‘Hoe haal je eigenlijk de ogen uit een lijk?’ zei Þóra, maar ze had er meteen spijt van het gevraagd te hebben.
‘Ongetwijfeld kun je dat op vele wijzen doen,’ antwoordde de arts. ‘Waarschijnlijk heeft onze moordenaar daartoe een glad instrument gebruikt. Alle littekens – of misschien liever: het gebrek aan littekens – lijken daar tenminste op te wijzen.’ De arts begon door de foto’s te bladeren.
Þóra liet hem vlug ophouden. ‘We geloven u volkomen; we hoeven geen foto’s te zien.’
Matthias keek haar aan en lachte. Hij had er duidelijk plezier in dat Þóra dit onprettig vond na hun woordenwisseling op de gang. Dat ergerde haar en ze besloot hem te laten zien wat er in haar omging. ‘U zei aan het begin dat de autopsie ongebruikelijk en vreemd geweest was. Wat bedoelde u daarmee?’
De arts leunde naar voren en zijn gezicht lichtte op. Hij had er duidelijk naar uitgezien hierover te praten. ‘Ik weet niet hoe na Harald Guntlieb u stond; misschien weet u dit alles allang.’ Hij zocht in de documenten en haalde een paar foto’s tevoorschijn. ‘Dit is wat ik bedoel,’ zei hij en hij legde de foto’s voor Matthias en Þóra op tafel neer.
Het duurde even voordat Þóra besefte waarnaar ze aan het kijken was, maar toen haar dat duidelijk werd kon ze niet anders dan huiveren. ‘Lieve hemel, wat is dit eigenlijk?’ liet ze zich ontvallen.
‘Het is niet verwonderlijk dat u dat vraagt,’ antwoordde de arts. ‘Harald Guntlieb heeft zich duidelijk met zogeheten lichaamsveranderingen beziggehouden: body modification zoals dat geloof ik in het buitenland heet, waar deze activiteit ontstaan is. Eerst meenden we dat dat met zijn tong onderdeel van de verminkingen aan het lijk was, maar toen zagen we dat dit zo was vergroeid, dat de man dit enige tijd terug heeft moeten laten doen; dit is wel wat erger dan een tongpiercing laten zetten, moet ik zeggen.’
Þóra keek van de ene afschuwelijke foto naar de andere. Misselijkheid maakte zich meester van haar en ze stond van haar stoel op. ‘Neemt u mij niet kwalijk,’ zei ze vlug door opeengeklemde tanden en ze haastte zich naar de deur. Toen ze de gang in liep, hoorde ze Matthias zogenaamd verbaasd tegen de arts zeggen: ‘Wat gek, en dat voor een moeder van twee kinderen.’
7
In Het Internationale Café was het niet druk. Þóra had juist dat café gekozen, omdat het daar mogelijk was in alle rust en kalmte te praten, dit in tegenstelling tot de meeste andere cafés in de stad. Matthias en zij zouden kunnen praten zonder bezorgd te hoeven zijn dat gasten aan nabijgelegen tafels mee zouden luisteren. Ze zaten afgezonderd in een zijkamer van het etablissement. Op het geblokte tafelblad tussen hen in lag de gele archiefmap met de autopsiegegevens, die Matthias meegekregen had.
‘Het zal je beter gaan nadat je koffie gedronken hebt,’ zei Matthias niet helemaal op zijn gemak en hij keek in de richting van de deuropening, waardoor een serveerster net met hun bestelling weggelopen was.
‘Het gaat uitstekend met mij,’ antwoordde Þóra bits. Dat klopte inderdaad: de misselijkheid die haar bij de arts had overvallen, was voorbij. Ze was van zijn werkkamer naar een toilet gegaan dat ze op de gang gevonden had, en was erin geslaagd zich op te frissen door koud water in haar gezicht te gooien. Ze had altijd een nogal zwakke maag gehad en het had haar eraan herinnerd hoe slecht ze tegen de studieboeken kon die haar ex overal geopend rond liet slingeren toen hij Geneeskunde studeerde. De foto’s in die boeken kwamen nog niet in de buurt van wat ze vanochtend gezien had, misschien wel omdat de foto’s uit die boeken op een of andere manier onpersoonlijker waren. Ze voegde er wat vriendelijker aan toe: ‘Ik weet niet wat me bezielde. Ik hoop dat ik die arts niet beledigd heb.’
‘Het waren geen bijzonder aangename foto’s,’ zei Matthias. ‘De meeste mensen zouden net zoals jij reageren. Ik zei tegen hem dat je net van een ziekte hersteld was waarbij je veel moest overgeven en daarom nog niet in staat was om dit soort dingen te bekijken.’
Þóra knikte. ‘Wat voor de duvel waren dat eigenlijk voor foto’s? Ik dacht dat ik het meeste wel begrepen had, maar bij nader inzien weet ik niet zeker of ik de inhoud van die foto’s wel meegekregen heb.’
‘Nadat jij weggegaan was, zijn wij een aantal ervan langsgelopen,’ zei Matthias. ‘Het heeft er veel van weg dat Harald allerlei mutilaties aan zijn eigen lichaam heeft laten uitvoeren. Volgens de arts zijn de oudste iets van een jaar oud en de meest recente een paar maanden.’
‘Waarom deed hij dat?’ vroeg Þóra. Ze kon met geen mogelijkheid begrijpen wat een jongeman ertoe kon brengen zichzelf te verminken.
‘Joost mag weten waarom,’ antwoordde Matthias. ‘Harald was altijd al anders dan de meeste mensen. Op grond van datgene wat ik van zijn familie te weten ben gekomen, ging hij altijd om met figuren aan de rand van de samenleving. De ene keer waren het milieuactivisten, dan weer een groep die tegen de G8 protesteerde. Toen hij zich uiteindelijk op de studie Geschiedenis gestort had, denk ik dat hij wat richting gekregen had in zijn leven.’ Matthias streek zacht over de gele map. ‘Waarom hij hieraan begonnen is, gaat mijn begrip te boven.’
Þóra zei niets terwijl ze nadacht over de foto’s en de pijn die Harald doorgemaakt moest hebben. ‘Wat was het nou precies op die foto?’ vroeg ze en ze voegde er vlug aan toe: ‘Ik kan het wel aan.’
Intussen kwam de serveerster binnen met de koffie en het hapje eten dat ze besteld hadden. Toen ze weg was, begon Matthias te praten. ‘Het waren allerhande operaties en sneden. Wat me het meest trof was zijn tong. Je hebt waarschijnlijk begrepen dat een van de foto’s van Haralds mondholte was.’ Þóra knikte en Matthias ging verder. ‘Hij heeft zijn tong laten insnijden, om precies te zijn hem over de lengte laten klieven. Hij moest ongetwijfeld op een slangentong gaan lijken, waarvan ik eerlijk moet toegeven dat dat uitstekend bij hem paste.’
‘Kon hij nog wel gewoon praten toen zijn tong zo in tweeën gesneden was?’ vroeg Þóra.
‘Volgens de arts is het niet onwaarschijnlijk dat hij daarna enigszins is gaan slissen, maar hij zei dat dat niet zeker was. Verder wees hij erop dat deze operaties niet op zichzelf stonden: het is natuurlijk heel ongewoon, maar Harald was in elk geval op dit gebied geen pionier.’
‘Hij heeft dit niet zelf gedaan? Wie voert nu zulke operaties op mensen uit?’ vroeg Þóra.
‘De arts meende dat dit vrij recentelijk uitgevoerd is, aangezien het niet helemaal genezen was. Hij had er geen idee van wie er gesneden heeft, maar zei er wel bij dat een ieder die de beschikking heeft over verdovingsmiddelen, tangen en scalpels, dit in een oogwenk zou kunnen doen. Hij zei er ook nog bij dat dezelfde persoon antibiotica en pijnstillers zou moeten hebben of op zijn minst toegang daartoe.’
‘Jezus, dat lijkt me duidelijk,’ zei Þóra, ‘maar dan nog: al die zwellingen, littekens, symbolen en haken en Joost mag weten wat nog meer, wat heeft dat allemaal te betekenen?’
‘Volgens de arts had Harald diverse voorwerpen onder zijn huid laten aanbrengen om hun omtrekken te laten uitkomen. Daarbij zaten ook die haken of spikes die uit zijn schouders staken. De arts zei dat ze naast deze dingen nog tweeëndertig versieringen verwijderd hebben, allemaal uit die kleine zwellingen zoals je bij zijn geslachtsdelen gezien hebt.’ Matthias keek Þóra even ongemakkelijk aan. Ze nam een slok van haar koffie en glimlachte ten teken dat ze dit niet pijnlijk vond. Hij ging verder: ‘Op die plaats zaten ook een soort tekens; die bleken allemaal met zwarte kunst en satanisme verband te houden. Harald had veel uithoudingsvermogen: er waren weinig plekken op zijn lichaam die niet op een of andere manier versierd waren.’ Matthias pauzeerde even om een broodje te eten. Daarna ging hij door: ‘Hij schijnt geen genoegen genomen te hebben met traditionele huidversieringen… Want de tatoeages die hij had waren littekens.’