— Что... юндлінг... прішёль здесь?
Антон хуценька залапатаў:
— Карову шукаю, карову.— Але яму падалося, што немец нічога не зразумеў. Раптам ён выставіў над галавой пальцы: «Му-у-у!» — І таропка стаў тлумачыць: — Збегла да быкоў, зараза!
Немец паказаў на луг шырокім жэстам доўгай рукі:
— А гд'е... бык'і?
Антон увайшоў у азарт:
— Карова ж дурная, яна не ведае, дзе яны, і бяжыць абы куды.
Халодна ўсміхнуўшыся, немец узяў яго за плечы, павярнуў і даў яму лёгкага выспятка пад зад. Антонавы босыя пяткі шпарка замільгалі ў траве. Далекавата адбегшыся, ён запаволіў крок, хацеў зноў прытворна пазабаўляцца пугай. Ды нейкае трывожнае прадчуванне патрабавальна шапарнула яму: уцякай, пакуль не позна! Перадумае цыбаты, дагоніць і за каршэнь: партызан?.. Ён звярнуў у лазняк, на момант стаіўся. I пачуў, як затупацелі крокі. Бліжэй, бліжэй... Што рабіць?.. Юркнуў пад разгалісты куст, які навісаў над самай ракой. Хутка, але асцярожна, каб не было ўсплёску, апусціўся ў ваду. Схаваўся з галавой, толькі, каб дыхаць, выставіў адтапыраныя трубкай губы, накрыўшы іх шырокім лістом лілеі. Пацягнуліся цяжкія, пакутлівыя хвіліны. Больш высунуць рот, каб дыхалася вальней, нельга было — немец мог заўважыць. А так — ледзь-ледзь варухнуўся, і вада трапіць у горла. Тады таксама пішы прапала — закашляешся... Учапіўшыся пад вадой за лазовы корань, Антон напружыў усе свае мускулы і, як здранцвеў, замёр.
Колькі ён праседзеў так у рацэ — сказаць не змог бы. Адно здавалася яму: доўга-доўга. Адчуў раптам — закружылася галава, стала моташна. I тады ён зразумеў, што больш не ўседзіць, далей не стрывае. Варухнуў плячамі, памалу стаў высоўваць галаву. Падымаўся так, каб ліст лілеі ляжаў на макушцы.
Першае, што пабачылі яго вочы з-пад цяжкіх мокрых павекаў, быў пярэсты матылёк. Ён, відаць, упіваючыся асалодай спакою і сонечнай цеплыні, сядзеў на тым лісце лілеі і цяпер, патрывожаны, мітусіўся перад Антонавым тварам.
— Матылёк! — Антону падалося, што ён уголас выгукнуў гэтае пяшчотнае ласкавае слова. На самай справе яно маланкава бліснула ў нястрымна-радаснай захопленай думцы. Над ім не смяртэльны вораг, які ў момант мог абарваць яго радасць бачыць сонечны свет, што зырка адкрыўся зроку, а само жыццё над ім!.. I ён яшчэ раз — ужо прашаптаў: — Матылёк!
Зводдаль даляцеў выбух рогату, потым пачулася траскучая, нібы сарочае стракатанне, вясёлая гамонка немцаў. Антон забыўся на матылька, з трывогай прыслухаўся. Рогат паўтарыўся, але ўсё адтуль, здаля, не набліжаўся. Немцы, відаць, купаліся, дурэлі, забаўляліся ў прыемнай прахалодзе разамлелага Дняпра. Антон памалу, каб не плёскаць, выбраўся на сухое і, прадзіраючыся скрозь кустоўе вербалозу, берагам рушыў у процілеглы ад гітлераўцаў бок.
Чырвонаармейскія разведчыкі, як і дамовіліся, чакалі яго на вышках старога, скасабочанага хлява чыгуначніка Трыфанава. На падворку з высокай, новай, не пафарбаванай яшчэ брамай па Карпілаўскай вуліцы. Старшы лейтэнант перш-наперш загадаў хлапчуку распрануцца. Зняў з сябе і даў яму надзець гімнасцёрку, а сам выкруціў яго мокрае адзенне, развесіў на жэрдачцы пад дахам.
— Во, цяпер ты таксама старшы лейтэнант, — выскаліўся дабрадушнай усмешкай такі ж каржакаваты і кірпаносы, як Антон, чырвонаармеец.
Камандзір строга глянуў на жартаўніка, і той, вінавацячыся, пачаў апраўдвацца:
— Ага, табе трэба пагрэцца, а то каб не прастудзіўся.
Антон, седзячы на нейкай старой скрыні, засаромлена нацягваў прасторную гімнасцёрку на голыя калені, расказваў, як правёў разведку. Яго ніхто не перапыняў, не перапытваў. Старшы лейтэнант пазіраў яму ў твар неяк надзвычай уважліва і дапытліва.
— Ясна, — сказаў, калі Антон змоўк. — Вы, баец Губараў, праявілі чырвонаармейскую знаходлівасць і выканалі важнае заданне. Аб'яўляю вам падзяку.
Хлапчук памкнуўся падхапіцца, каб адказаць па форме, як належыць вайскоўцу, ды ўспомніў, што без штаноў, і толькі тузануўся, выпрастаўшы спіну. Падахвочаны пахвалой і падзякай, адказаў заўзята:
— Штаны і кашуля высахнуць — яшчэ пайду. Куды трэба ісці, таварыш старшы лейтэнант?
— Пакуль што нікуды не трэба.
Позна ўвечары яны пераправіліся на левы бераг у размяшчэнне часці.
Назаўтра ўвесь дзень Антон быў ва ўзводзе старшага лейтэнанта Панкраценкі. Чырвонаармеец, які ўчора неабачліва састроіў над ім падсмешачку, вучыў яго разбіраць і збіраць карабін, кідаць гранату, прыёмам рукапашнага бою. Калі ён завёу гаворку пра рукапашную, Антон заўсміхаўся:
— Біцца я ўмею.
Чырвонаармеец таксама расцягнуў ва ўсмешцы тоўстыя губы:
— Умееш? — Стаў насупраць хлапчутса. — А ну змаж мне па вуху!.. Не бойся, не бойся, змаж...