— Як вас разумець? — спытаў Валянцін злосна і гучна. — Гэтая ружа загубіла маё жыццё, звяла мяне з розуму, Ліза! Яе трэба выкарчаваць, спаліць, знішчыць! Каб ніводнага семечка, ніводнага чаранка! Не, нездарма тады я шпурнуў пакуначак у смеццевы кошык! Я прадчуваў, што там адныя беды і няшчасці! Калі б не адвечная жаночая цікаўнасць. — і ён разышоўся, і гаварыў усё гучней, і ўзяў Лізу за рукі, і, здаецца, трохі яе страсянуў, каб яна лепш яго пачула і зразумела.
І адразу аднекуль з-за ружавых кустоў з'явіўся Густаў, нязменны, высачэзны, пануры. Ён устаў у Лізы за спінай, гаспадарскім жэстам паклаў рукі ёй на плечы. На яго безыменным пальцы таксама пабліскваў пярсцёнак. «Ах, вось як?» — ашаломлена падумаў Валянцін. Гэтага ён не чакаў. Каб дурыла Густаў ажаніўся, хай нават з крываножкай? Ну, ведаеце. Дык атрымліваецца, гэты юны батанік — іх сын? Кемлівы хлапчук. З яго выйдзе талковы садоўнік. І зноў Валянцін адчуў сябе лішнім. Ён вяртаўся дадому, ён хацеў застацца — але ці варта?— Ты спазніўся, — усміхнулася Ліза. — Ва ўсіх гарадскіх садах ужо квітнее «чорная ружа ад Валянціна». Праўда, гэта цуд? А тая старая прымаўка пра чорныя ружы выйшла з моды. Цяпер яе кажуць толькі, каб паказаць чыюсьці дурасць. І чаму ты так зненавідзеў гэтую бедную кветку? Яна не вінаватая, што чорная.
— Ты не разумееш, Ліза! — з горыччу сказаў Валянцін. — Яна небяспечная! Яна забівае жаданне жыць, пазбаўляе надзеі! У маім сэрцы не засталося нічога светлага: усё забрала чорная ружа! А ты трымаеш яе ў садзе і прадаеш людзям! Яна загубіць увесь горад, як загубіла мяне!
— Ты сам сябе загубіў, — адказала Ліза ціха, але Валянцін як быццам бы не пачуў яе.
— Я доўгія гады бадзяўся, пазбягаў вяртання ў горад, баяўся, што гэта гісторыя будзе ва ўсіх на вуснах, што мяне выставяць на смех, упякуць за краты ці абвесцяць ведзьмаком. Гэта мой страх, мая ганьба! А вы тут іх калочкамі падпіраеце?! Не чакаў я ад вас такога! Вырошчваць чорную ружу пасля ўсяго, што яна мне прычыніла! Гэта не робіць вам гонару! — і Валянцін замоўк, дакорліва круцячы галавой.
Ліза ціха ўздыхнула. Густаў нахмурыўся. У цішыні пачулася дзелавітае гудзенне. Тоўстая пчала прызямлілася на паслужліва раскрытыя пялёсткі, папаўзла ў сярэдзінку, і задаволеная ружа запахла мацней.
— Нам не робяць гонару чорныя думкі, — задуменна сказала Ліза. — А чорная кветка — гэта проста чорная кветка.
Акварэль Ксеніі Лакоткі