9-га красавіка. Яшчэ адна сустрэча — у гімназіі № 12. Руская. Але родныя душы ёсць, і таму беларускі дух жыве.
10-га красавіка. І яшчэ адна сустрэча. На гэты раз — у Чэрвеньскім раёне, у школе ў Нежаўцы (Грабёнцы), у М. Барбука, майго былога студэнта. Былі беларусісты з усяго раёна. Даў спачатку урок для маленькіх — сам не чакаў, што так зацікаўлю і павяду іх. Настаўніцы ў захапленні. На сустрэчы ў зале, у час пытанняў, адна настаўніца крычала: “Вы — наш беларускі Пушкін!” Чуць супакоіў, халерачка.
11-га красавіка. Яшчэ адна сустрэча! Трэці дзень запар! Сёння — у роднай школе ў Гайне. Усё — як і мінулы раз. Вельмі-вельмі-вельмі! Новае — хораша чыталі вершы госця, а Ілля Паплёўка, сынок дырэктара, проста дасканала, як артыст. І яшчэ: старэйшыя (6-10) танцавалі народныя танцы, нашанскія, тутэйшыя. Здорава! Іграў ім — Кохан С.М. (мянушка — Касёк). 75 гадоў. Трэба як-небудзь зайсці да яго, наслухацца мелодый дзяцінства. У застоллі ён засыпаў усіх рознымі прыгаворкамі і старымі вершамі, у тым ліку — з “Цёркіна”.
Настаўніца Т. Дз. Кохан прысвяціла мне верш — лепшы з усіх прысвячэнняў, апрача Янішчыц. Зусім прафесійна, а галоўнае — шчыра.
Завёз школе яшчэ торбу розных кніжак.
13-га красавіка. Адвёз у выдавецтва карэктуру “Наканаванага”. Рэдактар кнігі, мілая ўнучка А. Моркаўкі, намякнула, як “круціць носам” загадчыца рэдакцыі; як парэзалі прадмову Ламекі — паказала моўчкі, тлумачачы адно вачыма (начальнік — побач, за суседнім сталом).
14-га красавіка. Заходзіў Конан. Думаў, я нешта важнае ведаю наконт з’езда пісьменнікаў, дакладней — новага кіраўніцтва СП, якое будзем выбіраць. А я нічога не ведаю, апрача таго, што каго ні выберы — справы нашы дрэнь. Узгадніў са мной спіс беларускіх сатырыкаў для анталогіі ў Польшчы.
19-га красавіка. Вялікдзень. Адзначылі 90-годдзе Марыі Захараўны. Ай малайчына цешча! Трымаецца — крэпенька, дай Божа і надалей. Дый з выгляду ніхто не дасць 90. Адно памяць аслабла. У сваім “тосце” сказала: “Гэтак мы з табой, сынок, ні разу ніколі не пасварыліся! Нават голасу на мяне не павысіў ні разу”. Што праўда — то праўда.
Парадокс эпохі. Атэіст Ніл Гілевіч у свой час дамогся (быў дакладчыкам на сесіі ВС), каб зрабіць выходнымі другі дзень Вялікадня і асеннія Дзяды, а Філарэт — адмяніў (кажу: Філарэт, бо без яго згоды не пасмелі б).
21-га красавіка. Вечар правёў у Шаранговіча, у майстэрні — для артыкула пра яго.
Нечакана для сябе рашыў выступіць на З’ездзе, пачаў пісаць прамову. Можа, апошнюю на пісьменніцкім форуме, а можа, будзе апошняя ўвогуле.
23-га красавіка. Закончыўся З’езд. Даклад З-ка быў лепшы, чым я чакаў. Маё слова было ацэнена авацыямі ўсёй залы (за выняткам, вядома). Настрой З’езда вызначыўся, і гэта сарвала намеры даць “нацыяналістам” бой: ваякі пахаваліся ў кусты, а хто і вылез (як Марчук), то ўжо без баявітасці. Нязваныя госці з Масквы (Бялоў, Ляпін, Бандарэнка) таксама пабаяліся — пасля ўбачанага — выходзіць за трыбуну і місію, дзеля якой ехалі, не выканалі. Востра выступіў Г.Б., але — супроць мішэні прыватнай (Замяталіна; стоўк на пя...душку), а гэта не страшна, асобу памяняюць — рэжым і курс застануцца тыя ж. Маю “тэму” падтрымалі У.Дамашэвіч і В. Ярац, трохі Д. Бічэль (супроць росту пальшчызны), а яшчэ Іпатава (як заўсёды — малайчына). Вось і ўвесь з’езд. Не, не ўвесь: добра прамовіў І.Жук з Гародні, а таксама А. Каско з Берасця. Абодва — дзецюкі што трэба! Дык у цэлым зусім не благі З’езд. За выняткам усяго трох пустых “балантэсін” — усё астатняе “Жыве Беларусь!”
24-га красавіка. Сталі вядомы вынікі галасавання на З’ездзе. У Раду не прайшлі: Бондар, Марчук, Пашкоў, Лукша, Савіцкі, Лашук, Скобелеў і... яшчэ нехта, бо “адсякалася” восем з 59 (трэба 51). Цікавая і вельмі паказальная раскладка галасоў. Вось так, шаноўныя. Падумайце, чаму і за што.
Па выбарах старшыні СП — супроць 74, кожны чацвёрты. Таксама — папярэджанне таварышу: мы ўсё ведаем, таму — глядзі! І зноў жа думай, чаму аж столькі супроць. Але... ці здольны таварыш думаць? Ягонае крэда вядомае: гуляць дык гуляць! Дзеля гэтага і лейцы ўзяў. Будзе гуляць ва ўсю — у тым ліку па краінах і кантынентах. Сумна і горка ад гэтага. Не знайшлося беларуса, каб стаць каля стырна Саюза, каб павесці яго курсам адраджэння, курсам Свабоды і Незалежнасці. Вось ад чаго і сумна. “Няхай госці на покуці, а мы — тут, з краю, каля качарэшніку!” Не знайшлося ні старэйшага, ні маладзейшага, хто б, ацаніўшы сітуацыю, праявіў пачуццё нацыянальнай годнасці і ўзяў на сябе адказнасць.