К а л і н о ў с к і
О не! На ўваскрашэнне
Жыцця. Хоць ноч, a жаўранак звініць,
Світальнай песняй славячы зямлю!
Пакінь мяне. Пад спеў яго пасплю
Перад дарогай.
С т э ф а
Засынай шчасліва
З надзеяю. Няхай i ў змрочны час
Той жаўранак не пакідае нас.
Каліноўскі ачнуўся. Летні дзень за акном.
Побач з Кастусём на канапе сядзіць Марыська.
К а л i н о ў с к i
Марыська!
М а р ы с ь к а
Я.
К а л і н о ў с к і
Адкуль ты?.. Вось дык дзіва!
Няўжо ca мной нядаўна ты вяла
Размову тут, як не было святла?
М а р ы с ь к а
Ты сам сабе тут задаваў пытанні.
К а л і н о ў с к і
Якія?
М а р ы с ь к а
Разабраць я не магла.
К а л і н о ў с к і
I жаўранак спяваў, як на світанні?
М а р ы с ь к а
Спяваў, я чула, за акном тваім.
К а л і н о ў с к і
А можа, ты — не ты, a прывід з пушчы?
М а р ы с ь к а
Заплюшчы вочы! Так. Цяпер расплюшчы.
Пазнаў Марысю Ямант?
К а л i н о ў с к i
Не зусім.
Яна, са мной заручаная ўчора,
Сягоння заручаецца з другім.
М а р ы с ь к а
Адкуль такія чуткі?
К а л і н о ў с к і
Ад Віктора
Старжыцкага. Ад графа. Так ці не?..
М а р ы с ь к а
Граф пад замком. Пасаг мой не ў цане.
Зноў я з табой. Зноў сэрцы нашы з намі.
Мае — за год адбіла пяць атак
Рагнеды на чале з яе сватамі.
Ты да мяне, Кастусь? Ці проста так,
Каб глянуць на забыты дом дзявочы,
Наведаць той пакой, дзе жыў раней,
І пакаціць далей?
К а л і н о ў с к і
Заплюшчы вочы.
Ну, а цяпер расплюшчы ix хутчэй.
Пазнала?
М а р ы с ь к а
Не.
(Каліноўскі цалуе Марыську.)
О, родны мой! Той самы...
К а л і н о ў с к і
Хто?
М а р ы с ь к а
Пацалунак. Паліць, як агонь...
Ад хмелю галава ў Марысі Ямант
Зноў кружыцца i кроў штурхае ў скронь.
Цвіце сланечнік... Помніш?
К а л і н о ў с к і
Я нічога
Не забываў. Той самы я, што быў...
Ты толькі прозвішча майго былога
Не ўспамінай. Забудзь. Як я забыў!
М а р ы с ь к а
Забыць яго? Навекі?
К а л і н о ў с к і
Мне паўстанне
Вярнуць яго павінна.
М а р ы с ь к а
Альбо суд
Ваенна-палявы праз пакаранне?
Застанься тут. Сібіры ржавых пут
Ты не парвеш.
К а л і н о ў с к і
Бяры вышэй!.. Збаіцца
Пад свой нагляд прыняць мяне Сібір.
(Падыходзіць да шафы.)
Пакойчык ціхі... Кніжная паліца...
Твая?
М а р ы с ь к а
Мая. Тут Гётэ i Шэкспір.
К а л i н о ў с к i
Тут лёсы нашы... Каб маглі праліцца
Слязьмі, то затапілі б паўзямлі.
Хто мы з табой? Бед непазбытых дзеці.
Мантэкі гнеў, нянавісць Капулеці
Вякі з парогаў нашых не змялі.
М а р ы с ь к а
Няшчасці пагражаюць нам расправай...
За грэх які? За шчасце спаць на правай
Тваёй руцэ. Спаць бесклапотным сном.
Мой любы! Я сама прыйшла ў твой дом,
На двор шырокі — лёгкаю хмарынкай,
На ціхі ганак — дробненькім дажджом,
У ложак твой — маленькаю дзяўчынкай.
Цяпер ты гаспадар мой, а не госць.
Пакойчык наш утульны прыбірала
Не я, а служка верная — мілосць.
Цябе чакала я... i прычакала,
Кастусь!
К а л і н о ў с к і
Я за Геленай пасылаў
Ганца,не за табой.
М а р ы с ь к а
Мне ўсё вядома.
Ганец твой запрашэнне перадаў
Мне, а не ёй... Не асуджай Арцёма...
К а л і н о ў с к і
Арцём асудзіць нас.
М а р ы с ь к а
Няхай. Маўчы.
Лес не для слоў прызначыў нам спатканне.
Я дзверы ўсе замкнула, а ключы
Каханню аддала на захаванне.
К а л i н о ў с к i
Ты плачаш?