These are the two participles most frequently needed; there are six altogether, the vowels -A-, -I-, -O- being used exactly as in the indicative and infinitive to form present, past, and future participles, in both the active and the passive mvoice. This gives us the complete set:
present: vidanta - seeing (act.), vidata - being seen (pass.)
past: vidinta - having seen (act.), vidita - seen (pass.)
future: vidonta - about to see (act.), vidota - about to be seen (pass.)
Konversado
How old are you? - Quante vu evas? I am ten (years old). - Me evas dek (yari). She was thirty (years old). - Elu evis triadek. When I was seven. - Kande me evis sep. He is aged (elderly). - Ilu esas evoza (grandeva). The aged gentleman. - La evoza siorulo.
I am forty years of age. - Mea evo esas quaradek yari. The baby was five months old. - La infanteto evis kin monati.
Sanne Serchas Ofico - Sanne Applies for a Job
Chefo: Bon-jorno, damzelo, sideskez! Sanne: Danko, sioro. Chefo: Bone. Quale vu nomesas? Sanne: Me nomesas Sanne Jansen.
Chefo: Ed ube vu habitas, damzelo Jansen? Quo esas vua adreso?
Sanne: Me habitas ye Vermeer-strado numero 12 (dek-e-du), Amsterdam.
Chefo: Ka vu naskis en Amsterdam? Sanne: No. Me naskis en Alkmaar. Chefo: Hm. Quante vu evas, damzelo Jansen? Sanne: Me evas dek e non yari.
Chefo: Por ca ofico, on bezonas bona generala savo. Ka vu havas interesi o hobii?
Sanne: Me koquas. Specale Italiana manjaji. Me ludas teniso, e me ofte natas en la maro.
Chefo: Ka vu prizas muziko? Forsan vu mem pleas muzikala instrumento?
Sanne: Yes, me havas gitaro. Ma me ne pleas olu tre bone. Chefo: Ka vu savas stranjera lingui?
Sanne: Yes, me parolas kelkete la Hispana. Me anke parolas Ido. Chefo: Me ne savas multo pri Ido. Dicez a me pri ol...
De certena lektolibro — Lektajo 08
Maxim bone on lernas linguo, se on lektas olu laute tam ofte kam posible.
Matine me levas me sempre tre frue. Ofte ilu kushas su vespere tre tarde.
Quale standas la malad infanti?
Me ne savas, regretinde me neja povis vizitar li.
Multa homi parolas bone, ma agas male. Ne omna bel uceli kantas bele.
Ni volas restar kune ankore dum kelka tempo.
Ka vi ne volas kelke repozar, vi certe esas/es fatigita (tired).
Ni dankas pro lajentil invito, ma ni prefere volas marchar por balde arivar adheme.
"Ka ne esas tre interesanta", dicis recente drinkero, "ke intence me drinkas nur blanka vino, e tamen mea nazo divenas sempre plu reda?"
Kande la profesoro esas/es maxim distraktita (distracted)?
Kande lu pozas sua shui aden la lito, ma kushas su ipsa avan la pordo, e remarkas l'eroro erste ye la sequanta matino, kande la servisto komencas brosar e cirajizar (black/polish) lu.
De certena lektolibro — Lektajo 09
Quante esas/es duadek-e-tri plus non? 23 + 9 = ? Duadek-e-tri plus non esas/es triadek-e-du. 23 + 9 = 32 Quante esas/es cent minus quaradek-e-quar? 100-44 = ? Cent minus quaradek-e-quar esas/es kinadek-e-sis. 100-44 = 56 Un yaro havas triacent e sisadek-e-kin dii. 365 dii Un dio konsistas ek unjorno ed un nokto.
La unesma dio dil semano esas/es sundio, la duesma esas/es lundio, l'altra dii esas mardio, merkurdio, jovdio, venerdio e saturdio.
Un duimo ed un quarimo esas/es tri quarimi. 1/2 + 1/4 = 3/4
Vu debas a me dek franki e sepadek centimi. 10 franki + 70 centimi
Triople tri esas/es non. 3x3 = 9
Quante esas/es nonople kin? Nonople kin esas/es quaradek-e-kin. 9 x 5 = 45
Nokte la policisti marchas duope. Ka vu povas dicar a me qua kloki esas?
Es nun precize tri kloki duadek. Me levas me omnadie ye kin kloki e duimo.
Me manjas ye sis kloki e me komencas laborar ye sis kloki e duimo.
"Mea unesma malado konsultis me cadie", dicis la yuna mediko.
"Me gratulas", dicis la olda mediko, "pro qua maladeso lu sufris?"
"Me vere povis trovar nul indiko (indication) di maladeso."
"Ka vu dicis to a lu?"
"Yes, certe."
"Vu ne ja lernis sat multe por esar mediko."
De certena lektolibro — Lektajo 10
El departos morge. Kande tu pagos tua debi (debts)?
Me pagos li tam balde kam [ke lo] esos a me, posibla.
Ni montros a vi, omna (all) nia nova vari (wares).
Ni montros a vi omnu (each one of you), nia nova vari (wares).
Se me ne venos morge, lore me venos posmorge.
Ka vu akompanos me til la staciono? Yes, me akompanos vu tre volunte.
A: "Vu certe perdos vua stomako-dolori, se vu drinkos omnadie de mea nova vino."
B: "Meja probis ol, ma me preferas mea stomako-dolori."
(vehar - to go about in any sort of vehicle: ride, drive, sail.)
Filologo vehis per batelo e questionis la batelisto: "Ka vu savas la gramatiko?"
"No", respondis la batelisto.
La filologo replikis (replied): "La duimo di tua vivo esas/es perdita." Balde la batelo forte tremeskis pro komencanta tempesto. "Ka vu savas natar?" nun dicis la batelisto. "No", konfesis la filologo.
"Takaze vua tota vivo esos perdita", esis la respondo dil batelisto.
Du amiki iris pede a la chefurbo. Arivinte vespere aden mikra vilajo, li questionis quante ankore distas la chefurbo.
Duadek kilometri, on dicis a li. "To esas/es tro multe.", dicis l'unu, "Ni volas restar hike dum la nokto, e ni duros nia voyajo morge."
Ma l'altru respondis: "Ni povos ankore tre bone irar til ibe, to ya esos nur dek kilometri por singlu de ni."
Lesson 15 - Dek-e-kinesma Leciono Perfect Tenses
The perfect tenses of the verb, expressing the completion of an action, are formed by means of the infix -AB-, placed after the root and before the grammatical ending:
Me parolabis. -1 had spoken.
Ilu finabos. - He will have finished.
The perfect imperative, for the completion of an order, does not exist in English, and requires word and syntaxjuggling to express. In Ido, the perfect imperative is simple and clear:
Finabez, kande me arivos. - Be finished/done when I (shall) arrive.
The conditional tense ends in -us:
Me kredus. -1 would believe.
Me donus. -1 would give.
The conditional perfect takes the -AB- infix:
Elu enfalabus. - She would have fallen in.
Me kredabus. -1 would have believed. Me donabus. -1 would have given.
For the present perfect the ordinary past is used:
Ton quon me skribis me skribis. - What I have written, I have written.
=> Me skribis to quon me skribis. -1 have written that which I have written. (I wrote what I wrote.)
The progressive forms (I am speaking, I was speaking) may be translated literally, but in most languages the simple forms of the verb are sufficient, as they are in Ido:
Me parolas -1 speak, I am speaking.
Me parolis -1 spoke, I was speaking, I have spoken.
Me parolos -1 shall speak, I shall be speaking.
Me parolus -1 should (or would) speak, I should be speaking.
The future participle infix -ONTA translates the English "to be about
to," "to be going to":
Me esas parolonta. -Iam going to speak.
Ilu esis parolonta. - He was about to speak.
Kelka homi esas sempre o manjanta, o quik manjonta, ojus
manjinta. - Some people are always either having a meal, orjust
going to have one, orjust having had one.
The emphatic forms are translated by the Ido simple forms reinforced
by the adverb "ya" ("indeed"):
Me ya askoltas. - Ido listen, I am listening.