— Усё нармальна? — насцярожана паглядзеў афіцэр на паліцэйскага, які так і спыніўся за спінаю навічка. — Нічога не гаварыў, нікуды не адпрошваўся?
— Нікуды. Я толькі дазволіў дадому пазваніць, хворыя ў яго дома, — еў вачыма гарбаносага афіцэра паліцэйскі.
— Пракляцце!.. А што ён гаварыў — не чуў?
— Нічога такога… «Бацька захварэў… Схадзі ў аптэку па лякарства, а то я заняты».
— Капшукі праклятыя! Нічога нельга даручыць… — вылаяўся афіцэр. — Пільнуй яго добра! — прыкрыкнуў на разяву паліцэйскага, і той задраў крысо пінжака, падтыкнуў яго за кабуру з пісталетам, а саму кабуру расшпіліў і трымаў правую руку на ёй. — А вы ламайце дзверы! Не бойцеся, пад маю адказнасць… — загадаў афіцэр Абрахамсу.
— Ага… Я сякеру толькі…— Абрахамс, божкаючы, патрухаў да свайго склада.
Але рукі ў Абрахамса трэсліся, рады дзвярам даць не мог. І тады ўзяўся за работу адзін з прыезджых паліцэйскіх — засунуў лязо ў шчыліну паміж вушаком і дзвярыма, ламануў.
Доўга і шукаць не трэба было. Цацкі ляжалі ў скрынцы пад канапаю. Блакітныя дэльфінчыкі на ружовай каробачцы-падстаўцы. Сем штук… Выклалі іх на стол, і афіцэр кожнага ўзважыў у руках, кожнага патрос каля вуха. Пустыя! Для пэўнасці раструшчыў аднаго абцасам на падлозе — пуста… Больш нічога падазронага паліцэйскія не знайшлі, і афіцэр незадаволена пабарабаніў пальцамі па стале. Абдула парываўся сказаць, што той дэльфінчык, які ён знайшоў у «Марской лініі», крыху не такі па колеру. Але Радж прытрымаў яго за плячо: «Не спяшайся…»
Афіцэр узяў з акна празрыстую шматкантовую круцёлку-барабан, з якое Судзір, пакруціўшы, даставаў трубачкі латарэек для гледачоў. Адсунуў убок празрыстую накрыватку, выняў жменю паперак. Разгортваў адну за другою, хмыкаў, потым не вытрываў, пачаў чытаць уголас:
— Трэці рад дванаццатае месца… Сёмы рад чацвёртае… Зноў трэці рад дванаццатае… Дванаццаты дзесятае… Сёмы рад чацвёртае… Адны і тыя ж месцы панапісваны… Не, во і новае ёсць — пяты рад дваццаць першае. Новым, відаць, пустыя раздае… Яны і па колеру крыху адрозніваюцца… Та-а-ак, цяпер застаўся кабінет. Ключоў, канечне, нікому не пакідаў?
— Не, — пацвердзіў Абрахамс. — Новыя парадкі… А раней, пры Крафце, адзін ключ быў каля вартаўніка ў прахадной. Я памяняў учора ўсе замкі там, Судзір загадаў.
— Значыць, сякера спатрэбіцца. Пайшлі туды, пратакол — потым.
Паліцэйскі, што пільнаваў вартаўніка-навічка, быў каля лаўкі насупраць Раджавай каморы. Навічок сядзеў — рукі на патыліцы — на лаўцы спінаю да дзвярэй, ногі спушчаны пад спінку, у кусты. Паліцэйскі ўсё трымаў на кабуры руку.
Сякеру пускалі ў ход двойчы, адчыняючы дзверы ў калідорчык і ў кабінет. Рабіў гэта той самы паліцэйскі, што і «рэзідэнцыю» ўзломваў, рабіў спрытна, вопытна. Як зайшлі, Радж, Абдула і Абрахамс моўчкі пастаялі каля дзвярэй — як панятыя. А паліцэйскія ўскрывалі шуфляды стала, заглядвалі пад дывановую дарожку, перакульвалі, абстуквалі і абмацвалі мяккае і звычайныя крэслы, ускрылі і паставілі перад афіцэрам на стол Судзіраў «дыпламат». Афіцэр дастаў з чамаданчыка кімано, мыла, мачалку, туалетныя дробязі. Заставаўся неагледжаны сейф, ён замкнуты быў на два замкі, дзве дзірачкі ад ключоў прыкрыты стальнымі язычкамі-вяртушкамі. Паліцэйскі паклаў сякеру на стол, дастаў з-за пазухі, з-пад рукі «пушку», запытальна зірнуў на афіцэра. Той згодна кіўнуў. Тры аглушальна-звонкія стрэлы пачуліся адзін за другім. Гарбаносы нават у вуху паказытаў… Той, што страляў па замках сейфа, зноў пусціў у ход сякеру…
Дэльфінчыкі ў сейфе былі — сінія, на ліловых каробачках-падстаўках. Якраз такія, як той, што Абдула знайшоў у гатэлі. Пяць штук… Афіцэр узважыў адзін у руцэ, другі… Перабраў рукамі ўсе — на твары было задавальненне.
— Адзін кілаграм гераіну — паўмільёна долараў! Адпілуй ражок у якім-небудзь, — папрасіў ён паліцэйскага, што выграб з сейфа на стол яшчэ і кучу папер, некалькі пачак долараў. Афіцэр прысеў у крэсла перад Судзіравым сталом, пасунуў бліжэй да сябе паперы, пачаў праглядваць іх. За сталом на месцы Судзіра сядзеў другі паліцэйскі і хутка-хутка пісаў, час ад часу запытальна ўскідваючы вочы на гарбаносага, чакаючы, што ён прадыктуе. Пачаў, мабыць, складаць пратакол.
З надрэзанага ражка падстаўкі і праўда сыпнуўся жаўтлявы парашок. Паліцэйскі нацерусіў яго крыху на далонь, панюхаў сам, паднёс панюхаць гарбаносаму афіцэру. Нават Абдуле сказалі панюхаць, нібы якому крымінальнаму эксперту-хіміку: «Такі?» І ён аўтарытэтна пацвердзіў: «Такі… Усё такое…»
Калі ўрэшце пакінулі кабінет, спусціліся ўніз, убачылі: каля лаўкі ляжыць, скурчыўшыся, прыціскаючы рукі да жывата, той паліцэйскі, што пільнаваў навічка-вартаўніка. Стагнаў жудасна, не распінаючы зубоў — мабыць, у яго была разбіта пячонка. Клапан кабуры тырчэў, як сабачае вуха, а ў кабуры было пуста. Навічок знік разам з пісталетам паліцэйскага.
Раздзел сёмы
Мо ніхто з лагернікаў так не чакаў з'яўлення Судзіра, як Янг. Ад хвалявання і думак доўга не мог заснуць, а потым не то спаў, не то галюцыніраваў наяву. Часам кідала то ў пот, то ў дрыжыкі, апаноўвала млявасць. Балелі вочы, торгала, калола вуха.
Калі ўрэшце задрамаў, то сасніў натоўп людзей. Шуміць натоўп, перакатваецца па ім гул, людзі напіраюць адзін на аднаго, ірвуцца хутчэй да храма. Быццам гэта той самы храм на Галоўным, куды яны прыйшлі пакланіцца Вішну. У натоўпе таўкуцца, топчуць адзін аднаму ногі бацька, Ганеш і дзед Амос. Не бацька нясе кавадзі, а ён, Янг, хоць самы малы і слабейшы. Сагнуўся Янг пад цяжарам у тры пагібелі, рама муляе плечы, шыю нібы хто скручвае, як той курыцы. «Ідзі! Ды хутчэй жа ты, не марудзь!» — падштурхоўвае Янга ў спіну Ганеш. «Ідзі, ідзі! Заснуў?» — Амос і бацька таксама падпіхаюць яго, шчыпаюць ад злосці: «З-за цябе можам спазніцца! Усю літасць Вішну параздае!» А вось ужо здаецца, што Янг на базары разам з сіньёрай Тэрэзай. Снуюць між бясконцых радоў, якіх нарабілі са сваімі таварамі прадаўцы. На голай зямлі, на цыноўках, на подсцілках, на лаўках, табурэтках, на століках, на прылаўках, узбітыя на шасты, развешаныя на галінах і вераўчаках, вісяць і ляжаць дары лесу, поля, агародаў, плантацый, мора. «Туцці-фруцці! — няспынна паўтарае сіньёра. — Туцці-фруцці!» — І ўсё грабе да сябе, валіць на спіну Янгу, на плечы, чапляе на шыю, на пояс, ставіць на галаву — «Нясі ў гатэль!» І раптам ужо не італьянка, а бацька суе яму на рукі пярэстую свінку: «Гэта наша, бяры! Нясі ў гатэль! У апартамент сіньёры! Яна будзе табе за маці!»
Ад такое навіны Янг клыпае вачыма і прачынаецца, сэрца бунтоўна грукае, пульс балюча б'е ў хворае вуха. Янгу ўжо страшна засынаць зноў, каб не ўбачылася якая непатрэбшчына. Дрымота сама знаходзіць яго, злеплівае павекі, падсоўвае новыя кашмары. Быццам хтосьці балюча сціскае Янга за ногі і суе галавою ўперад у пухірковую заслону, каб адчыкрыжыла галаву… Скрабуць лапкамі і клюшнямі крабы, амары, лангусты, ідуць на яго ў наступ… У шуме Янг нават адрознівае асобныя крыкі крабаў: «Янг ужо здох! Здох і лапкі выцягнуў! Сюды ўсе, сюды! Вялікая спажыва будзе! Не параўнаеш з рыбаю!»
Калі ж пачуў на самай справе жывыя галасы людзей, уздыхнуў з палёгкаю: дзякуй Вішну, скончыліся пакуты-кашмары. «Я — жывы, і новы дзень настаў… Што прынясе новы дзень?»
Слоў людзей яшчэ не разабраць, галасы задыханыя, зрываюцца. Людзі толькі што павымалі загубнікі з рота. Янг цікуе з-за бруствера і лічыць чорныя, ледзь прыкметныя галовы тых, што вынырнулі з-пад вады: раз… два… тры… Трое ўсіх? Не, вунь і чацвёрты, вылазіць на пляж са скруткам чорнага гуміраванага дроту і лямпачкай на канцы. Галасы некаторых здаюцца знаёмымі, адзін дык нават і вельмі…
«Судзір!.. Вунь той, самы меншы… Апошнім на пляж вылазіць. А самы большы — «стары», учора быў на плыце. І Піт, ён учора тырчаў з камбарына… Запрасілі-такі Судзіра, не абышліся без яго…»
Вось ужо ўсе топчуцца на пляжы, шлэпаюць ластамі. Ад чорных, нібы паліраваных касцюмаў адблісквае лямпачка. Той, што з дротам, адразу прыступіў да работы, пачаў забіваць у сцяну крук.