Град, дзе ад смагі млеюць агуркі.
Для мёртвай глебы, што звініць, як камень,
Для губ, што гінуць без вады глытка,
Гатоў цябе я вычарпаць рукамі
Ад верхняга да ніжняга вянка.
Ты мне патрэбна,
як вада жывая
Гадамі абцяжаранай вярбе...
Але другім (ах, кніжка запісная!)
Я аддаваў i аддаю цябе!
4
За спёкай — лівень,
за бядой — бяда...
Стань сонцам над палеглай збажыною!
Ты падымі яе
і пяцярнёю
Падай у шасцярню малацьбіта.
Ён вымярае час па іншай мерцы,
Не па начным гадзінніку свяціл —
Па зорцы пяцікутнай, сцёршы з дзверцы
Рабочае кабіны
жніўны пыл.
І загаворыць зорка польнай працы
З далёкай зоркай той, якую ў бой
Нёс бацька, дзед яго, а можа, прадзед,
Па цаліне, тады яшчэ пустой.
Вагой крыві тут вымяралі страты
З адвечнай марай аб вазе зярнят.
Іх бой — твой бой,
хоць жне не аўтамат,
А косяць i малоцяць не гарматы.
Цяжкі наш хлеб. Ад лёсу не прасі ты
Лягчэйшага. Лягчэйшага — няма.
Бязмежны стэп прасеяўшы праз сіта
Душы, ты хлебам можаш стаць сама.
Хай хмары ходзяць нізка, вечар блізка,
А восень лісце гоніць з гаю ў гай,
Як пахне хлеб!..
Ах, запісная кніжка,
Кладу цябе на стол, як каравай!
5
Магчыма, ты жадаеш быць ракетай,
Бязважкай стаць?..
Я знаю, караблю
Не церпіцца з касмічнай кропкі гэтай
Зірнуць староннім вокам на зямлю.
Але навошта нам ляцець з табою
На пошукі бязважкасці, калі
Мы перад непрытульнасцю зямною
Сваю бязважкасць чуем на Зямлі.
О, колькі бед —
галодных, босых, голых —
Па свеце ходзіць! Як пакінуць іх?
Яны яшчэ не адляцелі з кола
Нямых i неабжытых гнёзд маіх.
Я не жадаю ім галечы чорнай,
Я так скажу, калі настане час:
«Ляціце, дзеці памяці маторнай
I зрокавай! Я адпускаю вас.
Я хлебам вас сустрэў каля парога
I не кішэннай дробяззю манет
Правёў за свой парог. Каля другога —
Я ўжо не гаспадар. Ляціце ў свет!»
Ляціце ў свет!..
Ах, кніжка запісная,
Пакуль жыву, жыві i ты са мной.
Чым будзеш заўтра — сам яшчэ не знаю...
Адно прашу: будзь кніжкай запісной!
Іменем свабоды
Гавораць, далёка ад Мінска да Чылі.
Няпраўда! Я ў гэта не веру зусім,—
Калі аўтаматы Альендэ прашылі,
Прайшлася чарга i па сэрцы маім.
Як Пабла Неруду свабода хавала,
То кідала жменькі з крывавай зямлёй,
Пад гукі адважнага «Інтэрнацыянала»,
У сэрца маё, а не ў ямку з труной.
А як пачалі паляваць генералы —
І трапіў Луіс Карвалан у бяду,
Шаптаў я штоноч: «Сакратар Генеральны,
Не дайся, трымайся, я выйсце знайду.
З табою, таварыш, ні даль акіяна
Мяне не разлучыць, ні краты ў акне...»
Схапілі, за краты вядуць Карвалана,
Штурхаюць, штурхаючы ў грудзі мяне.
Я слова трымаю сваё, як заўсёды,
Я побач іду з ім, i я гавару:
Прэч рукі, забойцы! Я імем свабоды
Ад камер турэмных ключы падбяру.
Далёка да Чылі. Ці дойдзе адвага?
Далёка! Але не для сэрца майго:
Учора яно — папялішча Сант'яга,
А заўтра — паходная песня яго.
МОЙ НОВЫ ГОД
1
Як не зайздросціць тым, хто нараджаецца
Пад Новы год? Для іх пячэ пірог
Сама Зямля. Чарговы свой парог,
Каб ix вітаць,— пераступіць спяшаецца.
Яна ім першым адчыняе весніцы,
I, каб магла, спыніла б час для ix.
А толькі ён i кружыцца, i свеціцца,
І запрашае ў карагод другіх.
Няспынным рухам каляндарны век яго
Узгоднены з Зямлі календаром.
I кожны новы дзень яе
для некага