Выбрать главу

Жалезнаю і вялікаю пустатою пад цяжкім нястрымным паравозам прагрукаў мост.

Жэнік Рэпка адапхнуў Лобава і, мацюкаючыся, сарваў з глухім хлапком чаку, размахнуўся і шпурнуў у чорны бункер лімонку. Там, палыхнуўшы агнём, ударыў высокі пругкі выбух.

Паравоз, пачмыхваючы парай, з бесперабойным тахканнем колаў ляцеў далей, за высокі ажурны слуп семафора з чырвоным круглым вокам і паднятым плячом.

— Спыняй! Ядрона вош! — крыкнуў машыністу Жэнік Рэпка.— Ударым у эшалон.

— Ударым... А можна было і таго тоненькага хлопца зберагчы. Не слухаў ты мяне...— машыніст паволі збаўляў хуткасць.

— Ты што, ядрона вош!

— У цябе адно слова — ядрона ды ядрона.

— Ды ты?.. Тваю маць!..— у Жэнікавых руках падскокваў і дрыжаў аўтамат.

Машыніст маўкліва дужаю рукою злавіў рэверс. Паравоз паволі прыпыніўся і, прабуксаваўшы коламі, зачахкаўшы, пачаў зноў набіраць хуткасць, лецячы тэндэрам уперад. Зноў праплыў марны дварчанскі лясок з магілкамі. Паступова пачаў большаць адхон.

— Хлопцы, я да адказу нацягну рэгулятар, паравоз паляціць як шалёны. Уцякаем, бо далей высокі адкос, паскручваем галовы.

— Давай, не марудзь! — крыкнуў Рэпка.

— Скакаць толькі ўперад паравоза.

— Не вучы! — першым у шорсткі снег паляцеў Лобаў.

Рэпка скокнуў услед за ім. Як і калі на другі ўжо бок немалога адкосу выляцеў вусаты машыніст, яны ўжо не ўбачылі. Пэўна, зараз жа знік у калматым ляску на могілках. Але Рэпку з Лобавым было ўжо не да яго. Дабягаючы да цёмных круглых, як царкоўныя купалы, кустоў ялаўцу, яны затоена і з вялікім радасна-трапяткім дзівам у вачах глядзелі, як у шарай ночы ляцеў чорны паравоз, знікаючы на завароце сярод нізкай каламутнай паласы голага прысаддзя, платоў і будынкаў.

I раптам цяжкі жалезны абвал страсянуў чуткую прытоеную ноч. Услед за вялікім грукатлівым лязгатам пасыпаўся і раскалоўся малы, потым яшчэ меншы... На станцыі грымела, трашчала, лязгала, глуха гуло, і яму, гэтаму грукату, здаецца, не было канца. Чуўся неразборлівы гаман і крык.

Партызаны адыходзілі пад далёкі, тупаваты стукат кулямётаў, што стралялі наперамешку: адзін з ачунялага бункера, другі, мусіць, з вакзала, з круглага ў франтоне акна. Лускалі ўжо зусім небаязліва чэргі аўтаматаў.

Пра Ярафеева, пра нечаканы боль у костачцы, бо дзе і калі падвярнуў ногу, ён не помніў — Жэнік Рэпка загаварыў пасля таго, як заціхла ад радасці трапяткое, разгарачанае да бяспамяцтва сэрца.

Каб не садзіцца на снег, ён мастаколіўся злавіць ялаўцовы куст, але куст гнуўся, прутка сцёгаючы кучарава-калючымі ў пацерках лёду лапамі, і Рэпка зморана прысеў на снег.

— Слухай, Пашка, самае страшнае, каб не ўзялі яго жыўцом.

— Да как же мы?.. Ведь он протягивал руки... Не подхватили его.

— Якія рукі? Ты высунуўся б, ці што?..

— Эка сволочи!..

— Ты пра каго?

— Ды пра іх.

— Яны сваё палучылі. Чуў, якая музыка была. Цэлы эшалон грохнулі.

Што менавіта эшалон, пра гэта ўжо перш-наперш, прыкульгаўшы па хрумсткім, падмерзлым снезе дадому і троху адаспаўшыся, пачаў пісаць, слінячы хімічны аловак Жэнік Рэпка.

Кароткі рапарт пісаўся на адваротным боку жоўтай, знойдзенай пад бэлькаю яшчэ польскай квітанцыі: «Група партызанаў у складзе Рэпкі, Лобава, Ярафеева пад камандай камандзіра аддзялення Рэпкі разбіла на станцыі Дварчаны нямецкі састаў, пусціўшы ў яго манеўровы паравоз. Гранатамі быў пашкоджаны бункер і забіта двое вартавых з чыгуначнай аховы. Нашыя страты — забіты партызан Ярафееў».

Напісаўшы гэтае страшна-кароткае «забіты», Рэпка расшпіліў вялікі зжоўклы гузік на цёмнай у белую клетачку кашулі і цераз плячо зірнуў на Лобава:

— Я пішу, што Ярафеева забілі.

— Кто знает, может, только ранили...— уздыхнуў і паціснуў правым плячом Лобаў, пазіраючы на ружаваты брусок сала, які наразала на тоўстым днішчы старая Рэпчыха.

Яна перастала ляскаць тонкім, зрэзаным нажом, падграбла локцем з’еханыя на лоб валасы і, павярнуўшы свой звялы, зморшчаны і курносы твар да Жэніка, спытала:

— Каго ж забілі?

— Ды там, на станцыі... Аднаго нашага...

— I ты ходзіш туды?

— Куды я хаджу, ты, маці, не ведаеш!

— I не ведаю. Усё чакаю дзень пры дні. I ўжо дні годам здаюцца.— I па зжоўклым твары яе адначасна пабеглі дзве слязы. Адну з іх яна злавіла ротам і, чуючы яе салёны смак, сказала: — Не хадзі, сынок, на станцыю. Там згінуў наш Сяргейка, згінеш і ты.