Нечакана на палянцы Грышка ўбачыў чалавека, які сядзеў на дыбках і нешта ў траве шукаў. Грышка прыхінуўся да сасны. Чалавек акурат павярнуўся бокам, і Грышка пазнаў Міротнікава — ён трымаў у руцэ шклянку, напалову — аднізу — чырвоную. «Суніцы збірае!..— здагадаўся Грышка. — Надумаўся ж...» Не зганяючы з твару ўсмешку, абагнуў Міротнікава і пайшоў сваёю дарогаю, выглядаючы бярэзіны, каб пазней, як пагрубее лісце, навязаць на зіму венікаў.
Калі ён вярнуўся, сонца, стухаючы, садзілася за ружавата-дымныя вольхі на Глубцы. Яно было круглае, бы яго нехта, акуратны, абтачыў з усіх бакоў ці сцяў у абруч, — спакойная, мяккая чырвань зусім не сляпіла вочы, разлівалася на лузе неназойлівай, вадзяніста-ружоваю светласцю. У паветры яшчэ вісела млявасць, але адчувалася — у зусім блізкім часе яна ападзе на зямлю расою, асвяжыць кусты і дрэвы, звялую на ўзлобках траву, скрозь якую свіціцца белы, што вапна, пясок. Каля Сажа ажывіліся надвечар гранкі, як называюць тут ластавак-берагавушак, — чуваць было іх змяшанае, густое цывіўканне.
Госці, аказваецца, вынеслі сталы вонкі і цяпер сядзелі ўкруг іх — вясёлыя і ўсё такія жвавыя, бы тыя матылькі, што напырхаліся ўдзень каля кветак, а ўвечары ім заманулася пагарэзнічаць. Згледзеўшы Грышку, госці замахалі яму рукамі, падзываючы да сябе, і ён нехаця падышоў, але сядаць не спяшаўся, хоць яму і выслабанілі месца за сталом — акурат каля хлопчыка, перад якім стаяў сподак з кавалкам смажанай рыбы.
— Штрафную дзеду! — крыкнуў ружовы, як макаў цвет, бліскучы ад поту пузан і падняў высока над галавою поўную чарку; не дакрануўшыся губ, выліў яе ў рот.
Грышку налілі ў шклянку, падалі ў рукі; ужо як стаў піць — каб адкаснуліся, не назалялі, — убачыў, што шклянка нячыстая, у чырвоных плямах і дробненькіх, як блошкі, жоўтых бубачках. Няўжо тая, у якую Міротнікаў збіраў суніцы? А якая ж — яшчэ сумняваецца... Хлопчык ягады паеў, а шклянку паставіў каля сябе, і ў яе без разбору бухнулі гарэлкі. Грышка не гідзіўся шклянкі, не такі ўжо ён, вясковы чалавек, чыстаплюй, але яго здзівіла такое супадзенне — што са шклянкі, у якую Міротнікаў браў суніцы, яму выпала піць — акурат знак нейкі, — ды яшчэ зачапіла за жывое гэта пузанова «дзеду». Няўжо і праўда ён такі стары? Канешне, столькі апошнім часам перажыў — не дзіва, што асунуўся, змарнеў і пасівеў, мабыць, яшчэ гусцей. Нераўня, канешне, гэтаму пузану, што толькі і дбае, як тлушч сагнаць. У плуг бы яго ды поле араць — дзе што і падзелася б. Такіх пузаноў, прымеціў Грышка, апошнім часам развялося вельмі шмат — пыхцяць у магазінах, на прыпынках і ў аўтобусах, у кабінетах і проста на дарогах, абліваюцца потам, знемагаюць ад смагі і сонца; а дарвуцца да піўнога ларка — пару куфляў заліваюць адным махам, не адрываючыся, толькі вушкі, як у кратоў маленькія, ходарам ходзяць.
На Грышку, здаецца, госці ўжо не зважалі, гаманілі між сабою, мужчыны прысільвалі жанчын піць, тыя прытворна аднекваліся, але чаркі не адстаўлялі і ўрэшце памалу выцэджвалі іх. Адзін з застольнікаў, мабыць, блізарукі ці ўжо добра падпіў, узяў са стала бутэльку і, думаючы, што яна пустая, шубнуў яе цераз галаву за спіну. Бутэлька аказалася, як нехта агледзеў, непачатаю, нават неадкаркаванаю, і ўсе дружна ахнулі, выдыхнуўшы з грудзей: «Во-о-ой-й!..» Няўдаліца-застольнік, сцяміўшы нарэшце, што да чаго, вінавата заўхмыляўся і ляпнуў па плячы Міротнікава, які падвярнуўся пад руку, тузануў:
— А, таварыш дарагі?..
Міротнікаў матлянуўся ў цемень; сагнуўшыся, стаў выглядаць на зямлі бутэльку. Застолле заціхла, як вымерла. Міротнікаў між тым прыступіўся на калені, поўзаў, пляскаючы далонямі па траве, — бутэлька, мабыць, слізганула некуды пад куст.
— Во, цэлая!.. — з дужаю радасцю нарэшце ўсклікнуў Міротнікаў і падняў над галавою бутэльку — мокрую ад расы, у пяску. Ён падышоў, аддаў бутэльку і стаяў, перамінаючыся з нагі на нагу, як дзіця, хоць было пагладзь яго па галоўцы ці дай цукерку.
Грышка ўсёй гэтай сцэны не бачыў, бо трошкі раней, улучыўшы момант, як вылазіў з-за стала хлопчык, яго сусед, таксама ўстаў, украдкаю паклаўшы ля сподка кусанік хлеба. Хлопчык, мусіць, ужо добра прыгледзеўся да Грышкі і, не знайшоўшы ў ім нічога небяспечнага для сябе, цяпер, здаецца, гатовы быў завязаць з ім дружбу. Грышка спытаў у хлопчыка, як яго завуць, і той назваўся Русланчыкам.
Русланчык хутка асвойтаўся; папрасіў Грышку пакатаць яго на машыне, бо, па-першае, сам не можа, а па-другое, у цемнаце страшна. Грышка спярша разгубіўся: ці не палічаць яго за дзівака, калі ён, стары пень, будзе цягаць за вяровачку дзіцячую машыну. Але падумаў-падумаў і не ўбачыў нічога брыдкага ў тым, што павозіць малога; больш таго — ён адчуў, як усяродку азвалася туга, што раней прыцішана, ды чуйна драмала, а цяпер заявіла ўсёй дужасцю, — ён сам ужо, калі б было ладна-складна з дзецьмі, мог мець унукаў, забаўляцца з імі, няньчыць — Ленка неяк пісала, што — цяжарная, і ў іх з Лісаветкаю скрозь перажыванні прабівалася тады-сяды свежая радасць, пакуль не прыйшло другое пісьмо — «памылілася, усё ў парадку». Хто ведае, як яно там, — можа, проста вызвалілася? І ў Грышкі раптам паднялася з грудзей такая шалёная злосць, што ён з сілаю тузануў машыну, аж хіснуўся ў ёй Русланчык, але сумеўся, бо хлопчык быў тут ні пры чым, ва ўсім вінаваты толькі ён сам, адзін ён, і болей ніхто, можа, яшчэ — Лісаветка. Але Грышка быў не з тых людзей, што ў грахах умеюць вінаваціць увесь свет, толькі не сябе, і замест таго, каб пачаць шукаць заганы з сябе, упарта, зацінліва, як той дурны вол, шукаюць іх ва ўсіх астатніх, таму ён гатовы быў узяць на сябе і нават жончыну віну: «Баба, што з яе возьмеш?» Проста вось так, па сваёй волі ўзяць, каб несці яе цяжар на сваіх плячах.