Kaj estis paŭzo. La knaboj, kiuj fariĝis la maristoj, nun piediris sur akraj ŝtonoj preskaŭ sen doloro. Tre rapide, la nudaj plandoj de infanoj fariĝas krudaj. Ĉi tio ja estas pozitiva fakto. Kaj kompreneble la humoro altiĝas.
La sklavknaboj eĉ kantis;
En la radioj de la taga suno, la dorso brulas per fajro,
La kontrolisto ne dormas, kaj la vipo estas fidela al li.
Mi, tutan vivon ĉerpante sukeron el kano, Ne konis alian rekompencon ol manumo-bastonon.Mia mano ne fleksiĝas kaj mia nuba rigardo pezas, Sed mia koro terure batas kiel fajra alarmo!
Kiel ŝtelisto mi kuras kaj kaŝas, la herbo ne estas alta,
mi ankoraŭ ne aŭdas la hundojn, sed nur por nun.
Matene ili kaptos min, pendigos min de fosto, Kaj la fratoj-knaboj rigardos de sub la frunto.
Mi jam mortas pro soifo, Mi ne povas vidi la akvon, Sed la tutan tagon de libereco, kiu povas ĝin forpreni!
La kanto, kompreneble, ne estas Dio scias kio. Kaj ne aldonas optimismon.
Gulivero komentis kun infana rideto:
- Jen la turniĝoj de la sorto! Jen mi iras kaj mi ne scias kien. Kaj antaŭen atendas... Nu, en miaj antaŭaj aventuroj, iel estis pli da dinamiko kaj intereso. Kaj ĉi tie estas nur kantoj, kaj vi piedpremas vin kiel horloĝmekanisma roboto.
La vicgrafino konsente kapjesis.
- Ĉu vi bezonas dinamikon? Kaj kio eblas!
Kaj la knabino elprenis vipon el sia zono kaj lasis ilin bati Guliveron. La knabo hurlis pro doloro kaj grakis:
- Mi tute ne intencis!
La vicgrafino ridis kaj respondis:
- Sed necesas eduki! Eble vi povas rakonti amuzan historion?
La knabkapitano kapjesis kaj komencis teksi rakonton:
Imperiestro Diokleciano rifuzis retiriĝi de potenco, ĉar li komprenis ke la Romia Imperio ne starus sen li. Krome, Diolektan finfine havis Filon kaj heredanton moknomitan Julius, kiel Cezaro. La imperiestro regis eĉ antaŭ 320, sukcesis plifortigi la malnovan kredon de Romo modernigante paganismon. Jupitero fariĝis la ĉefa Dio, kiu, kiel evidentiĝis, ankaŭ kreis la universon.
La doktrino de la ĉielo kaj la infero ankaŭ leviĝis kaj fortiĝis. Tio estas, anstataŭ la morna regno de Hadeso, estis enkondukita la doktrino de fabela imperio, kie la animoj de la mortintoj ricevas korpojn kaj vivas denove. Militistoj, kompreneble, ankaŭ havas konkubinojn kaj festas festenojn. Kaj la imperiestroj havas tie siajn proprajn potencojn. Kaj kompreneble, sklavoj restas sklavoj. Sed tiuj, kiuj obeas la mastrojn kaj kondutas bone - iliaj vivoj estas pli facilaj kaj pli bonaj, kaj la korpoj estas donataj junaj kaj sanaj post la morto. Kaj malobeemaj sklavoj kaj kristanoj estas turmentitaj tre kruele, kaj tiel brutale torturataj, ke ili povas nur plori kaj penti.
Post la morto de Diokleciano, lia filo Julius daŭrigis la tradiciojn de sia patro. Kaj li eĉ entreprenis plurajn agresemajn kampanjojn - alportante la sudan limon de la imperio al Hindio mem.
Do eĉ nova dinastio de Dioklecianoj ekestis. Kiu provizis Romon per stabileco kaj prospero. Kristanismo iom post iom forvelkis kaj malaperis. Efektive, la rakonto pri Kristo iom post iom malmodiĝis. Jes, kaj kristanoj ne povis pruvi, ke ili almenaŭ povas fari ion kaj ke ili valoras ion. Kaj tiel ĉio iris al la forgeso de tio, kion multaj konsideris branĉo de judismo. Sed nun la araboj, kiuj ankoraŭ ne estis konkeritaj de Granda Romo, aperis Mohammed.
Antaŭ tiu tempo, la romianoj jam konkeris Hindion. Ilia imperio fariĝis tiel grandega ke ĝi estas malfacile administrebla. En Eŭropo, la romianoj atingis la Vistulon. Kaj konkeris preskaŭ la tutan Germanujon. Kaj en la sudo, moviĝante laŭ Nilo, ili subigis Sudanon kaj Etiopion. Sed scienca progreso estis malrapida.
Kaj montriĝis tre malfacile kontroli tiajn teritoriojn de ununura centro.
Nu, do, la araboj, kiuj estis malriĉaj kaj vivis en la dezerto, restis solaj.
Same kiel la romianoj ne konkeris la slavojn, kiuj loĝas tro malproksime kaj en severa klimato. Kaj Ĉinio, kiu ankaŭ estas plena de montoj, kaj riveroj, kaj dezertoj, kaj la loĝantaro estas granda. Kaj do la Romia Imperio estas bonega kaj laŭ loĝantaro kaj teritorio. Kaj precipe en Ĉinio, imperiestroj ne volas grimpi.
Kaj ankaŭ en Afriko ne estas vojoj, komunikadoj. Nu, estis ankoraŭ, trans Atlantiko ĝis Ameriko, ili ankaŭ ankoraŭ ne maturiĝis. Kvankam individuaj ŝipoj fornaĝas.
Sed ĉi tie, sub la komando de Mohamedo, la arabaj trupoj, subigante Saud-Arabion, invadas la romiajn havaĵojn.
Sed la romianoj, kompreneble, havas multoble pli da loĝantaro kaj trupoj ol la araboj.
Tamen, ili estas disaj trans multaj provincoj. Intertempe, arabaj trupoj en Palestino. Kaj la romia guberniestro Scorpius batalas kun ili, kun kvin legioj kaj dungita araba kavalerio. Sed la araboj en la decida momento de la batalo transiris al la flanko de Mohamedo kaj trafis la malantaŭon de la romianoj.