De Lernolibro Italiana: - 04
Hiere ilu venis kom privato, ma morge ilu venos kom rejo.
Kad ulu negas ke la vivanti e la mortonti esos ul-die desaparinti?
Ica brosilo ne brosas tam bone kam ita. (rozieri - rose bushes)
La rentierino (stockholder) regardis amoze (affectionately) sua rozieri.
On bersas (rocks) l'infanteti por dormigar li.
Ni bezonas aquo por lavar e netigar ta chambri.
Uli esperas divenor richa sen laborar.
Omna ta objekti esas bela; ma certe ici plu plezos a nia fratino kam iti. Vu pozas la supuyo (tureen) adsur la tablo. Quale vu standas, siorulo? Tre bone, danko siorino. Vu sufras, me vidas lo (=ke vu sufras) bone.
De Lernolibro Italiana:- 05
Se la yunaro savus e se la oldaro povus, dicas la proverbo.
Preferez libro instruktiva kam libro amuziva.
Quon vu havas facenda? Me havas nur un letro skribenda e du karti sendenda.
Quon vu trovis en la chambro? Nulo. Se vu sideskus, vu esus plu bone.
Me ne volas sideskar, nam me dormeskus.
Omna Kristani esas membri di Kristo, dicas l' eklezio Kristana.
Inter omna ta kozi, quin vi selektos?
Venez kun me che mea patro por ke ilu esez kontenta.
Ta ligno sponjatra ne esas mem brulebla; olu donus nula varmeso.
Ka vu ne sufras?, vu paleskas e redeskas sucede (in turn).
Sideskez e repozez; me volas lo (=ke vu sidez e repozez).
De Certena Lektolibro - Lektajo 12
Venez e helpez me. Ne plorez, infanto. Ne ridez sempre.
Vizitez balde tua kamarado. Lernez memore omna vorti e frazi.
Atencez la expliki (explanations). Skribez plu bele.
Ni irez lente adheme, nam esas/esja dek-e-ok kloki (6:00 p.m.).
Ne dormez kun boko apertita.
Obediez la saja konsili di tua genitori.
Imperez ke ilu tacez (should be silent).
Li venez e naracez omna detali pri l'acidento.
Dicez a me la nomo di vua vicino (neighbour).
Mea vicino nomesas Miller.
Por ke ni povez balde parolar Ido, oportas ke ni tre ofte lektez laute.
Matro: "Quale tu povas dicar al onklino ke elu esas/es stulta. Quik irez e dicez ad elu ke tu regretas."
La mikra Henriko: "Kar onklino, me regretas ke tu esas/es stulta."
Koquistino bruligis peco de karno qua pezis du kilogrami.
Al patrono (employer) elu dicis ke la kato manjis la karno.
La patrono pozis la kato adsur la balanco, lu pezis precize du kilogrami.
"Videz", lu dicis, "yen la du kilogrami de karno, ma ube esas/es nun la kato?"
"Enirez, enirez!", klamis (shouted) vendisto di vesti a rurano (peasant) qua stacis dum kelk instanti (moments) exter la vetrino (show-case) por regardar (look at attentively) la vari (wares) estalita (displayed), "Hike vu recevos la maxim bona vari ye la maxim basa preci."
Rurano: "Ka vu havas kamizi (shirts)?"
Vendisto: "Yes, yes, belega kamizi."
Rurano: "Ka li esas/es neta?"
Vendisto: "Komprenende, komprenende, tre neta."
Rurano: "Voluntez do metar (put on) un de ta neta kamizi."
Lesson 17- Dek-e-sepesma Leciono The Accusative Ending -n: - Leono Esas Bestio...
As you know quite well, a lion is an animal - leono esas bestio, but an animal is not necessarily a lion - bestio ne sempre esas leono. But why? "Is" here really means "belong to" or "be a member of a group". A lion belongs to the class of animals. But an animal does not automatically belong to the class oflions.
Leono apartenas a bestio (tigro, elefanto, gorilo, leono, kato, hundo )
Leono esas bestio ma bestio ne necese esas leono, nam "esar" ne egalesas "=".
When you want to tell someone "A lion is an animal, not a fish.", you can say either "Ye animalo esas leono" or "Animalon esas leono."
For verbs such as "be" and "become" which link two nouns (e.g., X is/becomes Y), it is often important to distinguish X (the subject) from Y (the complement). The preposition "ye" or the ending -N (normally the accusative) marks the complement when necessary.
This happens when the complement precedes the subject:
Quon (=Ye quo) divenas hano? (Quo [complement] <- hano [subject])
Lu divenas rostajo o vek-horlojo.
But: Quo divenas hano? (Quo [subject] -> hano [complement])
Ovo divenas hano.
However, with "esar" this is not done unless there is a definite distinction between subject and complement:
Quo esas/es leono? - What is a lion? (Asking for a definition.)
Quon (Ye quo) esas/es leono? - A lion is what? (Asking for a classification: a lion is part of the cat family, is a carnivore, etc.)
These descriptions cannot be reversed; a lion is a carnivore, but a carnivore is not necessarily a lion. The complement in these cases is broader than the subject, or includes the subject, as the class of carnivores includes lions.
More Brain-Twisters:
Quon esas vu? Quon > Vu : Me esas studento e samtempe anke yunulo.
Ica questiono signifikas ke "quon"(studento, yunulo) kontenas "vu".
Quo esis vu? Quo < Vu : Lore ociemo esis me, ma nun laboremo esas me
Ica questiono signifikas ke "vu" konsistas ek (ociemo, laboremo, edc.).
When "esas" doesn't mean "belongs to" but really means "equals", you need not be too specific but can simply say "Quo (instead of "Quon") esas vu?".
Quo esas vu? Quo =< vu? (vu1, vu2... quo... vu5): Me esas studento.
Final Twisters:
Ico esas pro ke me amoras tu.
Ico esas [kauzo] pro ke me amoras tu.
Ico/Ica kauzo/ (leono) esas kauzo (bestio) pro ke me amoras tu.
This reason belongs to many reasons why I love you.
This is one of the reasons why I love you. Icon esas pro ke me amoras tu.
Icon esas [kauzi] pro ke me amoras tu.
Icon/Ica kauzon/ (bestio) esas kauzi (leono, tigro..) pro ke me amoras tu.
To this reason belongs all the reasons why I love you.
This is the very reason why I love you.
Anekdoto:-- rakontita da B.Y.T.
En antiqua India ed en ula vilajo vivis quar blindi ma tre erudita.
Ye ula dio a la vilajo venis unesmafoye elefanto e li renkontris l'elefanto.
Omnu de li quik tusheskis l'elefanto nam pro brulanta kuriozeso.
La unesma blindo tushis la rostro (trunk) di l'elefanto e balde dicis:
Elefanto similesas a klariono (military bugle).
La duesma blindo ma tushis la korpo (body) di l'elefanto ed interruptis:
No! No! Elefanto mustas esar la granda muro di edifico (building).
La triesma blindo ya tushis gambo (leg) di l'elefanto e klamis:
No! No! No! Elefanto povas esar kolono (pillar) di domo (house).
La quaresma blindo hazarde tushis la kaudo (tail) e mokante dicis:
Vi stulti (fools)! Elefanto nur esas kordo (rope) ordinara.
Ye la nexta dio senkauze vizitis la vilajon kirurgo (surgeon) di "Ayurveda" e fortunoze sucesis apertar l'okuli di la quaresma blindo
E lu astonate dicis pos regardir l'elefanto per sua propra okuli: - Icon esas elefanto. -
Prepositions
Each preposition has a well-defined meaning, and (like all words in Ido) must be used only when the sense clearly requires it: I bought it of him, becomes: I bought it from him. - Me kompris olu de ilu.
(*Co esas/es Britaniajo; USAani dicas "from him". Tamen ni anke dicas "offhim".)
He cut himself with his knife, becomes: by means ofhis knife, Ilu sekis su per sua kultelo.
The preposition "ye", however, has no definite meaning, and is only to be used when no other preposition will do:
Ye la duesma (di) marto - On the 2nd of March.