Выбрать главу

— А вы, дзядзька Грышка, дзе? Па-ранейшаму?

— Ды вот, усё грыбы вару, — сказаў Грышка, і было відаць, што ён нечым дужа заклапочаны. — І шчэ ж, каторы во год дом рыбака сцерагу. Па сумясціцяльству, так сказаць... Цяпер ета ў пашане.

— Добра вам, — сказаў Валодзька з нейкаю дзіцячаю прастадушнасцю; ён хацеў сказаць толькі тое, што работа — на прыродзе, жывая дый не такая ўжо адказная, і гэта як жа добра.

— А вам кепска? — раптам ухмыльнуўся Грышка, і насмешлівая нотка, што дрыгнула ў ягоным голасе, крышку зачапіла Валодзьку, але не тым гукам, які прыдаваў ёй іронію: Грышка хацеў сказаць, што калі ім, такім, як Валодзька, блага ў горадзе, дык няхай не стогнуць, а прыязджаюць сюды і робяць, балазе прычэлле рукам і галаве знойдзецца, надта пры цяперашняй электрыцы і механізацыі; Валодзька ж падумаў, што Грышка папракае яго гарадскімі выгодамі і ўсякай там хатняю бестурботнасцю.

«Не, — думаў тым часам Грышка, — такіх ужо ў вёску не зацягнеш — аселі ў гарадах намёртва, прыкіпелі, во што...» — ён ужо даўно прымеціў, што ніводнае з дзяцей, чые бацькі так-сяк навучыліся грамаце, не заставалася ў вёсцы, што б там ні было — некуды ехала вучыцца... Ды што тут — дзеці тых жа старшынь (колькі іх перавярнулася!), аграномаў, брыгадзіраў, якія іншых агітуюць у калгас, ідуць якраз не ў тую навуку, якая б варочала іх назад, да бацькоў. А што ўжо крывіцца на настаўнікаў, тых жа Шапялёвых?

Валодзька пачакаў, калі Грышка перадумае ўсё, а тады, як убачыў, што той паварушыўся і памякчэў тварам — пачынала сыходзіць строгасць, — сказаў:

— Яно, канешне, кожнаму сваё: без крылаў не паляціш. Я дык люблю зямлю... Як і помню сябе, у ёй корпаўся, кветачкі ўсякія садзіў ды мурашачак-мошачак разглядаў, а цяпер шкадую вельмі, па сённяшні дзень, што на ёй мазалююць іншыя... вот вы, а не я. Ды што зробіш — кіно пацягнула...

Грышку такая шчырая Валодзькава споведзь лягла на душу — разабрацца, дык правільна: не ўсе ж малінаўцы павінны быць толькі малінаўцамі. А можа, яны такія спраўныя і ўпраўныя, што недзе ім і замены няма. Вунь нядаўна — гэтак жа сама сядзеў Грышка на лавачцы — бачыць, ад грэблі пыліць легкавік. Мала які, можа, хто ў ягады едзе—не даў таму ўвагі. Прамінае яго легкавік гэты і ўжо наводдалі спыняецца. Вылазіць з яго чалавек, ідзе... Не прыглядаецца Грышка — яўна дарогу бяжыць пытаць. І раптам: «Ета ты, дзядзька Грышка? Здаецца, ты... Прывітанне!..» — Падае ёмкую, як даўбешку, руку... А каб ты спрах! Васіль Муранкоў, не разлі вада з Мішам былі. Іці твае пяткі!.. Здаравенны, адкормлены, у міліцэйскай форме, і на пагонах зорачкі. Лейтэнант! Падсеў, чынна гэтак, важна шмаргануў калашыны, каб не напіналіся на каленях. Пагаманілі, паківалі галовамі. Аж яно во што, Васіль зразу пасля арміі ў міліцыю падаўся — добрую суправадзілаўку заслужыў; потым павучыўся ў Мінску колькі там, і вось... «Твой?» — кіўнуў Грышка на легкавік, ужо як памаўчалі, можа, нават не столькі з радасцю, колькі з павагаю да Васіля — моў, бачу-бачу: салідны чалавек. «Мая, — адказаў Васіль абы-як, прыжмурыўшы, як лены кот, вочы, акурат гаварыў аб нейкай зусім нягеглай дробязі. — Цешча пару тысяч аджалела...» — І зноў сказаў з такім гонарам, быццам яму, такому зяцю, хоць і дзесяць тысяч адвалі, дык усё роўна не загнеш казе хвост. Вось табе і маеш! А быў жа такі гультаіна, горшы за Мішу.

Але і Малінаўка не прападзе, будзе ў ёй каму жыць — як ні круці! Вось толькі б Мішу дачакацца, там яны памудруюць, што рабіць, адно шкада, час не падгоніш — не конь. Добра, як жа добра, што хаця гэты Валодзька падвярнуўся — з новым чалавекам усягды латва душу адвесці, во колькі тае гаворкі было, а разварушыўся, у вачах пасвятлела... А то ўжо так занудзіўся быў, як прыехаў ад Мішы, хоць у пятлю лезь. Грэх сказаць, грыбы ледзь не прамаргаў, калі б не Валодзька. Малайцом, золата хлопец — першы пранюхаў. Цяпер самому трэба сцягацца, праверыць дый зачынаць сваю кухню. А клопату-клопату яшчэ... Нечакана ўсё, а думаў жа ён, як дажджы лілі, што рана сёлета грыбы вылезуць. Ёсць у Грышкі, мабыць, як і ў кожнага грыбніка, свая мясціна, дзе ўсягды самаперш пачынаюць расці грыбы, — гэта ў Панітоўшчыне.