-yun-: (taken from the independent root yun--a: young) is used to
indicate the young of animals (cf. -id-): bovo, a bull / cow; bov- yuno, a calf; han-o, a hen / rooster; han-yuno, pullet.
General Note
Several affixes (prefixes and suffixes) may be added to one root to form new words: medicin-o, a medicine; medicin-ist-acho, a quack; vid-ar, to see; ne-pre-vid-ebl-eso, impossibility ofbeing foreseen.
Appendix - Numeral Suffixes
-esm-: ordinal numbers : un-esma, first; du-esma, second.
-im-: fraction : tri-ima, a third (part); quar-imo, a quarter.
-op-: distributive : quar-ope, in fours, four at a time.
-opl-: multiplying suffix : du-opla, double; tri-ople kin eses dek-e- kin, three times five is fifteen.
Where numbers are used in connection with the word "time', the root "foy(o)" is used as a suffix: du-foye, two times, twice; quar-foye, four times ; tri-foya eko, an echo repeated three times.
Compounded Words
The general rule for determining the sense of a compounded word is that the last word is the principal one (the defined word) and is to be read first - the first word of the compound carrying a sort of adjectival sense which defines the last: vapor-navo, steamship ; skrib-tablo, writing table; here the root idea is provided by navo, tablo modified by the descriptive words: vapor-: skrib-. Ped-frapar, to kick with the foot; avan-abrakio, forearm; en-irar, to go in, to enter, are other examples of composition which fall under the general rule. In a few combinations, especially in certain prepositional-adjectival ones as: inter-naciona, trans-atlantika, trans-oceana, inter-kosta, du-masta, the significations must be taken by considering the two parts as forming one whole, the words being of equal value (internaciona = quo esas inter la nationi, e.c.). Such combinations are not many and can be easily understood from their international uses.
Numeral Punctuation
The Idist Academy has not as yet given any decision as to the proper way of marking the decimal point and separating large numbers. To prevent possible misunderstanding, the student is advised to follow the method used in "Progreso" and the majority ofIdistjournals: use a comma for the decimal point and a period between the other numbers: 4.300,10; four thousand, three hundred, and ten one-hundredths. This is the opposite of ordinary English usage. However even today quite a many Idists follow the ordinary English usage as in 4,300.10.
Appendix - Sufixi -AJ ed -UR-
Manjajo - manjuro:
Manjajo esas karno, pano, legumi e c. Okida*! Do, quo esas manjuro ? Tote simpla !
La manjuro esas feko o kakajo. Kad onu ne bezonas la difero ?
Pliz uzez -aj- preske sempre kande vua substantivo koncernas la verbo. Ma kande la verbo produktas la substantivo per irga procedo kemiala od altra kelke komplexa, uzez -ur-. La sufixo -ur- do indikas ula procedo artificala da homo.
Vendajo - venduro: Vendajo esas irgo quan vu deziras vendar. Venduro esas pekunio o profito pos ke vu vendabas vua vendajo.
Vundajo - vunduro: De la verbo vundar: vundo = ago qua efektigas la vunduro = produktajo qua divenas per l'ago, dum ke vundajo = (exemple) vundita pedo. Vundajo esas vundita pedo. Vunduro esas sango pos la procedo dal cirkulal sistemo.
Afrankajo - afrankuro: Afrankuro existas en la Franca ma ne afrankajo; onu dicas ke la letro o la karto o la pako esas afrankita. De la verbo afrankar: afranko = l'ago, afrankuro = postal marko o la sumo di ti, dum ke afrankajo = letro qua esas afrankita. Afrankajo esas letro qua esas afrankita. Afrankuro esas profito del afrankajo por postokontoro.
Fendajo - fenduro: De la verbo fendar: fendo = l'ago, fenduro = loko ube la tero o roko esas fendita, dum ke fendajo = objekto fendita, (sive tero, roko, glacio, ligno e.c.). Fendajo esas objekto fendita, (sive tero, roko, glacio, ligno e.c.). Fenduro esas loko ube la tero o roko esas fendita. Fenduro esas truo o foso, aden-ube aquo od insekti povas invadar.
Fotografajo e fotografuro: De la verbo fotografar: fotografo = l'ago, fotografuro = la objekto diveninta per l'ago, dum ke fotografajo= la objekto fotografita. Fotografajo esas kompreneble nuda muliero. Fotografuro lore esas l'objekto per qua onu darfas forsan onaniar.
Rezultajo - rezulturo: Rezultar esas netransitiva verbo, do on povas aplikar -ajo: rezultajo. Ma on povus anke havar rezulturo (videz supere la sufixo -uro). Onu generale uzas "rezultajo", pro ke rezultar esas netransitiva verbo ed onu ne darfas dicar "rezulturo". Tamen kande onu aplikas komplexa procedo por ganar la rezultajo, onu darfus uzar
"rezulturo" (takaze, artificala).
1 Document license: http://creativecommons.Org/licenses/by-nc-sa/3.0
2 "havar ora sulo" esas Germanajo. Co dicas ke "Handwerk hat goldenen Boden". "Ora sulo" signifikas "ferma fundamento ekonimiala". Do la proverbo dicas: Per bona mestiero onu bone manjas.