П а р у ч н i к
Цяпер ідзіце ў роту!
Салдаты выходзяць.
Уласны конь?
К а л i н о ў с к i
Уласны.
П а р у ч н i к
Мой патруль
Гаспадара прызнаў за канакрада.
Я спадзяюся: вы з таго атрада,
Што гіне за балоцінай ад куль?
К а л і н о ў с к і
Паручнік здагадаўся. Я адтуль.
А вы той афіцэр, што памагчы
Жадае нам?..
П а р у ч н i к
На гэты бераг выйсці
Ці зможа пад аховаю начы
Атрад? Калі не зможа, то карысці
Не прынясе намер мой.
К а л i н о ў с к i
План такі
Не проста здзейсніць.
П а р у ч н i к
Тут праваднікі
Патрэбны, знаю. З багны i трысця
Без ix не выйдзеш.
К а л і н о ў с к і
Прага да жыцця,
Адвага i адчай праваднікамі
Былі заўсёды, ведаеце самі.
Прывесці можна прыклад не адзін...
П a р у ч н i к
Я адыду. Мая на маршы рота.
Не будзем траціць дарагіх хвілін.
К а л і н о ў с к і
Паручнік знае, што за ўзнагарода
Яго чакае?
П а р у ч н i к
Братняга народа
Падзяка.
К а л і н о ў с к і
Альбо куля ад цара.
П а р у ч н i к
Тут назбірана хворасту гара...
Каб даць сігнал?
К а л і н о ў с к і
Але.
П а р у ч н i к
(Падпальваючы хвораст.)
Няхай шугае
Агонь, хай людзям, што на тым баку,
Працягвае гарачую руку,
На вольны бераг кладкі асвятляе.
Бывайце!
К а л i н о ў с к i
Дарагі грамадзянін,
Як ваша імя?
П а р у ч н i к
Крупскі Канстанцін.
П а р у ч н i к пакідае паляну.
Да Каліноўскага падыходзіць в е с т а в ы.
В е с т а в ы
Як кажуць, свет вялік i ўсё бывае.
На захад афіцэр салдат павёў.
Пашчасціла!
К а л і н о ў с к і
Як бачыш.
В е с т а в ы
Галубоў
Паштовых з данясеннем ад разведкі
Час, мусіць, выпускаць на волю з клеткі?
З атрадам так умоўлена было.
К а л і н о ў с к і
Спяшайся, покуль сонца не зайшло
За край зямлі, а шчасце за палеткі
Не адышло раптоўна ў змрочны цень.
Спяшайся! Вестка даляцець павінна
Да берага таго, дзе трэці дзень
Надзеі нашы косіць страляніна.
Героі там! Атрад перадавы
Гісторыі. Спяшайся, веставы,
Атрад чакае!
В е с т а в ы выходзіць.
На лясной паляне з'яўляюцца ц ы г а н ы.
Кожны нясе пасільную ношу на агонь.
Да Каліноўскага падыходзіць ц ы г а н к а аС т э фа
С т э ф а
Слухай,гаспадар,
ты — хто?
К а л і н о ў с к і
Не пазнаеш?
С т э ф а
Не помню ў твар...
К а л і н о ў с к і
Забылася?
С т э ф a
Знаёмыя — не коні,
Я не па выгляду, а па далоні
Ix пазнаю.
К а л і н о ў с к і
Як выгляду майго
Не помніш, то далонь не дапаможа.
С т э ф а
(разглядаючы, далонь)
Пабачым... Лінія жыцця твайго
Кароткая. Ды быць даўжэйшай можа.
Ты хочаш жыць i хочаш вольным быць...
Змяні галоп на ціхі рып калёсаў
Цыганскіх, змрочны брук — на сінь нябёсаў,
Тлум — на спакой, як хочаш вольна жыць.
К а л і н о ў с к і
Не ўводзь у зман. Былых дзяцей прыроды
Па свеце гоніць, як гусей са шкоды,
Землеўладання хлуд. Бізун даўгі.
С т э ф а
Успомніла. Табе на пастаялым
Двары я варажыла... Там другі
Дзяцюк з табою быў... Ён генералам
Не стаў?
К а л i н о ў с к i
Не стаў.
С т э ф а
Няпраўда. Не мані.
Ты разам з ім па стромкай кручы скачаш,
Я знаю. На далонь сваю зірні,
На ёй, як на зямлі, не перайначыш
Hi сцежак шчасця, ні шляхоў пакут,
Hi рысак смерці.