Горад, аточаны з усіх бакоў урослым ажно ў сярэдзіну лесам, з плешкамі зялёных пагоркаў. Места, куды прыпаўзаюць вужакі, дзе ў мокрадзь пахне грыбамі, дзе чутныя лясныя рыкі.
Затое тут на Высокім месцы ногі цвёрда стаяць на бруку. Тут няма рызыкі зваліцца ў якую яміну, або спатыкнуцца аб глыжак. Тут іншы спазор і іншы рух. Зазвіняць званы ў храмах, склікаючы на малітву, і разаб’ецца натоўп на шматлікія ручаіны, і пацякуць яны па вулицах для людей парубленых, кожная ў свой бок: ва ўніяцкую Казьмы і Дзям’яна ці ў касцёл на Траецкаю гару, у евангелісцкі Збор, што на вуліцы ў бок Койданава, ці то ў праваслаўную царкву апосталаў Пятра і Паўла на Нямігу, ці то ў семинарыум. А як пакажуць сонца ў небе ды гадзіннік на ратушы свой пэўны час, так і заспяшаюцца жыхары кожны па сваіх патрэбах. Хто на рынкі і ў крамы, хто ў замкавую канцылярыю, у цэх на працу, хто ў аптэку ці на млын…
Менскі аптэкар
Двадцаць гадоў менскім аптэкарам быў каралеўскі зямянін Матыс Чаховіч. Каб разам з якой сваёй рахункавай кнігай вёў ён хроніку менскіх падзеяў, сведкам якіх быў, пакінуў бы пасля сябе неўміручую памяць. Колькі месцічаў прайшло праз яго, кожны са сваім болем, сваёй гісторыяй! Мусіць, ведала яго ўсё места, бо за такі доўгі час шмат хто, відаць, звяртаўся да яго неаднаразова. Брать, ужывать лекарствы – значыць лекавацца, змагацца з немаччу. Разам з бальверам-кровапуском аптэкар таксама чинил старане подчас хворобы месцічаў.
Улетку 1600 г. уначы аптэкар разам са сваёй сям’ёй перажыў страшэнны спалох, калі раптам на ягоны дом напала банда злодзеяў з пулгакамі, ручніцамі, сагайдакамі і, павыбіваўшы оболоны, ледзь не ўварвалася ў святліцу, его самого мала не постреливши. У тую ноч шмат хто пацярпеў у горадзе і шмат хто што страціў. Дарэчы, дом аптэкара ў гэты перыяд складаўся з дзвюх святліцаў, павеці по другой стороне і піўніцы пад камораю. За гэты час аптэкар паспеў пахаваць сваю першую жонку, нарадзіўшы з ёй дзвюх дачок, і ажаніцца яшчэ раз, але заможным, напэўна, так і не стаў, бо ў 1600 годзе вымушаны быў прадаць свой дом за трыццаць коп грошаў, напэўна, больш паспяховаму ў справах злотніку Людвігу Бальцаровічу, а праз 20 гадоў у тэстаменце усё яшчэ называў сваю маёмасць убогай.
Пры канцы зімы 1620 года старога менскага аптэкара Матыса Чаховіча при бытности сям’і пахавалі каля Менскага касцёла, паводле ягонага пажадання, поруч з прахам першай жонкі Раіны Рындзянкі. Складаючы тэстамент, Чаховіч запісаў, між іншым, у ім сваю мару і надзею пэўную на тое, што ягонае цела на суд Страшного суда цалком нескажоное встане. Маёмасць жа сваю падзяліў паміж шматлікімі сваякамі так дбайна, як, мусіць, важыў мазі ды адсыпаў парашкі сваім кліентам. Жонцы – грошы і спрат домовы, дык каб лыжку срэбную выкупіць не забылася. Дачцэ Настассі і зяцю Яну Ганецкаму – фальварак Затычын, дачцэ Марухне і яе мужу Яну Андрыеўскаму – дом у месце Менску з аптэкаю со всим будованем и приналежностю, а таксама вала, ручніцу дый скрыню дубовую. Не забыўся дзед і пра ўнукаў: Ганне – 10 коп грошай на дагляд, Настассі – кубак срэбраны, ліхтар масянжовы, круцыфикс і карэтку. Унуку ж Ярашу дасталіся дылея лазуровая з вялікімі гузікамі ды макавы жупан…Разышліся з касцёла асірацелыя сямейнікі, снег неўзабаве прысыпаў шматлікія сляды…
Менскія адрэсы
Месца, дзе стаяў дом аптэкара, невядомае, але, напэўна, блізка Новага Рынку, бо чалавек ён быў патрэбны. Тут жа, у Новым месце ля дома Людвіга Залатара ў 1600 годзе стаяў дом яшчэ аднаго аптыкара – Паўла Міхайловіча, а ў 1618 – яшчэ аднаго залатара – Івана Амазікавіча. У рынку новом, против ратуша жыў земскі суддзя Грыгорый Макаравіч, які, апроч таго, меў яшчэ маёмасць на Траецкай гары. Побач, таксама насупроць ратушы, стаяў дом краўца Івана Макранскага, у якім гасподаю стаяў сын менскага старосты Уладыслаў Станкевіч. У доме, што меў назву “Дзеравянчын”, жыў служэбнік князя Фёдара Друцкага-Горскага Венцлаў Макранскі з Марушай Грамычанкай, а дом з назвай Макаравичовский земскі суддзя Марцін Валадковіч набыў у пана Крыштафа Макаравіча ды падараваў у 1622 годзе сваёй жонцы Дароце Монвідаўне Дарагастайскай. Ён стаяў таксама насупраць ратушы паміж дамамі Івана Злотніка і Яна Цырульніка. У 1641 г. дом згарэў, і ў дакументах згадваўся ўжо толькі голы пляц. Пасля смерці Марціна Валадковіча ягоная жонка Дарота дала дазвол сыну Крыштафу будаваць на тым голым пляцу будынки, якие захоча.