Фэрміна Даса і Флярэнтына Арыса ўсё пачулі, седзячы за сталом, але капітан нібыта не надаў гэтаму значэння. Ён еў моўчкі, кепскі настрой праявіўся толькі ў парушэннях правілаў этыкету, на якіх трымалася легендарная рэпутацыя рачных капітанаў. Ён прабіў кончыкам нажа жаўткі чатырох смажаных яек, макаў у яечню кавалкі банана, браў жаўткі ў рот цалкам і жаваў з дзікунскай асалодай. Фэрміна Даса і Флярэнтына Арыса глядзелі на яго моўчкі, нібыта вучні за партай, якія чакалі, калі будуць зачытаныя гадавыя адзнакі. Яны не абменьваліся ні словам, нават пакуль ішоў дыялог з санітарным патрулём, не мелі ні найменшага панятку пра тое, што ім наканавана, але паводле пульсацыі сасудаў капітанавых скроняў абое ведалі, што ён думае менавіта пра гэта.
Пакуль ён распраўляўся з яечняй, з цэлым падносам смажаных бананаў і вялізным кубкам кавы з малаком, карабель на малой хадзе выйшаў з бухты, праклаў сабе шлях цераз покрыва гнілой зеляніны і рачнога лотаса з ліловага колеру кветкамі і вялізнымі сэрцападобнымі лістамі, вяртаючыся да багнаў. Вада пералівалася мірыядамі рыбін, што плылі на баку, забітыя браканьерскім дынамітам, і птушкі, якія ляталі над вадой і над зямлёй, насіліся кругамі над імі з рэзкімі металічнымі крыкамі. Карыбскі вецер біў у акно шумам птушынага базару, і Фэрміна Даса адчула ў крыві хаатычны пульс сваёй свабоды. Справа ад іх каламутнае ды маруднае вусце вялікай ракі Магдалены цягнулася да другога канца свету.
Калі талеркі былі спустошаныя, капітан выцер ражком абруса вусны і загаварыў груба, раз і назаўсёды ставячы крыж на ўсіх міфах пра культурную мову рачных капітанаў. Ён гаварыў не для іх, а проста спрабуючы суцішыць гнеў. Нарэшце ён рассеяна сцвердзіў, што не бачыць спосабу, як выйсці з дурнога становішча, у якое яны трапілі з гэтым халерным сцягам.
Флярэнтына Арыса выслухаў яго, не міргнуўшы. Затым агледзеў вокны, прабег вачыма поўны круг квадранта ружы вятроў, выразную лінію гарызонту, бясхмарнае снежаньскае неба, воды, якія нібыта абяцалі надзейную навігацыю да сканчэння вякоў, і сказаў:
— Пойдзем проста наперад, зноў да порта Ля-Дарада.
Фэрміна Даса здрыганулася, бо пазнала даўні голас, адзначаны знакам Святога Духу, і кінула ўчэпісты позірк на капітана. Але капітан не бачыў яе, ашаломлены моцнай сілай натхнення Флярэнтына Арысы.
— Вы кажаце гэта сур’ёзна?
— Ад самага свайго нараджэння, — адказаў Флярэнтына Арыса, — я не прамовіў нічога несур’ёзнага.
Капітан паглядзеў на Фэрміну Дасу і заўважыў першыя водбліскі зімовай шэрані на яе вейках. Потым ён перавёў позірк на Флярэнтына Арысу, адчуў яго непераможную ўладарнасць, непахіснасць ягонага кахання, і быў працяты запозненай здагадкай, што не смерць бязмежная, а жыццё.
— І да якое пары, вы думаеце, мы будзем матляцца туды і назад? — зноў спытаў капітан.
Адказ Флярэнтына Арысы быў гатовы ўжо пяцьдзясят тры гады, сем месяцаў і адзінаццаць дзён і начэй таму.
— Усё жыццё, — адказаў ён.
Пераклаў з іспанскай Карлас Шэрман
Зноскі
[1] Кіраўнік гарадской адміністрацыі (тут і далей — заўвагі перакладчыка).
[2] Адпачынак пасля абеду.
[3] Маецца на ўвазе Сімон Балівар (1783–1830), адзін з кіраўнікоў у вайне за незалежнасць іспанскіх калоній у Лацінскай Амерыцы.
[4] Грыфы-ўрубу, вядуцца ў Лацінскай Амерыцы.
[5] Вудра Уілсан (1856—1924) — прэзідэнт ЗША з 191З па 1921 гг.
[6] Дзікарослае дрэва трапічнай Амерыкі, вядомае надзвычайнай цвёрдасцю.
[7] Хасэ Рауль Капаблянка (1888–1942) — кубінскі шахматыст, чэмпіён свету ў 1921–1927 гг.
[8] Мера зямлі (64,5 га).
[9] Алексіс Карэль (1873—1944) — французскі хірург і патафізіёлаг, лаўрэат Нобелеўскай прэміі (1912); Аксэль Мунтэ (1857—1949) — шведскі лекар і пісьменнік.
[10] Прозвішчы іспанскіх арыстакратаў складаюцца з вялікай колькасці элементаў.