Янг павёў вачыма ад самага крука, убітага ў расколіну ў сцяне, на якім вісеў канец провада з лямпачкай, і да нізу. Провад і праўда знікаў пад вадою, а не лез каля паверхні ў прогіб, у цемру. Пастаяў каля провада ўгнуўшыся, спрабаваў нават пацягнуць за яго. Провад амаль не паддаваўся. Янг сеў зноў.
Выхад з пячоры пад вадою, туды провад вядзе. Нават у іх лагуне на Біргусе былі невялікія гроцікі сярод рыфаў. Зверху нічога не ўбачыш, а нырнеш і… «Цікава, ці глыбока размешчаны выхад з пячоры? І колькі трэба плысці пад вадою, каб выбрацца ў мора? І трэба ж будзе яшчэ час, каб падняцца на паверхню… О, каб на ўсё пайшло мінуты дзве-тры! Можна было б нырнуць адразу. Але ж там яшчэ павінна быць загародка ці сетка ад дэльфінаў. Калі ўдасца яе хутка ліквідаваць, то і дэльфіны змогуць выбрацца. Учапіцца за Дзіка і… Разы ў тры-чатыры хутчэй будзе…»
Ліхтар! Чорт ведае што аддаў бы за ліхтар! Без яго як без рук. А каб быў яшчэ і акваланг, то і зусім добра было б. Застаўся акваланг недзе ў возеры, а балоны запасныя каля возера.
«Што там цяпер Натача парабляе, Абдула? Перапужаў я іх сваім знікненнем… Рашылі, што загінуў… І я на іх месцы так бы падумаў…»
Крабы, убачыўшы, што іх больш ніхто не пужае, асмялелі, палезлі з вады на бераг, павыпаўзалі з ямак. Пад лямпачкай іх сабралася ўжо многа, нібы грэліся на сонцы.
«А што я рабіў бы на месцы Натачы? — прыкідваў Янг. — Аднаму некаму трэба дабірацца на Рай, сказаць пра ўсё Раджу. Бедны Радж!.. Бедная Натача!.. Як ёй перажыць усё гэта, як расказаць Раджу?» — Неяк само падумалася, што дабірацца да Раджа будзе Натача. Яна больш смелая і рашучая і плавае добра.
Правей ад Янгавых ног і правей ад провада, які ішоў пад ваду, штосьці белаватае паволі пагойдвалася каля берага, часам не ў лад з вадою, часам зацямнялася, прападала. Там чулася шаршэнне крабавых клюшняў, нейкі скрыгат. Але гэта не дэльфіны скрыпелі, дэльфіны паволі курсіравалі на мяжы поўнага змроку і паўзмроку, ціснуліся больш да ўваходаў у Храм і Вадаспадны грот. Янг ленаваўся ўставаць і глядзець, над чым піруюць крабы. Ён адчуваў млявую асалоду ад нерухомасці.
«Якія ногі!.. Костачкі паабіваны, аблузаны… А колькі драпін і сінякоў!..» — Падцягнуў калашыну на той назе, дзе ўсё яшчэ адчуваў сляды зубоў. Вось яны, знакі… Пракусаў не было, відаць толькі два рады плямак-сінякоў, нават скура злузана на тых месцах. «Жалезная хватка… Па шырыні радоў — не малышова работа. Хутчэй Дзіка… А мо Евы ці Бэлы. Ева — маці Джэйн. А каторая маці Бобі? Здаецца, Дора… Першы мог і Бобі кінуцца ў тую расколіну, а маці за ім, Бобі ратаваць… і мяне заадно…» — Янгу хацелася думаць, што было якраз так. Пахукаў, падзьмуў на сінякі, нават слінаю прамыў — і ўстаў. Падышоў да таго, што бялела каля берага. Гэта была рыбіна, нават велікаватая, пядзі на дзве. На ёй процьма крабаў — і большых, і меншых. Замест хваста ў рыбы рабрынкі-нітачкі, у баках павыгрызаны ямкі. «А чаго тут дохне рыба? Мо вада якая застойная, атрутная?»
Вочы прывыклі да паўцемры, і калі Янг адвёў позірк управа, за прогіб сцяны, заўважыў унізе штосьці кантовае і высакаватае, нібы скрыначку. Адразу ступіў туды.
Так, гэта была скрыначка. Металічная, цяжкая… Падняў, каб паднесці бліжэй да святла, а яна нечакана тузанулася з рук, ледзь не ўпусціў. Заўважыў, што да скрыначкі вядзе скручаны ў дзве столкі дрот. Вылазіў той дрот таксама з-пад вады — крокі на тры глыбей у цемру ад таго, тоўстага. Янг асцярожна паставіў скрыначку на месца. Сэрца трывожна бухала. «Не буду чапаць, ну яе…» А цікавасці не мог асіліць, рукі ўжо намацалі зашчапку. Адшчапіў, пацягнуў за яе — адшчоўкнулася накрыўка, завісла на завесках. Рукі намацалі ўкладзеную ўздоўж скрынкі на рычагі тэлефонную трубку. «Тэлефон?! З лагера сюды звоняць, а адсюль у лагер… Дзіўны тэлефон… Як па ім звоняць, калі няма дыска круціць і кнопак няма?»
Зняў трубку і адразу пачуў, як яна ажыла, загула — якраз гэтак, як у Крафтавым тэлефоне. Здымаў неяк, выціраючы пыл. Але Крафтава гула, і ўсё, а тут…
— Хэлоў? Майкл каля апарата! — зычна сказала трубка па-англійску. — Што за чорт… Ф-фу-у… Ф-фу-у-у! — падзьмулі ў трубку. — Барахліць нешта… Нікога ж там не павінна быць.
Шчоўк… Ціў, ціў ціў, ціў.
Янг забыўся, што трэба дыхаць. Асцярожна паклаў трубку на месца і гэтак жа асцярожна-стрымана выдыхнуў.
Дазабаўляўся!.. Цяпер могуць і сярод ночы прымчацца сюды… «Мала тады не будзе…» Паволі насадзіў вечка скрынкі на месца, пстрыкнуў зашчапкай. «Як гэтая скрынка стаяла? Здаецца, во так…» Каб не пазналі, што нехта чапаў апарат.
І не хацеў, а яшчэ больш ускладніў сваё становішча. Той дзяжурны каля тэлефона (а мо сам галоўны начальнік лагера, бо толькі ў начальнікаў тэлефоны) раскажа раніцаю ўсім, як сам сабою зазваніў тэлефон з пячоры. Чэрці з пекла ці дэльфіны пазванілі, толькі сказаць нічога не змаглі. А нехта з лагернікаў скажа, што не такая ўжо і тайна іх пячора, калі можна ў яе забрацца і званіць адтуль…
Часу на роздум не было. «Ты дзе, Бобі?» — пасвістаў дэльфіняці. Трэба хуценька праверыць, куды вядзе гумавы чорны провад. Мо ўдасца яшчэ сёння ўцячы адсюль.
Бобі падплыў да берага пляцоўкі, высунуў галаву, разявіў рот. Крыху бліжэй падплылі і ўсе дэльфіны, але збіліся ў кучу на левым баку асветленага вадзянога прагалу, а туды, дзе лезлі пад ваду правады, не набліжаліся.
— Сюды давай, сюды… — прысеў на кукішкі, падманьваў Бобі рукою. — І ты, Дзік! Да мяне! — пакрычаў і важаку. Але ні Бобі, ні Дзік, ні Бэла, Дора, Ева не падплывалі. Усе трывожна пасвіствалі, насцярожана паглядвалі на Янга. — Ну і бог з вамі! — Янг зрабіў некалькі глыбокіх удыхаў і выдыхаў, потым узяў у левую руку тоўсты провад, удыхнуў добра напаследак і нырнуў.
Прапускаў провад праз кулак, а праваю гроб і гроб, памагаў і ластам. А потым пачаў перабіраць провад абедзвюма рукамі, падцягвацца. Драпнуў плячамі аб камень… Ага, значыць, заглыблення больш няма, провад ідзе пад скалу. Там выхад, там! Расплюшчыў быў раз вочы — чарната, праз колькі метраў яшчэ раз. Убачыў уперадзе нейкае белае зарыва, учуў шыпенне ці цурчанне. Некалькі разоў стукнуліся аб Янга здохлыя ці аглушаныя (плавалі абы-як) рыбіны. Глыбока у вушах чуў балючае паколванне, ажно гарачым шыбала ў галаву. І тут штосьці вялізнае і імклівае наляцела на яго збоку, хвастом выбіла ці зубамі вырвала з рук провад. З перапуду Янг выдыхнуў амаль усё паветра, а гэта было небяспечна: усплываць далёка, і вельмі цяжка будзе адолець жаданне ўдыхнуць. А страшыдла, развярнуўшыся, бесцырымонна таўханула яго пад грудзі, а потым Янг адчуў, што левая лытка апынулася ў зубастай пашчы. «Дэльфін?!» Янга валаклі і штурхалі адначасова, некалькі разоў зачапіў галавою і плячом за скалістую навісь, і тады дэльфін трохі апускаўся глыбей, але сківіц не расчапляў, нагі не пускаў…
Вынырнулі разам на асветленым лапіку вады каля пляцоўкі з лямпачкай. Дэльфін толькі раз фукнуў паветрам і памчаў у левы бок. А Янг дыхаў і дыхаў, як загнаны. Дзік (а гэта быў ён!) штосьці сярдзіта свістаў і скрыпеў, самкі закружыліся каля яго ў нецярплівым карагодзе, хаваючыся ў цемры і зноў выплываючы.
— Зараза… Каб цябе чэрці валачылі…— ледзь не плакаў Янг. Выбраўся зноў на пляцоўку пад лямпачкай. — Памог, называецца!
Паганяўся трохі за крабамі, лавіў і са злосці шпурляўся імі, цаляў у Дзіка. І чаго дэльфіны так панічна баяцца выхаду з пячоры? Самі баяцца і яго не пускаюць. «А я без вас сюды прыплыву, цішком, вы і ведаць не будзеце… Усё роўна разведаю што трэба!» Папаўся на мелкім і лангуст, адламалася клюшня, і Янг механічна сунуў яе ў рот, паціснуў зубамі, высмактаў мяса. Адарваў і «шыйку»… Смак не вельмі, але цярпець можна. І ўжо знарок хадзіў па пляцоўцы, лавіў не толькі лангустаў, але і крабаў. Голад — не цётка.
Зразумеў канчаткова: уцячы адсюль будзе нялёгка і няпроста. А як падаць пра сябе вестку на волю? Каб трапіла ў рукі Раджу ці Натачы, або Абдуле… Каб ведалі, што жывы, ведалі, дзе знаходзіцца… «На чарпалцы-саўку надрапаць каменьчыкам пісьмо, даць у зубы Бобі або Дзіку — хай плыве… — і сам пасміхнуўся са свае наіўнасці.— Куды паплыве, да каго? Як уталкуеш дэльфіну, дзе Рай, хто такі Радж? Так бывае толькі ў фантастычных кніжках, а не ў жыцці. Ды як адсюль выбрацца дэльфіну, калі ён баіцца нават блізка падплываць да выхаду… Бутэльку з запіскай… Ці некалькі бутэлек… Адсюль жа павінен быць нейкі сток вады. І ў час адліву вада адыходзіць, паніжаецца…» Але і гэты спосаб высмеяў. Ну, дзе возьмеш бутэльку, паперу, чым напішаш? І да каго хутчэй яна трапіць? Толькі сябе выявіш, пачнуць шукаць… А то яшчэ і не так бывае, Радж у газеце чытаў, што нядаўна вылавілі бутэльку, якую ў мінулым стагоддзі кінулі маракі, церпячы караблекрушэнне. Больш за сто гадоў праплавала, а нікому не трапіла ў рукі!