Выбрать главу

У 1600 годзе на Траецкай гары меў жытло лентвойт, а пазней бурмістр Андрэй Масленка, вядомы ў Менску тым, што ў ягонай гасподзе быў забіты ў тым жа годзе вазніца шляхціца Эпімаха Бухавецкага, а таксама тым, што меў права, як купец, вывозіць попел са Свіслацкай пушчы да прыстані Мікалаеўшчына. Іншы Масленка – Даніэль, райца і таксама пасля бурмістр, у дом якога князеўна Эва Саламярэцкая мусіла в день Громниц, свята рымского, адвезці сваю рыкаючую, сыпучую ды салодкую пазыку – мёд (20 каменев) вагі менскае, а таксама кароў, вепраў, жыта, пшаніцу, ячмень ды авёс. Яшчэ адзін Масленка – Васіль – служыў у 1600 годзе ў менскага мытнага дазорцы Аляксандра Каленскага ды збіраў у Менску старую мыту ад купецкіх тавараў. Менавіта гэты Васіль Масленка не пажадаў падпарадкавацца загаду канцлера Льва Сапегі ды вярнуць мытную пячатку, скрынку з грашыма і статут, калі той вырашыў замяніць адных каморнікаў на іншых. Пасада была, відаць, хлебная, бо Масленка ўпарціўся доўга, пярэчачы ў такі спосаб: я пану канцлеру не служу и листу его не слухаю, на ваш арест не дбаю и того арешту вашего не прыймую.

Тут жа на Траецкай гары, тылам да Свіслачы, стаялі два дамы князя Аляксандра Крошынскага побач з халупамі ягоных падданых рамеснікаўмяшчанаў, якім князь забараняў плаціць падаткі на карысць горада, выклікаючы абурэнне магістрата. Непадалёк дзве мяшчанкі – Зафея і Ганна – трымалі арэндаю дом у пана Станіслава Ляшчынскага ды здавалі ў ім пакоі на паўгода. Пастаяльцы кабетам трапляліся розныя. Служэбніка Яраша Рэзана дзве гаспадыні напэўна запомнілі надоўга. Жывучы ў гасподзе пэўны тэрмін, новы жыхар еў, піў піва і мед кислы, прымаў у гасподзе гостей розных особ, але браў усё пераважна боргом (у пазыку), а пасля, не заплаціўшы, цішком зехаў у іншую гасподу, у дом плябанскага войта Марціна. Апроч таго, па начох меў нахабства вяртацца да былых гаспадыняў дый страляць з ручніц, выстрашваючы з дому зляканых кабетаў.

На Траецкай гары месціліся хрысціянскія святыні, у тым ліку першы менскі касцёл з плябаніяй ды ставам побач. Менскі касцёл апроч іншага згадваецца ў судовых кнігах у звязку з гісторыяй забойства кн. Люмпарта Аўлачымскага. Менавіта каля касцёла слуга зямянаў Менскага ваяв. Станіслава Жука і Мікалая Ваўчка Станіслаў Богуш павінен быў … почавшы от дня недельного Троецы Светое… пры костеле менском католицком стоячы у каптуре з голою бронею учынок свои, то ест, забите на смерть небощыка Люмпарта Овлочымского невинное, перед кождымчоловеком, хто бы его о то спытал, вызнавати словы и явне почавшы от недели дня Светое Тройцы до шести недельных дней.

Сярод іншых бажніц – паненскі кляштар пры царкве св. Тройцы канвенту св. Базыля, а таксама

Увазнясенскі манастыр, сядзібы якога месціліся наводдаль ад дамоў і халупаў, якіх багата было на Траецкай гары. У канцы ХVI стагодздзя з Увазнясенскім манастыром было звязанае імя продка Фёдара Дастаеўскага – Стэфана, які пэўны час быў ягоным арандатарам. Жыццё манастыра павольна рухалася ў рытме свайго часу, супадаючы з рытмамі самога места. Так, у прытворы царквы Увазнясеньня Хрыстова трымалі прысягу манастырскія падданыя Якуб Раціборскі, Даніла Марціновіч і Амбражэй Кажамяка ў адказ на абвінавачванне іх у рабаванні цівуна князя Крыштафа Радзівіла Івана Татурчыча. Нібыта рабунак адбыўся на вуліцы Манастырскай, непадалёк царквы, і пацярпелы страціў грошы і адзенне сваё і чужое, якое пазычыў у пісара. Пасля прысягі княскі цівун забраў назад свае абвінавачванні ды прыгадаў, што быў у той вечар опилы, і тыя падданыя айца Пайсея не былі причынцами ягоных шкодаў.

Гэтая падзея адбылася ў самым пачатку ХVII стагодздзя, а крыху пазней манастыр ізноў стаўся месцам няшчаснага выпадку. Манастырскаму ўрадніку Стэфану Пятроўскаму прыйшлося разбірацца з сынам менскага кушнера Васілём Яўхімовічам, які стрэліў ды пацэліў у дзвюх кабылаў прылепскіх падданых, якія на загад айца мітрапаліта Руцкага прыехалі да Увазнясенскага манастыра. Сам Васіль не стаў чакаць пакарання, а збег з манастыра в поле до лесу.

Гасцяваў аднойчы на Траецкай гары ў доме Шчаснага Арэшкаўскага менскі кравец Федар Гурчын. Быў на той час сакавік, гадина, або две в ноч і вяртанне дамоў. Кравец крочыў па вуліцы Вялікай, калі быў спынены насупраць дома каваля Яна Пячонкі невядомымі, што ехалі на санях з Траецкае гары. Пасля высветлілася, што ў санях ехаў з бяседы пахолак пана Самуэля Салагуба з сябрамі. На Траецкай гары, відаць, былі цэхі краўцоў і шабельнікаў, бо раз-пораз здараліся бойкі ці то краўца з краўцом, ці то краўца з шабельнікам, а то і шабельніка з кавалём. Аднаго разу на мосце ля Траецкай гары шабельнік Ян Дындзюк збіў вучня шабельніка Якуба Ясіловіча, маладога Войтка Брэскага, высвятляючы, напэўна, такім чынам свае прафесійныя праблемы.