Ну і робіцца на свеце… Спачатку Пуол з сённяшнім нападам, а тут і Судзір… Добрая штучка гэты Судзір! Каб гэтай свінні ды яшчэ рогі, як у буйвала, то нарабіў бы спраў.
Паслухаеш Судзіра, дык атрымліваецца, нібы ён гаспадар дэльфінарыя, а не Крафт. Як ён зможа разам з нейкім Пітам скарыстаць дэльфінаў за межамі дэльфінарыя? Часова павязуць іх туды, а потым вернуць, ці як? А мо Крафт у курсе спраў, мо і ён хоча пабочнага заробку? Як тады будзе з дэльфінарыем? Часова адменяць прадстаўленні?
«А што я магу Крафту расказаць? У чым я магу абвінаваціць Судзіра? Як змагу даказаць, што ў яго злыя намеры? У любы час можа адмовіцца ад сваіх слоў і ад Піта: знаць нічога не знаю, ведаць не ведаю. А пра эксперыменты з чарпакамі скажа: хачу навучыць дэльфінаў басейн чысціць. Кепскага нічога, адна карысць для дэльфінарыя, для Крафта. Ну і, вядома, для навукі. Ва ўсім свеце з дэльфінамі доследы праводзяць. Вунь у ЗША нават навучаюць дэльфінаў атакоўваць з мінамі варожыя караблі…»
Радж пачуў, як зноў злёгку рыпнулі дзверы Судзіравай «рэзідэнцыі». Пайшоў нарэшце, нават касцюм не аддаў мыць. Доўга ж ён сёння сядзеў тут!
Нервовае напружанне спала. Радж адчуў сябе страшэнна стомленым, рукі і ногі проста не слухаліся. А трэба ж яшчэ раз перавязаць плячо: у нядобрае месца пырнуў Пуол, павязка не трымаецца. І трэба было б заклеіць касцюм. Праз дзірку занадта многа будзе трапляць у яго вады.
Але дабраўся да каморы, сяк-так развешаў касцюмы на напятых дратах, на стэлажах, мімаходзь глянуў у асколак люстэрка на вушаку. Ого, якія чырвоныя сёння ў яго вочы, панабягалі крывёю. Адпачываць трэба, больш адпачываць…
Адкінуў тапчан ад сцяны. Паваліўся на яго не раздзяваючыся. Апошнім пробліскам думкі было: «Янг… у гатэлі будзе начаваць ці вернецца?»
Раздзел шосты
1
Прайшло некалькі дзён.
Яшчэ ніколі Янг не жыў у такім напружанні. З яго патрабавалі, як з дарослага, і ён працаваў, як дарослы. І ні на кога не наракаў, нікому не скардзіўся. Энергіі растрачваў шмат, і Радж ажно дзівіўся яго апетыту. Па вечарах, хоць Радж і прымушаў вучыць англійскую мову, часам не даслухоўваў, што ўталкоўваў яму, — засынаў. Аднойчы Радж папытаў у яго некалькі новых слоў — не ведае.
— Ты мне не гаварыў іх! — абурыўся Янг.
— Гаварыў. Ты спаў, а я ўсё гаварыў-паўтараў. Думаў, праз сон запомніш. Я чытаў — гэтак вывучаюць замежныя мовы. Кладуцца спаць, а магнітафон з запісам урока круціцца, дзяўбе па мазгах.
— Лухта ўсё гэта.
— Мабыць, лухта, калі ў цябе ніякага знаку ў галаве не засталося, — згадзіўся Радж.
Янг спраўляўся са сваімі абавязкамі, акрамя ўдзелу ў прадстаўленнях, як мага хутчэй, каб яшчэ і Раджу памагчы прыводзіць у парадак аквалангі і касцюмы. Кожную раніцу прыносіў у «рэзідэнцыю» Судзіра сухі і чысты гідракасцюм, запраўлены як след акваланг. І не разумеў: чаму Радж, бачачы ўсё гэта, злуецца? Гэтак жа і пры Гугу было. І Гуга прыводзіў у парадак Судзіраў гідракасцюм, прыносіў правераны і запраўлены акваланг. Не так часта было? Дык жа цяпер Судзір кожны дзень падоўгу, амаль дацёмнага дрэсіруе дэльфінаў, вучыць касіць чарпакі, зачэрпваць пясок. А гэта ж так цікава!
Двойчы Янг разам з турыстамі плаваў на «Нептуне», глядзеў у празрыстае дно пад ваду, слухаў Раджаў расказ на англійскай мове і радаваўся: усё разумее! У галаве складваліся чароўныя казкі пра падводнае царства і марскога цара Нептуна, імя якога носіць гэты вялізны шлюп.
Некалькі разоў ім удалося паплаваць з маскамі і трубкамі ўдвух, упобачкі. І Радж раз-пораз вымаў з рота загубнік і тлумачыў тое, што бачылі на дне. Зноў забіраў загубнік у рот, і — оп-ля! — ныралі разам, на момант паказваючы над вадою, як тыя качкі, свае зады, узбоўтвалі ластамі.
Абдула за гэты час двойчы прагледзеў праграму прадстаўлення. Яго цяпер цяжка было пазнаць: і пагладчэў з твару (нават, здаецца, рот паменшаў), і адзенне новае яму донна Тэрэза справіла. Калі ж не глядзеў на дэльфінаў, ішоў на бераг паглядзець, як плаваюць Янг і Радж. Ад зайздрасці да братоў ушчуваў і муштраваў ні ў чым не вінаватага Тота: «Навязаўся на маю галаву!»
— Цярпі, душа, у рай трапіш! — крычаў яму Радж.
— Я і так у Раі! — адказваў Абдула і сам ужо крычаў з берага: — Янг! Янг! І ты, Радж… Ведаеце, што сёння было? Скандало грандзіёзо! Я абутак паперастаўляў пад дзвярыма! У гатэлі! Адны мужчынскія туфлі, мо сорак сёмага памеру прынёс цераз тры нумары і паставіў пад дзверы сіньёры Тэрэзы… Ха-ха! Што там было-о-о! Жонка з таго нумара прыбягала да Тэрэзы, у валасы ўчапілася… Многія пары перасварыліся — страх і жах! Збіраюцца на развод падаваць, раз'язджаюцца ў розныя гатэлі!
Янг і Радж ледзь не патапіліся, рагочучы. Павымалі з рота трубкі, павылазілі на бераг.
— А хай цябе… — пападалі зняможана на пясок, аддыхваючыся.
— А што? Я ім, буржуям праклятым, яшчэ і не такое падстроіў бы! — хваліўся Абдула.
— Абалдуй ты, а не Абдула! Ты хоць цяміш, чаго натварыў? — ушчуваў Янг. — Чорт не возьме гэтыя пары — памірацца. А от чысцільшчыка могуць прагнаць з работы. Падумае гаспадар гатэля, што ён вінаваты.
— Я так не хацеў…— аціх Абдула.
Аднойчы настаў момант, калі збылася мара Янга.
— Ну — так і быць, — сказаў Радж. — Тэарэтычна ты падкаваўся, акваланг ведаеш. Так і быць — палезем пад ваду… Касцюма, праўда, на цябе не падбярэш… Але не замерзнеш і голы: глыбока не палезем, доўга не будзем. Гууд?
— Йес, сэр! Сэнк'ю вэры мач! — Янг захваляваўся, адразу часцей задыхаў.
— Дыханне! Не забывай пра дыханне! — ушчаміў Радж пальцамі яго нос.
Брат памог яму начапіць пояс з грузіламі, надзець плечавыя рамяні, зашпіліць паясны. Прасачыў ужо на самым беразе, ці добра абуў і зашпіліў ласты. Сам, як заўсёды, меў на лытцы крыс, у руцэ шток з вострым наканечнікам.
Янг ужо нагледзеўся пад ваду і праз дно «Нептуна», і плаваючы з трубкай і маскай. А ўсё ж калі апынуўся пад вадою з аквалангам, нібы паранілі ў самае сэрца… Каб і можна было гаварыць пад вадою, то не мог бы вымавіць і слова. Ён адчуваў сябе знямелым малым дзіцём, якому хацелася да ўсяго дакрануцца, памацаць, а то і пацягнуць у рот. Казка, дзівосная казка!.. Ледзь паварушваў нагамі, а рукі трымаў перад сабою, як лунацік.
Кожны лісцік, кожная сцяблінка сачылі з сябе бясконцыя чэргі паветраных пухіркоў. Бліскучых, бы са срэбра: па-па-па-па-па… Удараюцца пухіркі аб цела, аб рукі, злёгку казычуць, паўзуць за спіну — і ўгору, угору, разбіваюцца аб паверхню.
Вывеў з утрапення Радж, паціснуўшы за плячо: «Далей, далей!»
Паплылі да каньёна-бездані, ён нібы страла скіроўваў на бераг, на прычалы. На самае «вастрыё» накідана бетонных кубоў-глыб, каб не так асядаў бераг.
Радж і Янг плылі каля самага бяздоння. Янгу здавалася, што ў гэтай бездані калыхаюцца, снуюць туды-сюды аграмадныя пачвары з агністымі вачыма і страшэннымі ратамі, і гэтыя пачвары здольныя праглынуць не толькі людзей, а нават і лодкі. Відаць былі расплывістыя контуры бетонных глыб. Яны пазарасталі ўжо водарасцямі, губкамі, актыніямі…
Раптам Радж штосьці заўважыў сярод бетонных глыб, паказаў Янгу рукою і пачаў планіраваць туды. Янгу здалося, што і ён распазнае там чалавечы сілуэт, галавы не відаць, занурана ўніз, а тулава і ногі ўсплылі, паварушваюцца…
Апусціліся — і сумненняў не засталося: чалавек, труп чалавека. Вакол яго віраць, як вараннё, рыбы. Чалавек адзеты і абуты, яшчэ не стары. Кавалак дроту ўеўся ў шыю, канцы дроту завязаны за мантажную пятлю куба. За гэтыя жалезныя арматурныя петлі некалі кран чапляў кубы і скідваў у мора. Янг баяўся глядзець у твар тапельца, баяўся скрануцца з месца, а Радж зрабіў круг вакол трупа і паказаў рукою наверх.
Калі ўсплылі, сталі на мелкім, Радж вызваліўся ад загубніка і маскі. Пахістваючыся ад удараў хваль прыбою, сказаў: