50
Бег чалавек па рацэ:
Адною
Нагою — у боце,
Другою — босы,
I аб ваду,
Як аб сушу, абапiраўся
Жалезным кiем.
Следам за iм
Беглi двое:
Адзiн — у ботах
I босы — другi,
I абодва
Крычалi дружна:
«Кiнь кiя, а то патонеш!..
Кiнь кiя, а то патонеш!..»
I першы,
Урэшце, паслухаўся iх
I адкiнуў
Свой кiй ад сябе —
I адразу
Усе патанулi:
I той, хто бег першы,
I тыя, што беглi следам,
I кiй.
51
Ловячы водгук,
Чуйна
Прыходзiм i адыходзiм,
I кажам словы,
Якiя таксама —
Водгук.
Але калi
Займае паверхня ўвагу
I хiбы
Урошчваюцца ў перашкоды —
У лядах
Селяцца прывiды
I насяляе
Жалеза лес.
52
Дагэтуль — шматлюдны,
Адгэтуль — бязлюдны,
Дагэтуль — у позiрках,
Словах,
Рухах,
Адгэтуль — сам…
А жалеза
Ходзiць па полi
I кроiць межы:
Цi хопiць
Таго, што настала,
На тое, што настае?
53
Калi я ў здабытак
Узяў багацце —
Вышынi
Павысiлiся
I панiжэлi нiзiны;
Калi ўзяў славу —
Зацвiў
Камень i заспявала
Дрэва;
Але калi
Узяў у здабытак пакуту —
Ў жалезе
Паадмыкалiся сховы
I вочы
Расплюшчылiся
У сноў.
54
У моцы,
У велiчы,
У прыгажосцi
Сыходзяцца мiж сабою
Дружыны i ваяры,
А разыходзяцца…
Здзiвавана
Пытаецца ў нежывых
I ў жывых Запамежжа:
Навошта iм трэба несцi
Усюды з сабой жалеза
I ўсюды
Усталёўваць лад
Бяды?
55
Камечыцца мяккае,
I абрысы
Злiваюцца ў пляму
I расплываюцца ў пляму.
На крок,
Цi на два,
Цi на дзесяць:
З супастаўлення
Выводзiцца постаць,
Але — на адлегласць жалеза.
Тады
Само вымаўляецца слова,
I позiрк
Тады бачыць сам.
56
Нас вызнаюць акалiчнасцi:
Кожны
Мае да iх свой доступ,
I калi нават
Хто адступаецца —
Усё роўна
Ён тут…
У вымогах
Дайсцi да канца
I ў спробах
Пачаць спачатку
Мы асягаем сябе.
А жалеза
Упарта i аднастайна
Капае ямы
Ды насыпае капцы.
57
Настала —
I чалавек
Падаўся адначасова
У славу i ў ганьбу,
У моц i ў немач,
У неўмiручасць i ў смерць…
Такiя
Розныя постацi,
Але тое самае раздарожжа,
Такiя розныя долi,
Але той самы
Дол.
58
У змове з нязведаным:
Адымае
Жалеза, што маю.
Мушу
Заняць свой пасад,
Займець
Сваё княства.
Але цяпер
Пярэдадзень,
I чалавек —
Жалеза i скура.
59
Круг накладаўся
На круг.
— Навошта
Тое, што ёсць,
Ёсць гэтакiм, як яно ёсць?..—
Пытаўся
У Некага той,
Хто пытаўся.
Глiна
Паказвала шлях ад краю
Да краю,
Камень
Маўчаў пра спрадвечнае.
А жалеза
Сябе аддзялiла ад месца
I павяло
Свет да апошняй
Мэты.
60
Адступiцца блiзкае
I паўстане
Наводдалi постаццю
Прадчуваня.
Зноў мы ў пачатку,
I зноў
Свет не дасягнуты,
Ды жалеза
Уклалася ў здзейсненае
I цяпер
Ужо без ужытку.
61
Само дапаможацца:
Дзiда
Шпурляецца i ляцiць —
Быццам вiсiць на месцы.
Малое з вялiкiм,
Крывое з простым,
Нямоглае з дужым,
Нягеглае са знакамiтым
Раўняе трыванне.
Даходзiць
Жалеза да сарцавiны,
Час — да канца.
62
Пытаецца чалавек
У жалеза:
Дзе чалавек?
А жалеза
Пытаецца: дзе жалеза? —
У чалавека.