Аднак і тут яму не пашанцавала. Дзяўчыпа-сакратарка ў прыёмнай дырэктара сказала:
— Дырэктар і парторг у раёне. А вы па якой справе і адкуль?
Дзяўчына, даволі сімпатычная, у чырвонай кофтачцы, якая шчыльна аблягала грудзі, і ў сініх, з маланкай наперадзе, таксама ў абцяжку, штанах, падобная на ўсіх сакратарак, якіх ён пабачыў нямала, паднялася з крэсла, выйшла з-за стала і пазірала на Мамойку сваімі падсіненымі вачамі з непрыхаванай цікавасцю. Яму гэта не спадабалася, і ён буркнуў:
— Ды так...
— Не хочаце — не гаварыце.— Дзяўчына быццам не заўважыла яго няласкавасці.— А чым жа магу памагчы?
Мамойка, крыху патаптаўшыся ў нерашучасці, нечакана таксама ўсміхнуўся:
— Калі можаце, адчыніце мне ваш музей. Альбо падкажыце, дзе я магу знайсці загадчыка.
— Ах, музей? А што вас зацікавіла? — І, бачачы, што хлопец зноў спахмурнеў, сцепанула плячамі.— Музей наш пакуль без загадчыка. А ключы ў парторга. А парторг, я вам ужо казала, у раёне.
— Дык што ж мне рабіць?
— Пачакаць.
— Тут, з вамі?
Дзяўчына ўспыхнула, але знайшлася:
— Можаце і тут. Толькі не са мной. Я ўжо іду дадому.
Мамойка зноў усміхнуўся:
— Шкада... Ну, а ўсё-такі, мо якое-небудзь начальства засталося і тут, не ўсе ж у раёне?
Дзяўчына крутнулася да акна, махнула кудысьці ўбок:
— Падыдзіце да брыгадзіра. Як выйдзеце, дык налева. Цагляная хата пад шыферам з сінімі вокнамі. Ён павінен быць дома.
— І на гэтым дзякуй.
Брыгадзірава хата была непадалёк. Жалезная брама ў двор была насцеж расчынена, у двары вуркатаў «Беларусь» з прычэпам. Трое мужчын насілі з прычэпа ў варыўню мяшкі з бульбай. Угледзеўшы Мамойку, адзін мужчына — у палінялай афіцэрскай палявой гімнасцёрцы паверх штаноў, запраўленых у боты,— ступіў да яго, спытаў:
— Вы да мяне?
Мамойка назваў сябе, сказаў, што прыехаў паглядзець іхні музей, ды крышачку не пашанцавала — ключы ў парторга, а яго няма, у раёне. Мужчына зняў з галавы кепку, прыгладзіў валасы, неяк абыякава зноў спытаў:
— А вы сёння і назад хацелі?
— Ды не.
— Дык чаго ж тады бедаваць? Заходзьце ў хату, пасядзіце троху, пакуль мы тут... Бульбу ўрэшце выбраў. Жонка пячонкі ад'ела: «Усе павыбіралі даўно, а твая ў полі!..» Брыгадзір жа! І пасадзіць апошняму, і выбраць. Дык во ўжо сёння завіхнуліся... Мы тут хуценька. Тады і павячэраем разам. А заўтра і ў музей сходзіце... Ідзіце ў хату!
Мамойка збянтэжыўся:
— Ды не, дзякую, вы не турбуйцеся. Пайду я.
— Куды ж вы пойдзеце? Ужо ж во і змяркаецца. Не агледзішся, як і ноч нахопіцца. Ідзіце, кажу, у хату!
— Не, не, дзякую, паспею яшчэ ў раён, а заўтра з раніцы пад'еду.— Мамойка чамусьці заўпарціўся.
— Навошта ж перабівацца? Калі ўжо так, то чакайце. Алёшка! — клікнуў брыгадзір. З хаты выйшаў хлапчук гадоў дванаццаці.— Пакажы таварышу нашу гасцініцу, а па дарозе заскоч да Анэты Андрэйчыкавай, скажы, што пастаялец прыехаў, хай зробіць там што трэба...
Гасцініца была побач, на той жа плошчы, што і музей з канторай і клубам, толькі далей ад вуліцы. Месцілася яна ў невялікім фінскім дамку. Было ў ім тры пакойчыкі. У першым стаялі шафа, канапа-тахта, засланая зялёным пакрывалам, стол і некалькі крэслаў. Сюды, у гэты пакойчык, выходзіла дзверцамі-топкай грубка-стаячок. А злева і справа ад грубкі было двое дзвярэй — у два іншыя пакойчыкі. Цётка Анэта (мо ўжо і не цётка, а бабуля, бо было жанчыне пад шэсцьдзесят), прывёўшы Мамойку сюды, у гэты першы пакойчык, загаварыла:
— Во, бачыце, якая ў пас гасцініца? Мусіць жа, не такая, як у горадзе, але пераначаваць можна. Вам у якім пакойчыку паслаць? У тым, каторы злева, адзін ложак. Як калі жанчына ці дзеўка якая прыязджае, дык туды яе. А справа мужчынскі, там ажно тры ложкі. Але ж як вы адны, дык можаце ў левы, калі хочаце.
Мамойка адно і сказаў:
— А ўсё роўна.
Цётка Анэта (Мамойка ўсё яе схільны быў да цёткі, зважаючы на свае трыццаць), нібы парашыўшы для сябе нешта важнае, махнула рукой:
— Насцялю я вам, дзіцятка, у меншым. Цяплей будзе, бо ночы ўжо халодныя, пад раніцу на траве шэрань — ажно шорстка. Але ж, у меншым. Там і ложак лепшы.
Яна дастала з шафы бялізну, пайшла ў левы пакойчык, пакінуўшы Мамойку тут, у пярэднім пакоі. А выйшаўшы зноў да яго, сказала:
— Трэба ж і трубачку прапаліць. Не так мо для цяпла, як каб дыхалася лепей, а то ці цеперся не прапальвалася ў хаце.
Мамойка памкнуўся быў сам схадзіць па дровы, але не паспеў і спытаць, дзе тыя дровы. Цётка Анэта ўвішна крутнулася за дзверы і праз хвіліну апусціла ля грубкі бярэмца сухіх, ажно чырвоных альховых паленцаў.