Р а г н е д а
Жыццё пражыць — не поле перайсці.
С т а р ж ы ц к і
Яшчэ не ўсё. З чыёй, Рагнеда, ласкі
Цураюцца, як чорнае чумы —
Так, так! — знаёмыя майго парогa?
Р а г н е д а
Баяцца крат. Тут дзіўнага нічога
Няма.
С т а р ж ы ц к i
Яшчэ не ўсё. Калі з турмы
Выходзіў я, рукамі капітана,
Гісторыя свой ліст перадала
На подпіс мне. Аж белы свет імгла
Ахутала! Чытай жа. Рана, рана
Нам баляваць. (Перадае ліст.) Уважліва чытай.
Р а г н е д а
Ты падпісаць павінен адрачэнне
Ад мяцяжу? Для друку?
С т а р ж ы ц к і
Мне сумленне
Не дазваляе цераз ганьбы край
Пераступіць. Лепш ланцугом па бруку
Звінець, чым бачыць сорам свой у друку.
Што скажуць людзі?
Р а г н е д а
Праўда. Божа мой,
Што скажуць тут? Што скажуць за мяжой?
Прыкінься хворым. (Вяртае ліст.)
Можа, ўсё тым часам
Міне.
С т а р ж ы ц к і
Сягоння зойдуць за адказам.
Р а г н е д а
Твой следчы?
С т а р ж ы ц к і
Іншы распарадчык лёсаў.
Ад Мураўёва.
Р а г н е д а
Хто?
С т а р ж ы ц к i
Палкоўнік Лосеў.
С л у г а
(уваходзячы)
Да вас!
С т а р ж ы ц к i
Ну вось!
С л у г а
Купец... Па важнай справе.
Р а г н е д а , прыбраўшы з крэсла вязанне,
ідзе ў суседні пакой.
С т а р ж ы ц к і
Ты б мог сказаць: — Няма гаспадара...
Ён — захварэў.
С л у г а
Не сцяміў.
С т а р ж ы ц к i
А пара.
С л у г а выходзіць,
прапускаючы ў кабінет Каліноўскага.
К а л і н о ў с к і
Граф, бачу, не чакаў. Я — па аб'яве
Аб продажы Бабруйскага двара.
С т а р ж ы ц к і
(Разгублена.)
Двор куплены... Атрыманы задатак...
Сем тысяч.
К а л і н о ў с к і
Усяго? Куш не вялік.
Мне трэба больш.
С т а р ж ы ц к i
Чарноцкі — рабаўнік?
Забаўна.
К а л і н о ў с к і
Прыкусіце, граф, язык.
С т а р ж ы ц к i
Не разумею.
К а л і н о ў с к і
Я прыйшоў падатак
Рэвалюцыйны з пана спаганяць.
С т а р ж ы ц к і
Не разумею... Цішыня ды гладзь
На моры. Улягліся хваляванні
Мінулыя, а новых — не відно.
К а л і н о ў с к і
Яшчэ судно не канула на дно,
А ўжо з яго ўцякаюць спадзяванні,
Як пацукі, трымаючы ў зубах
Паперачкі свае аб пакаянні,
Прашэнні аб не гучных ланцугах.
А ці не так i графа спадзяванне
За стырнавога быць на караблі
Не здзейснена?.. Французы, англічане
Надзей не апраўдалі. Падвялі.
С т а р ж ы ц к і
Няпраўда... Ходзіць слых аб каралі
Мяцежным. Хіба гэта не надзея?
Хвала таму, хто з палубы не ўцёк.
Вы, часам,— не кароль?
К а л і н о ў с к і
За казначэя
Я ў караля. Выкладвайце даўжок!..
Старжыцкі дастае з шуфляды стала пачак грошай,
i перадае яго Каліноўскаму.
С т а р ж ы ц к і
Сем тысяч тут.
К а л і н о ў с к і
(уручаючы распіску)
Нам трэба болей. Дзесяць.
Наяўнымі.
С т а р ж ы ц к і
(Садзіцца за стол. Піша.)
Паверце, я гатоў
За крыўды незлічоныя павесіць
Цара ў пятлі мужыцкай між слупоў —
Каб першы слуп быў Гродняй, a другі
Быў Вільняю. Сам рваў бы ланцугі
Для гэтай мэты.