М а р ы с ь к а
Глупства. То замілаванне,
Мой любы, а не горыч льецца з воч.
Каб ты не бачыў слёз, мы зробім ноч:
Акно зачынім i апусцім штору,
Насуперак Старжыцкаму Віктору.
Сватанне
Той жа пакой. Акно расчынена.
Марыська i Кастусь сядзяць на падаконніку.
Яны развітваюцца.
К а л і н о ў с к і
Звініць паветра ад чмялёў i пчол!
М а р ы с ь к а
Спакой.
К а л і н о ў с к і
Лясная ціхая старонка...
У Вільні будзеш, з'явішся ў касцёл,
I скажаш: — Я Хамуціуса жонка.
М а р ы с ь к а
Хамуціус! Хто ён такі — латыш?
Ці, можа, грэк?
К а л і н о ў с к і
Пад гэтай клічкай знае
Ксёндз Кастуся. Табе ён, дарагая,
Дасць адрас мой. Прыедзеш?.. Што ж маўчыш?
М а р ы с ь к а
Кастусь!.. Ты чуеш, пошчак барабанны?
Салдаты.
К а л і н о ў с к і
Так.
М а р ы с ь к а
Спяшайся, мой каханы!
К а л і н о ў с к і
Я не паспею. Брычка на двары.
М а р ы с ь к а
Бяжы праз сад! Майго каня бяры,
За брамкаю стаіць ён, асядланы.
Кастусь пацалаваў Марыську.
Саскочыў з падаконніка ў сад.
Ідзе спакойна. Куляй пагарджае.
За брамку выйшаў. Конь яго вітае
Іржаннем ціхім, тыцкае ў далонь
Вільготнай пысай. Пэўна, чуе конь,
Што ўжо — сваім жыццём i новай доляй
Тутэйшым нівам не належыць болей.
Уваходзіць A р ц ё м. У руках ягоных куфэрак,
які ён асцярожна ставіць на стол.
А р ц ё м
Пакінуў нас Кастусь. Марыська, з ім
Ты гаварыла?
М а р ы с ь к а
Дзядзечка, аб чым?
А р ц ё м
Няўжо ты выйдзеш замуж за другога?
М а р ы с ь к а
То клопат мой... Граф піша, што ў пятлю
Сваёй нязгодай я яго пашлю.
Рагнеда, як жабрачка ля napora,
Ратунку просіць... Сёння сам жаніх
З Геленай будзе тут. Я мушу ix
Прыняць.
А р ц ё м
Не схіб. Яны жадаюць долю
Тваю распяць на графавым крыжы.
М а р ы с ь к а
Свой крыж нясу. Цягнуць на крыж чужы,
Хаця б i залаты, я не дазволю
Сябе, Арцём.
(Заўважыла куфэрак.)
Прынёс куфэрак ты?
А р ц ё м
Як абяцаў... Дар Юрася святы...
Жадаў ён, каб вісеў партрэт Анэлі
Залогам шчасця на тваім вяселлі.
У горкі час такі даваў наказ
Мне бацька твой.
М а р ы с ь к а
Арцём, здымі абраз,
Павесь партрэт. Бог крыўды на мужычку
Не будзе мець.
Арцём здымае абраз i на яго месцы
вешае партрэт Анэлі.
Адыходзіць. Хрысціцца.
А р ц ё м
Абраз!
М а р ы с ь к а
Цяпер, Арцём,
Пакуль няма Гелены з жаніхом,
Паўстанца Кастуся каня i брычку
Ад ix вачэй дапытлівых схавай.
А р ц ё м выходзіць.
Марыська глядзіць на карціну.
Пад засень дрэў зіму зганяе май...
Стаіць каханне ў зрэбнай даматканцы!
Жыццё мне даўшы, на лясной палянцы,
Анэля, ты бязведамнай зямлёй
Не стала. Ты жывеш!.. Нібы паўстанцы,
На варце хвоі за тваёй спіной
Стаяць.
Уваходзяць Г е л е н а i ж а н д а р с к і а ф і ц э р
Капітан вітаецца, цалуючы руку Марыські.
К а п i т a н
Марыі Юр'еўне сардэчны
Праз следчага прывет перадае
Віктор Старжыцкі, апякун яе!
М а р ы с ь к а
Як граф?
К а п i т а н
Нішто... Перыяд небяспечны
He скончыўся. Але міне, дасць бог.
Віктор, нарэшце, трапіў у астрог.
Г е л е н а
Ён вінаваты?
К а п i т а н
Доказаў няма
У следчага.
Г е л е н а