Ноччу Антон ніяк не мог заснуць. Не мог пазбавіцца ад цяжкіх абуральных думак, якія пяклі сэрца, і ад пакутлівага адчування на руках Вольчынай крыві.
Раніцай ён надзеў новую цёмна-сінюю кашулю, абуў новыя чорныя туфлі, якія маці вясной купіла яму навыраст. У туфлі паклаў тоўстыя кардонныя вусцілкі, каб быць вышэйшым. Дома нікому нічога не сказаўшы, пакіраваўся ў ваенкамат. Ішоў і думаў «Скажу, што мне ўжо семнаццаць гадоў. Хіба я не выглядаю на семнаццацігадовага?..» Успамінаў Вярбілу і пашкадаваў, чаму не вышаў ростам з таго ацопка. Згодзен быў, няхай бы яго дражнілі ацопкам, толькі б хай вымахаў, як ён.
У ваенкамаце было тлумна: ішла мабілізацыя. Гадзіны тры прамарнаваў Антон, пакуль яму ўдалося трапіць на прыём да камандзіра з трыма кубікамі на пятліцах. Камандзір строга паглядзеў на яго пачырванелымі ад бяссонніцы вачамі.
— Што скажаш, малец?
— Хачу запісацца ў Чырвоную Армію, таварыш начальнік! — бойка адрапартаваў Антон.
На стомленым твары ваенкаматаўца з'явілася вялая ўсмешка.
— Ваяваць жадаеш?
— Ага. — Антон адказаў і спахапіўся: — Так точна, таварыш... — Тут ён прыгадаў, што азначаюць тры кубікі. — Таварыш старшы лейтэнант.
— Які род войск выбраў, ваяка?
Абнадзеены, што камандзір не праганяе яго, Антон выпаліў:
— Марфлот.
Усмешка сышла з твару старшага лейтэнанта. Ён акінуў шпаркім позіркам шыракаплечую Антонаву постаць.
— 3 цягам часу, бадай, ты зможаш стаць мараком. А цяпер ідзі падрасці.
— Дык хіба той, што зараз вышаў ад вас, большы за мяне? — абурыўся Антон. — А вы, сказаў, залічылі яго ў артылерыю.
— Ён старэйшы.
— Мне таксама, ўжо... Вось толькі метрыка дома недзе згубілася. Знайду — прынясу. Залічыце, таварыш старшы лейтэнант...
— Усё, хлопец, — сурова звёў бровы ваенкаматавец. — Наступны! — гукнуў у бок дзвярэй.
На двары ваенкамата Антон паназіраў, як за вароты пад камандай лейтэнантаў і сяржантаў адна за адной выходзілі групы людзей у цывільным адзенні, з рэчавымі мяшкамі за плячамі. Рашэнне з'явілася імгненна. Ён сігануў, прыстроіўся за каранастым хлопцам, які замыкаў групу.
Ты куды? — хрыпата крыкнуў яму даўгалыгі сяржант. — Адставіць!
Антон хацеў агрызнуцца яму, ды не знайшоў як. Нехаця замарудзіў крок, адстаў ад групы і, правёўшы яе пцзіркам, паплёўся дадому.
Падзеі на фронце з кожным днём разгортваліся ўсё трагічней. Папаўзлі чуткі, што немцы занялі Бабруйск. Да Жлобіна далятаў грукат кананады.
Антон дачуўся, што жлабінчане ствараюць знішчальны батальён для барацьбы з нямецкімі лазутчыкамі і дыверсантамі. Сказаў яму пра гэта Міхась Елісееў. Міхась быў старэйшы за Антона, але яго ўзрост яшчэ таксама не прызываўся ў армію, і ён запісаўся ў батальён. Распытаўшы ў Міхася, дзе і ў каго трэба запісвацца, Антон стаяў у райкоме перад загадчыкам ваеннага аддзела райкома Злынавым.
Георгій Васільевіч, паслухаўшы Антона, доўга і ўважліва пазіраў на яго, спытаў:
— А калі не прымем цябе ў батальён, што станеш рабіць?
— Усё роўна буду лазутчыкаў лавіць.
— Адзін?
— Не, з хлопцамі.
— 3 якімі?
— 3 Міхасём, з Хведзем, з Іванам...
Яны глядзелі твар у твар.
— Паслухай, хлопец, на вайне ж забіваюць. Цябе могуць забіць.
— Не заб'юць, я не дамся.
— Ты што, сам умееш забіваць?
Антон каўтануў сліну, быццам у яго перасела нешта ў горле, і збянтэжана залыпаў вачамі. Раптам вочы заіскрыліся.
— Я ўмею біцца.
Георгій Васільевіч усміхнуўся, паклаў яму руку на плячо.
— Які ты яшчэ хлапчук, Антон... Дык, кажаш, усё роўна будзеш лавіць лазутчыкаў?.. Ну добра, параімся і, магчыма, залічым цябе ў батальён. Заўтра раніцай прыдзі.
Антона залічылі ва ўзвод разведкі. Камандзірам узвода быў Антон Ткачоў, удзельнік фінскай вайны. Жлобінскія хлапчукі як ні абогатваралі Ткачова. На марозных заснежаных абшарах паўночнай зямлі ён заслужыў медаль «За отвагу», а ў той час у Жлобіне не было нікога іншага, хто б меў такую ўзнагароду. Што датычыцца Антона, то яму камандзір узвода здаваўся ці не самім Чапаевым. Хлапчук гатоў быў ісці за ім і ў ваду, і ў агонь.