Штаны купілі на плошчы, нават з пласцікавым раменьчыкам. Янг тут жа надзеў іх і стаў амаль як паніч. Радж смехам націснуў вялікім пальцам яму на нос — угору, нібы гэтак задзёрся ён ад радасці. Янг расчулена пацёрся яму аб грудзі лбом.
Шукаць Гугу давялося доўга, блудзіць у лодачным пасёлку, распытваць. Лодкі стаялі пры беразе на прыколе радамі, многа было іх прывязана і да крайняга, усходняга мола. Некаторыя трымаліся на якары самастойна ці былі прышвартованы да іншых лодак, але ўсе ціснуліся як мага глыбей у завадзь між бетонным молам і пірсам-набярэжнай, у зацішак. Гэта мала ратавала, начная бура пазрывала ў многіх будках-надбудовах стрэхі, злажыла сцены, і лодачны гарадок выглядаў так, нібы тут пагаспадарыў які драпежны звер-велікан. Сям-там чуваць былі стук малаткоў, скрыгат пілак. Людзі зноў ладзілі прытулак… Радж і Янг перабіраліся з лодкі на лодку па мастках-дошках або па бартах, пашыраных дошкамі, якія выглядалі як кладкі. Хапаючыся рукамі за хісткія сцены і стрэхі, пераступалі з борта на борт, а лодкі вагаліся і прасядалі, паміж бартамі плёскалася вада.
Урэшце знайшлі Гугу, ён таксама рамантаваў сваю страху. Твар хлопца быў хваравіта скрыўлены, бялкі вачэй зжоўклі. Гаварыў з імі і квола ўсміхаўся, скардзіўся на боль у правым баку — мабыць, Судзір пашкодзіў печань. Трэба было б схадзіць да ўрача, але дзе ўзяць грошы на візіт, а потым і на лякарства? Мо сціхне боль, перастане… І пакуль гаварыў з Раджам і Янгам, малыя браты яго і сёстры, хто крыху адзеты, хто зусім голы, лезлі яму на рукі, на калені, і ён толькі мякка адхіляў іх ці, скрывіўшыся ад болю, ссаджваў, але не праганяў.
— Няма чым і пачаставаць вас… даруйце… — паглядзеў журботна ў вочы Раджу, потым Янгу.
— Радж… — пачаў Янг, і той зразумеў, што трэба ўсё-такі гаварыць галоўнае, дзеля чаго прыйшлі.
— Вазьміце, вось… — Радж дастаў з кішэні пакецік цукатаў, аддаў малым. — Гуга, а ты папраўляйся і прыходзь назад. А пакуль што Янг цябе заменіць.
— Я не вярнуся… Прыйду толькі па разлік — і ўсё.
— Ты прабач… Я вінаваты, гэта з-за мяне папала табе… — язык не слухаўся Янга: гэтак гадка сябе ён яшчэ ніколі не адчуваў.
— Пры чым тут ты! Я даўно збіраўся пайсці ад Судзіра. І трэба было ісці, пакуль не скалечыў… Ну, а гэта была апошняя кропля.
— А як жа ты будзеш жыць? — уздыхнуў Радж.
— Не загіну. От ачуняю трохі, буду ў порт хадзіць з бацькам. А калі і здохну, то гэта нават лепш, чым працаваць у Судзіра.
— Я свайго слова назад не бяру: калі напытаю дзе работу, адразу ж паведамлю табе. Ну — трымайся! — Патрэслі яму руку, нават паляпалі па плячах. Гуга ўгнуўся, каб прыхаваць слёзы.
— Дзякую вам… Вы — як браты мне. Развіталіся, таго не ведаючы, што яшчэ раз, ужо цёмначы, давядзецца прабірацца на гэтую лодку. Несці добрую вестку: пабачылі ў «Лятучай рыбе» Амару, і той сказаў, што яго бяруць ужо афіцыянтам, а месца пасудамыйніка ён замовіў для Гугі: Амара таксама памятаў колішнюю просьбу Раджа.
3
Добра, што нехта прайшоў пад акном з транзістарам, а то Янг праспаў бы да паўдня. Падхапіўся скоранька, сунуў пад паху Тота — і да дзвярэй. Снедання не было калі чакаць. «Я-я-янг, гэта ты-ы?» — млява мармытнула спрасонку донна Тэрэза і перавярнулася на другі бок.
Сёння ў Янга першы поўны працоўны дзень, трэба спяшацца.
Але як ні спяшаўся, прыйшоў да прахадной акурат тады, як і містэр Крафт. Зусім не фанабэрлівы гэты містэр Крафт: першы паздароўкаўся, нібы бацька, паклаў на плячо Янга руку, прапусціў перад сабою ў прахадную. На пачцівы паклон Малу таксама кіўнуў.
— Ключы! — коратка кінуў ён Малу, і той замітусіўся, забразгатаў сваімі ключамі, адмыкаючы невялікую вісячую шафачку, дзе пад шклом былі развешаны ключы. — Будзеш гэтаму хлопцу замест Гугі выдаваць ключы… — пакуль Крафт гаварыў, Малу ўмудрыўся па-сяброўску падміргнуць Янгу. — Вось гэты — ад уваходных дзвярэй, гэты — ад майго кабінета… — паказваў тым часам Крафт. — Да майго прыходу ключы павінны зноў вісець на месцы. — Там работа невялікая. Абрахамс мог бы табе ўсё расказаць і паказаць, але скажу лепш я. Маленькую прыборку зробіш… Танцуючы зробіш замест фіззарадкі. Хадзем, я раскажу, што можна перастаўляць, праціраць, а чаго нельга чапаць… Шах-мах — і ты свабодны, займайся сваёй справай.
Яны ішлі па алеі, дзе яшчэ трымаўся пад пальмамі і кустамі туман, а Крафт не пераставаў гаварыць:
— І свабодны… У душы будзеш таксама прыбіраць, мыць. Абрахамс скажа — як і чым мыць, дэзінфіцыраваць. І свабодны… На трыбунах прыбярэш пасля прадстаўленняў — і свабодны… Абрахамс вучыў, як рыбу рыхтаваць? Ну во… І свабодны.
«Ага… — думаў Янг з горкай усмешкай, — і ляжы-адпачывай. А яшчэ ж рэпетыцыі, прадстаўленні… І свабодны, і адпачывай! Улез у кабалу… У колькі ж гэта мне трэба будзе ўставаць, у колькі прыбягаць, каб да яго прыходу ўсё зрабіць і павесіць на месца ключы? А калі ж вучыцца з маскай плаваць, з аквалангам? Яшчэ гэты сабака зваліўся на маю галаву…»
Па рыплівай і зыбкай лесвіцы (прыступкі ажно стагналі пад цяжарам Крафта) містэр узбіраўся першым. Соп і гаварыў:
— У нас яшчэ ёсць малы басейн — з рыбамі і чарапахамі. Калі б ты згадзіўся часам і там паплаваць, было б проста о'кэй! На буксіры ў чарапахі, а? Публіцы падабаюцца незвычайныя штучкі.
— А Гуга там плаваў?
— Не. Мне здаецца, Гуга нават плаваць не ўмеў. Ні разу яго ў вадзе не бачыў.— Крафт адамкнуў уваходныя дзверы, таўхануў іх. — Ну вось, бачыш — міні-калідорчык, два разы мокраю анучаю махнеш — і добра, — памахаў перад сабою рукою, нібы паказваў, як прыбіраць. — А вось у кабінеце… — ступіў два крокі, сунуў другі ключ у другія дзверы, пацягнуў іх на сябе. — А вось у кабінеце…
На падлозе каля дзвярэй ляжаў блакітны канверт, такі самы, які бачыў Янг у Судзіра. На ім былі напісаны друкаванымі літарамі два словы: «Джэральду Крафту». Містэр з крэктам сагнуўся, падняў канверт, пакруціў у пальцах. Паштовага штэмпеля на канверце не было. Янг абышоў Крафта і ўбачыў, што твар яго ўстрывожаны, а рука з канвертам дробненька дрыжыць.
— Ага, дык пра што я гаварыў? — схамянуўся містэр Крафт. Руку з канвертам апусціў уніз.
— Пра кабінет. А толькі я хачу сказаць адразу, што ў малым басейне я плаваць не буду. Дый Радж не дазволіць. — Янг вырашыў схавацца за брата. Дай гэтаму містэру палец, дык ён і руку адкусіць.
— Ну — мы пра гэта яшчэ будзем гаварыць. І з Раджам пагаворым… Праціраць тут будзеш падлогу, стол, крэслы, табурэт, лямпу, тэлефон, вентылятар настольны, сейф, падаконнікі… На стале нічога не перастаўляй, месцамі не мяняй. Сметніцу можаш выносіць не кожны дзень, усе паперкі з яе абавязкова спальваць. Чытаць нічога не трэба, нічога цябе не павінна цікавіць.
— Я такі канверт учора ў Судзіра бачыў. Яму нейкая кітаянка разам з кветкамі паднесла, — нечакана для сябе сказаў Янг. Тота вырываўся з рук, скуголіў, яму хацелася пабегаць.
— Такі ці гэты самы? Якія надпісы былі на ім?
— Не заўважыў.
— Такія канверты можна купіць на кожным рагу, у кожнай гасцініцы. І на кожным які-небудзь заклік. Тут: «Наркотыкам — бой! Уратуем нацыю ад «белай смерці»!» Во-ось… Сёння можаш тут не прыбірацца, а заўтра — папрашу. Усё, што спатрэбіцца для гэтага, пытай у Абрахамса. Ну — я цябе не затрымліваю… — містэр Крафт зноў утаропіўся ў канверт.
Янг вышмыгнуў за дзверы. Па парэнчы лесвіцы з'ехаў, сеўшы бачком, і адразу пусціў Тота пагуляць.
Пачуў, што каля «рэзідэнцыі» Судзіра гамана. Пазнаў галасы Раджа і Судзіра, пакіраваў туды.
— Ты магнітафона не браў? — голас Судзіра быў злосны.
— Калі-і?! Навошта-а?! Учора з Янгам я пайшоў раней за цябе. Ты яшчэ збіраўся з аквалангам на глыбіню лезці… І не забывай, я цябе хутчэй магу абвінаваціць у чым хочаш: гэта ты маеш ключ ад маёй каморы, а не я ад тваёй, — гаварыў Радж, таксама ўжо раздражнёна.
— Не заходзь! Сляды затопчаш… — Судзір растапырыўся ў дзвярах, загарадзіў рукою ўваход. Каля ног у яго стаяў чорны «дыпламат», з якім звычайна прыходзіў на работу.
Радж усё-такі заглянуў у «рэзідэнцыю» паўзверх Судзіравай рукі. Янг таксама сунуў галаву ў дзверы — ніжэй ягонай рукі. І праўда, усярэдзіне было ўсё настармачана, дэльфінчыкі параскіданы абы-як.