Тыдні праз два ён нечакана змеціў, як Міхась Елісееў, які разгружаў вугаль недалёка ад яго, нешта выцягнуў з кучы і, таропка скруціўшы, зладзейкавата савануў у кішэню. Бязгучна засмяяўся: папааўся, галубчык! Даў Міхасю часу, каб заспакоіцца, пераканаць сябе, што ніхто нічога не заўважыў, потым падышоў да яго.
— Дык што далей будзем рабіць?
— Як што? Працаваць на вялікую Германію. Бяры шуфель пабольшы і кідай вугалёк падалей.— Міхасёў голас поўніўся з'еддівай іроніяй.
Хвіліну Антон пазіраў на Міхася з непрыхаванай цікавасцю.
— Са шнурам, кажу, што будзем рабіць?
— 3 якім шнурам? — насцярожыўся Міхась.
— 3 тым, што ў цябе ў правай кішэні.
Міхась збянтэжыўся, але праз хвіліну ўзяў сябе ў рукі.
— А-а, што ў правай?.. Пачакай, ты сказаў — будзем.— Ён ступіў да Антона бліжэй, амаль усутыч.- Значыць, і ў цябе ён ёсць?
— Суседка наша, цётка Куліна, кажа: «Калі значыць — дык ацеліцца». Паняў?
— Паняў — ёсць.
3-за вугла прыземістай будыніны склада вышаў хударлявы, жылісты Ціт Мінянкоў, які працаваў электраманцёрам у дэпо. Кожны раз, калі Антон сустракаўся з ім, перш за ўсё яму кідалася ў вочы гэтая Цітава жылістасць — як сплецены з жылаў.
— Чаго стаіце, лайдакі, працаваць трэба на вялікую Германію, а вы?.. Можа, змову якую задумалі? — Мінянкоў не прыпыніўся каля іх, пайшоў далей.
— У-у, гад! — скасавурыўся яму ўслед Антон.
— Я пачаў заўважаць, што ён быццам сочыць за мной. Як стрэне — так і зіркае, так і зіркае.
Яны правялі Мінянкова непрыязнымі насцярожанымі позіркамі і разышліся, зноў узяліся за шуфлі.
Увечары вярталіся дадому разам.
— Дык ёсць у цябе шнур? Прызнайся.
Антон улавіў у голасе Міхася ноткі нецярплівасці, і яму закарцела падражніцца з Міхасём.
— А вецер пацішэў, — сказаў ён, быццам і не пачуўшы пытання. — Бач, які мяккі стаў, лашчыцца, нібы сабачанё.
Аднак намер яго не выпаліў. Міхась зразумеў, чаго захацелася кручанай душы, і адказаў у тон:
— Не сабачанё, а кацянё.
Яны зарагаталі.
— Ну і хітры ж ты, Мішка!
— Дык я і павінен быць хітры, я ж — старэйшы. — Міхась паглядзеў на Антона так, быццам спытаў: «Ёсць — не?»
— Хіба я першы дзень вугаль разгружаю? — сказаў няпэўна Антон і шчоўкнуў пальцамі.
— Дык і ты, як бачу, не ротам глядзіш. Бач — віляе: «Не першы дзень разгружаю...» Тады прама скажы: што ты збіраешся з ім рабіць? — Позірк Міхасёў як прыліп да кірпаносага твару. — Не за папругу ж ён будзе табе, каб штаны падвязваць.
— Тое, што і ты, вось так. I не прыставай, сам лепш скажы — што ты будзеш рабіць?
— Дык я ж сказаў — не штаны ж ім падвязваць...
Хлопцы разумелі, што яны, па сутнасці, ужо адкрыліся адзін аднаму і быццам пра нешта дамовіліся.
— Добра, Антон, не будзем у жмуркі гуляць, — сказаў Міхась, памаўчаўшы. — Ты толькі глядзі, надзейна хавай, каб які нягоднік не падгледзеў.
Антон не мог, каб нават у такой сур'ёзнай гаворцы не паштукарыць.
— Позна папярэдзіў, падгледзелі ўжо. Цэлая чарада. Але я ім!.. — Ён патрос кулаком. Тым часам у яго зарадзілася нечаканая думка, і ён сказаў са значэннем: — Дык жа і Жэнька Гараўцоў, і Іван Пякурын, і два Хведзі Елісеевы, і Толя Валько вугаль разгружаюць.
— Ага, разгружаюць, — пацвердзіў яго здагадку Міхась і дадаў, нібы нічога не зразумеўшы: — Усе хочуць есці, усім трэба на хлеб зарабляць. — Ён памятаў Антонаву асцярогу.
Хлопцы размаўлялі так, бо мала ведалі адзін аднаго.
Але з таго часу яны зблізіліся. Падсвядома адчувалі, што духоўна ядналіся аднымі думкамі і імкненнямі, адным гарачым жаданнем змагацца з ненавіснымі чужынцамі.
Далейшае развіццё падзей падштурхнуў выпадак, які спачатку паказаўся Антону прыкрай недарэчнасцю.
Выцягнуўшы з кучы вугалю добры кавалак шнура, Антон не паспеў да канца засунуць яго ў кішэню, як перад ім нібы вырас з зямлі Ціт Мінянкоў.
Была ў Антона адна па-свойму асаблівая рыса: у крытычны момант, калі трэба было выкручвацца з непажаданага становішча, ён мог выкінуць такі псіхалагічны кульбіт, які аніяк не стасаваўся з абстаноўкай моманту і мог збянтэжыць таго, каго яму хацелася збіць з панталыку. Перахапіўшы Цітаў позірк, ён раптам зухавата заспяваў: «Дочка маме говорит: зять твой неспокойно спит». Мінянкоў крутнуў галавой, усміхнуўся:
— Харошая песня.
Прыпеўку гэтую Антон пачуў улетку на базары ад высокага дзецюка, расхрыстаныя крутыя грудзі якога прыгожа абцягвала матроская цяльняшка. Той мармытаў яе, павольна ступаючы шырокімі, як шуфлі, чаравікамі. Яна тады ў адно вуха ўляцела Антону, з другога вылецела. А цяпер во, як гулкае рэха, гукнулася ў ім.