Нядзеля выдалася бязветранай, хоць шэрань зацягнула ўсё неба з ночы. Раніцою ж, калі Ковач скіраваўся ў Дразды, пачало накрапваць. Дождж, не дождж... Спярша сыпалася драбнюткая сеянка, заўважная адно на лабавым шкле машыны, потым кроплі крыху пацяжэлі, і стаў чуцен лёгкі, асцярожны шолах. Мільганула нават думка: ехаць бы і ехаць вось так няспешна праз ранак, праз восень, забыўшыся на ўсе клопаты, на ўсё, што даводзілася і яшчэ давядзецца вырашаць! Ды дарога недалёкая: праз паўгадзіны «Волга» ўжо абмінала міліцэйскі пост, а яшчэ праз паўгадзіны перад ім патрэсквала паленне ў каміне, а на нізкім століку побач дыміўся кубак гарбаты.
- Нябось, здзівіўся, прымаючы запрашэнне прыехаць сюды? I для грыбоў, і для рыбалкі пазнавата...
Гаспадар сядзеў побач з камінам, зрэдку падварушваў паленне, дзівячыся на агонь, і сур’ёзную гаворку не пачынаў. Быццам адно для таго і прымаў Ковача, каб адагрэць і чаем напаіць. А той і да кубка не дакрануўся. Чакаў.
- Ды ты пі, пі гарбату, Віктар Віктаравіч! Сам заварваў. Па старым рэцэпце. Потым мы з табой пройдземся па алеях, падыхаем лясным паветрам, - не паварочваўся гаспадар, і толькі цяпер Ковач заўважыў, што апрануты ён у світэр і гатоў у любы момант падняцца і пакінуць утульны пакой. - Парасоны знойдуцца. Я, прызнацца, падрыхтаваў іх, зірнуўшы на неба.
- Дзякуй. I за запрашэнне, і за пачастунак, - адпіўшы з кубка колькі глыткоў, паставіў Ковач яго на стол і падняўся: упершыню трывожнае адчуванне нестандартнасці сітуацыі змянілася у ім трывогаю. Штосьці, чаго ён не ведаў і што адбывалася ці ў самым хуткім часе адбудзецца, патрабавала поўнай сакрэтнасці: нездарма ж выходзілі яны пад дажджом прагуляцца!
Дождж хоць і не перастаў, але і не ўзмацніўся. 3-за вялікага парасона неба не праглядвалася, ды і не шукаў Ковач яго паглядам, услухоўваючыся ў ціхі перастук кропель, у крокі, якімі яны мералі мокрую дарожку, услухоўваючыся ў маўчанне гаспадара. Калі той урэшце загаварыў, у голасе не чулася ні трывогі, ні напружання.
- Мяркую, ты, Віктар Віктаравіч, не можаш не здагадвацца, што вымагае нашай гаворкі тэт-а-тэт, далей ад чужых вачэй і вушэй, і разумееш, што не гукаў бы, каб не давяраў табе як раней, так і цяпер.
- Я высока цаню гэты давер. I не падвяду.
- Знаю. I таму хачу, каб слухаў і запамінаў. Не па пратаколе, а па сутнасці.
Нейкі час ён маўчаў. Ішоў, не запавольваючы крокаў і не паварочваючыся да Ковача, і нават шолах крокаў, шолах дажджавых кропель, здавалася, не парушалі цішыні.
- Цана свабоды - вечная пільнасць, казаў хтосьці з філосафаў, - прадоўжыў гаспадар, - і справядлівасць гэтага сцвярджэння адчуваецца асабліва ў нашы дні. Пільнасць, пільнасць і яшчэ раз пільнасць! Каб не застацца ў дурнях. Каб не аддаць усё, што такою працаю здабывалася.
- Усё так сур’ёзна? - не здолеў схаваць заклапочанасці Ковач.
- Вярхушка ўжо амаль нічым не кіруе, хоць многія - і мы! - па інерцыі падпарадкоўваемся. Робім выгляд, што падпарадкоўваемся! Але ж калі з-пад носа імкнуцца вынесці не толькі напрацаванае народам, a і на будучыню партыі, народа з Крамля замах робіцца, нельга жыць, быццам нічога не адбываецца. Мы проста абавязаны прадугледзець, прадухуліць што якое з магчымых наступстваў задуманага развалу краіны і абараніць, калі спатрэбіцца, сваіх. Сваіх людзей.
Зноў колькі хвілін чулася толькі пастукванне кропель, і Ковач не перапыняў узніклую паўзу, абдумваючы не пачутае (нічога новага - таго, чаго ён не знаў, - не прагучала), а магчымасць павароту гаворкі бліжэй да ўласных спраў і планаў. Хто ўспомніць пра іх, рэспубліканскіх лідэраў, у выпадку чаго? Хто да іх прыслухоўваецца сёння?
- Самастойнасці нам не стае! - нечакана вырвалася ў яго даўняе, не аднойчы абсмактанае ў думках.
- Правільна. Правільна мысліш, Віктар Віктаравіч, - запыніўся той, паварочваючыся да Ковача. - Нават тэатр марыянетак развальваецца, калі няма таго, хто ведае, калі і за якую вяровачку тузануць, каб дзеянне працягвалася. Што ўжо казаць пра краіну? Пра вялікую краіну! То змаразмелым старым дазвалялі тузаць сябе туды-сюды без толку і карысці, то мечанаму нячыстай сілай падкаблучніку аддалі ўладу, а цяпер дзівімся, што усе рассыпаецца.
«Смела! - мільганула ў Ковача. - Відаць, і сапраўды справы дрэнь...»
- Вось і кажу, - рушыў той далей, атросшы парасон. - Галоўнаму перабудоўшчыку архітэктары гэтай перабудовы з Захаду шчодра з плацяць - Нобелеўскай прэміяй не абыдзецца! Тым, хто акружае яго сёння, мала што перападзе - і яны, разумеючы гэта, выходзяць, прадзіраюцца на авансцэну падзей самастойна і думаць не думаюць, чым усё абернецца. Чым можа абярнуцца... Рэспубліканскія ж партыйныя эліты - і наша ў тым ліку! - пакуль што толькі прыглядваюцца да сітуацыі. Чакаюць. А чаго чакаць? Таго, што у выпадку змовы калякрэмлёўскіх арлоў застанёмся незапатрабаванымі ні ў Маскве, ні дома? Што апынёмся пад нагамі ў больш нахабных пераемнікаў, якіх самі гадавалі ў камсамольскіх школах? Што будзем пахаваны пад шалёнай плынню зняславы і нянавісці? Усё да таго ідзе.