25-га верасня. Схадзіў на вечарыну С.Г. — з віном і закускай, — якую наладзіў Дом Дружбы. Настрою ісці не было, але, але... Казаць не збіраўся, паколькі выступіў у газеце і сёння па беластоцкім (варшаўскім — ?) радыё. Іпатава, аднак, падвяла гаворку да таго, што мусіў узяць слова для тоста і я. Нешта са мною сталася: не цікава на зборышчах. Можа — ад фальшывасці агульнай атмасферы ў зале, ад унутранай раз’яднанасці прысутных? Побач — аднадумцы, паплечнікі, і тут жа — чорт ведае хто яшчэ! Можа — ад унуранага душэўнага крызісу? Надта ж усё скаламуцілася ў сэрцы!..
На вечарыне новы рэдактар “Чырвонай змены” А. Карлюкевіч папрасіў стаць аўтарам яго газеты — у любым жанры. Даў згоду — на размову.
30-га верасня. Прыходзілі самыя блізкія сваякі — пасядзелі, пагаварылі. Прачытаў ім “Лодачкі”. На Алеся зрабіла моцнае ўражанне — ледзь не ўсхліпнуў. Сын, варты светлай памяці маці, маёй сястрыцы. Амаль 40 чалавек за дзень пазванілі — павіншавалі. Нават у круглыя даты не было такога. Што за прычына? Ды аказваецца — радыё ранічкай сказала пра мой дзень.
13-га кастрычніка. Заходзіла дачка паэта Алеся Жамойціна — Зарына. Вельмі слаўная студэнтачка! Думаю, што стане сапраўдным славістам. Падарыў ёй некалькі кніг на сербскай і славенскай мовах.
19-га кастрыічніка. Хадзіў на юбілейную ўрачыстасць БНФ — 10 гадоў ад заснавання. Ад выступления адмовіўся — усё па той жа прычыне, помнячы, як усадзілі нож і дагэтуль не павініліся. Няўжо Ю.В.Х (а менавіта ён запрашаў) не разумее, што ў агульны хор хваласпеву па адрасу “апосталаў” я ўключыцца не магу? А можа, ён усяго не ведае? Як БНФ не пусціў мяне ў народныя дэпутаты СССР і хацеў не пусціць у Вярхоўны Савет БССР (праз год, у 90-м) на Маладзечаншчыне? Дзякуючы камуністам прайшоў і зрабіў там, абраны старшынёй Камісіі, тое, што павінен быў зрабіць. Можа, нават і больш, — калі ўлічыць мае арганізацыйныя “здольнасці”.
20-га кастрычніка. Пабываў на мікравыставе Ул. Савіча. Надзвычай таленавітае выкарыстанне колераў! Але, але... Здаецца, гэта не маё. Мой Савіч — у “Родных дзецях”.
Думаў пра ўчарашнюю ўрачыстасць. Зашмат экзальтацыі, воплескаў, уставанняў, малавата аналізу і канкрэтных задач.
21-га кастрыічніка. Дзён дзесяць назад Г.Д. Карпенка папрасіў мяне ўвайсці ў аргкамітэт па падрыхтоўцы Кангрэса дэмакратычных сілаў (сказаў: трэба імя). Я даў згоду і вось сёння быў на пасяджэнні камітэта — у штабе АДП, на Судмаліса, 10. Памяшканне — звычайная 3-пакаёвая кватэрка, з адным прахадным пакойчыкам. Сабралася чалавек 15-17 (Хадыка, Шарэцкі, Грыб, Лугін, Пеціна, быў і Бураўкін). Усё выглядала, як... у падполлі, у часы падрыхтоўкі Кастрычніка, і ад гэтага мне было горка. Дэмакратычныя сілы не маюць прыстойнага месца, не маюць сродкаў, яны сапраўды загнаны, па сутнасці, у падполле. Не ўбачыў я і належнага аднадушша, гарачай зацікаўленасці і аптымізму. Карпенка трохі нерваваўся, а — не трэба, нельга. Спакой і ўпэўненасць патрэбны ўсім нам, сябры! На мінулым, першым Кангрэсе, слова для прывітання ўпачатку, на адкрыцці, меў Янка Брыль. Гэты раз Г.Д. прапанаваў: ці Гілевіч, ці Бураўкін, “паколькі Быкаў у Фінляндыі”. Так што калі і выпадзе гонар, дык дзякуючы “паколькі”. Але, здаецца, не выпадзе, бо Шарэцкі адразу раўніва запытаў: а ад імя каго гэта будзе прывітанне? Маўляў, калі б ён — дык ад імя Вярхоўнага Савета, а народны паэт — ад каго? І праўда, ад каго? Маеце рацыю, Сямён Георгіевіч.
Зразумеў, што моцна муціць ваду Статкевіч. Аказваецца, у 90-91-м ён быў у адной абойме з гэтым Шэйманам, які сёння...
Складаўся парадак дня Кангрэсу. Калі амаль падвялі рысу, я, не дачакаўшыся ад іншых, прапанаваў, каб была асобная рэзалюцыя аб незалежнасці Беларусі.
24-га кастрыічніка. “Чырвонка” змясціла мае адказы на пытанні, падрыхтаваныя І. Свірка (дачка паэта). На здзіўленне, “прайшло” ўсё, што я напісаў, у тым ліку і аб незалежнасці, і аб мове. Новы рэдактар першы экзамен вытрымаў, — буду лічыць так.
26-га кастрыічніка. Аддаў у “Звязду” артыкулец пра апавяданне Пташнікава. Сяму-таму гэта будзе недаспадобы, вельмі ж высока цаню яго майстэрства...
Перадаў Андрыевічу У.У. матэрыялы (лісты, фотаздымкі, кнігу) для музея Я.Янішчыц у Парэччы. Ах, Жэня, Жэня! Мілая Жэня!.. Як жа гэта мы, ёлупні, не ўгледзелі?!.
Званіў Ян Запруднік. Зайсці да мяне, відаць, не зможа. А шкада. Хацелася б пагутарыць — і не на хаду, а за сталом у хаце. Хоць малая надзея яшчэ ёсць.
2-га лістапада. З брыгадай “Палымянцаў” (Законнікаў, Пісьмянкоў, Клышка і Саковіч) ездзіў у Радашкавічы, на “Белкераміку” — да старых знаёмых. Кіруе цяпер М.А. Справы ў іх ідуць нядрэнна, зарплата досыць ладная і рэгулярная. У “музеі” — яшчэ багацей і прыгажэй, як было пры Шаферу. Якая цудоўная прадукцыя! Вачэй не адвесці. Сустрэча — у зале — прайшла трохі фармальна, па дысцыпліне — па загаду дырэктара. Да таго ж трохі сапсаваў настрой сваімі графаманскімі “сцішкамі” пра адэному мясцовы пііт Сымон Белы.