоўская школа.
I, ўрэшце, як на дзіва, ззаду за царквою
Будынак, куды ходзіць сам кароль пехатою.
У ДАЖДЖЛІВЫ ЧАС
Доўга у хаце нашыя брацці
Рукі злажыўшы сядзелі,
Бо, як на згубу, дождж ліў як з лубу,
Ліў праз чатыры нядзелі.
Цяпер жа многа выслаўляць Бога
За яго ласку патрэба,
Як за пагоду, так за уроду [9],
Што яе выслаў нам з неба.
Ужо пан Макары у календары
Жарку пагоду нам піша,
Сонейка грэе, і ветрык вее,
Спелую ніўку калыша.
Жнейкі рупліва рэжуць на ніве,
Уюць перавяслы не слабкі,
Вяжуць снапамі, кладуць радамі,
А после ставяць у бабкі.
А на балоце ў гразі і поце
Нашы мужчыны працуюць:
Травіцу косяць, сушаць, выносяць,
Свежае сена гатуюць.
Цяпер у хатцы можа астацца
Сівавалосы дзядуля,
Унукаў кучка, котка і сучка
Або старая бабуля.
У дождж і слоту, буру, грымоту
Мы са слязамі ўздыхалі.
Прайшла трывога, як з ласкі Бога
Добрай пагоды прыждалі.
Як на пачатку, так на астатку
Дай, Божа, зжаці, звязаці
Хлеб гэты новы, свежы, здаровы,
У добрым здароўі спажыці.
ПАЖАР
Шырока крылы распусціла
Ужо ночка цёмна над зямлёй.
Усё заціхла, супачыла,
Настала цішыня, спакой.
На ветках птушкі ўжо паснулі,
Пад кустам зайчык задрамаў,
3-за хмары зорачкі бліснулі,
Пугач у лесе загукаў.
У лузе ціха, і на рэчцы
Ні хвалі — чоўна не відно.
Вада ледзь-ледзь узварухнецца,
I рыба плюсне аж на дно.
3 прыродай разам люд рабочы
Пайшоў спачыць — і стар і мал.
Прыклеіў скора сон ім вочы,
I ўсе паснулі напавал.
У поўнач пеўні заспявалі,
Завыў сабака ў ночнай цьме.
I глуш ізноў. А там ў аддалі
Мільгнулі ціха цені дзве.
. . .
Што гэта?!. У хаце ля дарогі
Бліснула полымя, йдзе дым…
Прачнуўся нехта, дзякуй Богу,
Зачаў крычаць: «Пажар! Гарым!»
I ў гэту цішыню начную,
Як панаваў нявінны сон,
Усе пачулі весць благую,
Калі на збор ударыў звон.
I зараз людзі наляцелі,
Хоць хто гдзе быў на старане,
Маўляў, мурашкі закіпелі,
Як муравейнік хто пырне.
Падняўся гоман, крык вялікі,
Агонь пякельна бушаваў,
Ішоў адгэтуль рогат дзікі
I з дымам іскры вецер гнаў.
Адзін скацінку выганяе,
Другі адзежыну імчыць,
А маці дзетак сабірае,
Бо хатка іх ужо гарыць.
Гарэлі гумны, хлевы, хаты,
Увесь дабытак гінуў так,
Што той, хто клаўся спаць багаты,
Сягоння стаў зусім жабрак…
I ўчора гдзе былі будынкі,
Тырчаць там печы, каміны,
I асталіся на ўспамінкі
Капцы гарэлікаў адны.
А людзі горка, горка плачуць,
I скаргі йдуць з усіх старон,
I па-над вёскай нудна крачуць
Стады збудзіўшыхся варон…