Зразу Грышка надумаў варыць абабачкі і падасінавікі, бо першыя вельмі хутка шуплеюць, становяцца мяккімі, а другія — сінеюць так, што драпаюць вочы нават звараныя — акурат чарнілам аблітыя. Вада ў катле, павешаным над цяплом на дзвюх жалезных, наўмысна сплясканых у кузні рагазюлінах, пачынала закіпаць — кудлацілася пара, і яе тут жа злізваў вецер. Грышка паднёс бліжэй кацёл з наабіранымі грыбамі і, зачэрпнуўшы вялікім, з даўгой драўлянаю ручкаю чарпаком кіпетню, лінуў на грыбы. Раз, тады — другі. Мінут пяць пачакаў, сцадзіў і прамыў халоднаю вадою; потым заліў свежай і разам з Лісаветкаю (раз падтрапілася ўжо — раней дык Мішу прасіў) павесіў кацёл над цяплом.
— Ты во што — абірай лісічкі і валуі ды глядзі тута, каб не пацякло цераз край, — загадаў ён жонцы, стукаючы далонь аб далонь, — а я па ваду яшчэ разы два з’езджу.
Хоць і недалёка калодзеж, праз двор, Грышка возіць ваду ў бітоне з-пад малака, які прыладзіў на колы з дзіцячага веласіпеда, — як-ніяк, палёгка і зразу чатыры вядры тут як тут. З абабачкамі, падасінавікамі дый казлякамі тымі ж, не кажучы ўжо пра барвікі, Грышку важданіны меней: ото зварацца, астынуць — у бочку зліў, трухнуў наверх спецый — і будзь здароў, не пырхай. А над лісічкамі ды валуямі пакарпець трэба: спярша ў падсоленай вадзе з паўгадзіны паварыць іх, затым на рашотку вываліць ды добранька прамыць; а пасля ўжо гэтай «працэдуры» зноў у кацёл засыпаць, заліць свежай вадою, дабавіць воцату, солі і варыць да канца. Так што ваду давай і давай...
Калі Грышка прыставіў да сцяны лазні свой «самакат», Лісаветка ўвіхалася ўжо ўкруга катла, як ліса каля збана, ад старання аж кончык языка прыкусіла, — друшляком з такою ж даўгою ручкаю, як і ў чарпаку, зграбала пену і не шлёпала яе на зямлю, а скідвала ў чыгун-вядзернік, каб потым пасуліць карове. Вада ў катле бурліла, пена ледзь не перавальвалася цераз край, і Лісаветка хапатліва арудавала друшляком. Грышка качаргою трохі развярнуў дровы пад катлом, і вада апала, дробненька забулькацела каля беражка, і бачыў Грышка, што яна зусім мутная, а знаць — грыбам яшчэ доўга варыцца. Але няможна і так іх даводзіць, каб пераварыліся, — смак тады ў іх улятучваецца. Праўда, гэта нават не ўсякі з дэгустатараў высмакуе, ды Грышка ўсё адно ўзяў сабе за правіла — грыбы акурат, калі яны самі асядуць на дно, а расол стане светлым і празрыстым, як вада ў бітоне.
Грышка ўзяў мешалку, яшчэ не абноўленую, і стаў ёю варочаць у катле. Паваліла густа пара, паплыла ніцымі воблачкамі. Шапкі грыбоў, нават тыя, што шчытна, як світэр шыю, абліпалі карэньчык, павыкасаліся і пазагнуліся кверху, як акрайкі ў брылі, — падыспад у іх быў белы і пяшчотны, бы смятана, і адно дзівіла, чаму грыбы не распаўзаюцца ў вадзе...
Канешне, дзедаўскі гэта манер — варыць грыбы ў катлах, марокі хапае, але што зробіш... Праўда, разляцеліся чуткі, што павінны спецыяльныя машыны-печы грыбаварам падвезці. Там усё аўтаматыка робіць — і мяшае, і прамывае, і градусы паказвае, час, колькі варыцца... Словам, толькі стой ды мазгамі круці. З аднаго боку, рукам латва, а з другога... хто ведае, як там і што ў той печы, калі зварана, а калі недаварана. З радасцю думаючы пра гэту машыну-цуд, Грышка той жа час адчуваў і нейкую насцярогу да яе... Яно, пэўна, усягды так было ў родзе людскім. Дзікі чалавек спярша баяўся і ратаваўся ад агню, які потым стаў яго падсобнікам, а дзяды і нават бацькі жагналіся на першы трактар... Цяпер, канешне, час не той і людзі не тыя, што ні кажы, век тэхнікі. Кругом грукочуць камбайны, касілкі-малацілкі, трактары і цягачы, машыны і легкавікі; дугаюць, аж шархаціць за шпалераю гліна, самалёты; газеты пішуць пра апарат, які камандуе і гаворыць замест чалавека; у тэлевізары мільгаюць ракеты — вырываюцца з-пад зямлі і вады, з трэскам бухаюць, аж гіганцкі дымавы грыб падымаецца — чорны, што смала, ён так віруе і расце, проста на вачах, што, здаецца, за нейкія паўгадзіны шапкаю сваёю акрые ўсю зямлю. Грышка шмат паганых грыбоў ведае, але гэты — самы-самы ядавіты і страшны. Во яго і трэба выдзіраць пад корань з усім прычындаллем, каб сцерці з «ліца зямлі» на векі вечныя. Грышка гатовы хоць сёння не з нажом, а з касою на яго выйсці. Грыбавар і ёсць грыбавар — сваё дзела знае туга.
Так што Грышка — чалавек біты, падкаваны на ўсе сто і справіцца з любою, самай мудронаю тэхнікай. Гэта толькі ў кніжках... чытаў неяк, трагедыі з такімі, як ён, разыгрываюць ды спісваюць у запас, моў, састарэў, адстаў — дай дарогу вучоным! Не ведае Грышка, можа, дзе і ёсць так, але ў іх калгасе просяць-моляць пенсіянераў хадзіць на работу, і, пакуль рукі ды ногі служаць, многія цягаюцца. Якая розніца, стары ты ці малады — абы з цябе гаспадар быў харошы.