— Уключы там тэлевізар,— гукае з кухні Марына.— Я хутка ўсё скончу...
Драгун зайшоў на кухню. Цесната, няма дзе павярнуцца, бо халадзільнік, буфет і столік займаюць усё месца.
— О, я бачу, ты добрая гаспадыня. У цябе стол аж гнецца.
— Абы не зламаўся. Вось бяры насі туды.
Яна падавала яму талеркі, сподкі, хлебніцу, а ён насіў, расстаўляў на паліраваным століку, засланым празрыстай плёнкай. Гаварылі абы пра што. Чаму так людзі баяцца зачапіць тое, што баліць? Ці гэта звычайная прырода чалавека: цяжэйшае адкладваць на потым, а смачнае есці першым? Хоць як хто... Ёсць людзі, якія заўсёды пачынаюць з цяжэйшага. Як правіла, гэта смелыя людзі...
— Я не запыталася нават, ці ёсць у цябе дзеці,— сказала, як бы між іншым, Марына.
— Забылася?
— Не смейся! Маю я права спытаць?
— Чаму ж не? Я твой госць.
— Тым болей што я ўжо, здаецца, расказвала пра сваю бяду...
— Усё ж мне цікава ведаць, хто быў твой муж.
— Ат, нецікавая фігура. Няўдачнік.
— Я таксама залічваю сябе да гэтай катэгорыі.
— Не палохай мяне!
— Што, баішся няўдачнікаў?
— На ўсё жыццё!
— Бедныя няўдачнікі,— паспачуваў Драгун.
— Не так бедныя яны, як тыя, хто звязвае з імі сваё жыццё.
— Нешта я не бачу, што ты ўжо такая бедная.— Драгун павёў рукою навокал.
— Гэта ўсё з майго ўласнага мазаля...
— Нішто сабе мазоль, калі з яго можна гэтулькі выціснуць...
— І маіх бацькоў, трэба ім дзякуй сказаць. А па сваім мужу я хадзіла б голая і галодная.
— Няўжо ж ён быў такі безнадзейны няўдачнік?
— Дзесяць год абараняе дысертацыю і не абароніць. Малодшы навуковы супрацоўнік. Я маю большую зарплату, чым ён, хоць у мяне сярэдняя адукацыя, а ў яго — найвышэйшая.
— Ён бяздарны ці якія іншыя прычыны?
— Каб бяздарны, я не сказала б... Проста ўпарты, не ўмее жыць з начальствам... Дзівак! Ты яго не любі, не паважай, ніхто цябе не прымушае, але ж умей ты згадзіцца з яго думкай, хоць яна мо і няправільная. Умей пахваліць яго працу, мудрасць, дабрату, умей не заўважаць яго промахаў. А ў яго гэтага нічога зроду не было.
— Ну, такога таленту на ўсіх не набярэшся...
— І сядзіць, і карпее, і ўсё нешта даказвае... Яго дзяўбуць, яго таўкуць, лаюць, а ён — сваё. Усё нейкія часцінкі там вынаходзіць...
— Такі лёс усіх вынаходцаў, дарагая Марына.
— То няхай яны не жэняцца і вынаходзяць сабе ўсё жыццё сваё перпетум...
— Яны шукаюць хоць маральнай падтрымкі ў блізкага чалавека...
— Я не згодна на такі сабачы лёс, калі побач жывуць па-чалавечы.
— А раптам твой былы муж вынайдзе тую часцінку і стане вядомым чалавекам?
Марына на момант застыла ў здранцвенні з відэльцам у руцэ, з недажованым хлебам.
— Не веру я ў гэта, не веру! — страсянула яна галавою.— Такога цуду не будзе!
— А вось каб ты верыла, мо ён і хутчэй вынайшаў бы тыя часцінкі.
— Ты мяне папракаеш? — вусны яе выцягнуліся ў прамую жорсткую лінію.
— Якое я маю права? Рашай сама. Прабач...
— А мяне не шкадуеш? Ты нібы прыйшоў абараняць яго... Усе вы мужчыны аднолькавыя. Каб толькі вам служыў, цярпеў, тады вы добрыя. А як хочаш стаць з вамі побач, вы адразу пачынаеце брыкацца.
«Мне болей шкада яго, чым цябе,— хацелася яму сказаць,— бо цябе будзе яшчэ каму шкадаваць, а вось яго — невядома».
— Сказаць, што шкадую, па-мойму, нічога не сказаць.
— Напачатку хопіць і гэтага. А то проста неэтычна з твайго боку сядзець за маім сталом і мяне лаяць.
— А хто гэта сказаў: я высока цаню Платона, але ісціна для мяне даражэйшая?
— Не ведаю,— адказала стомлена Марына.— Мы сёння многа спрачаемся. Гэта кепска. Каб мы часам не пасварыліся.— Яна разглядала пярсцёнак з дарагім каменем на левай руцэ безыменнага пальца.— Ты так мне і не сказаў, ці маеш дзяцей...
— Пэўна ж маю. «Чтобы детей иметь, кому ума не доставало?» Ажно двое.
— Маладзец...— сумна сказала Марына.
— А ў цябе ёсць?
— У мяне — няма...
— А хто гэта, побач з табою?
— Пляменнік...
— Ён трохі падобны да цябе.
— Можа быць... Аднак мы нешта зусім не п’яныя. Так ці не? — Яна наліла ў чаркі каньяк.
— За што? — спытаўся ён.
— За вясёлае жыццё.
— Тост мудры, трэба сказаць... П’ём!
— А скажы, ці падабаецца табе ў мяне? — спыталася ў яго Марына.
— Ты ўсё зрываеш у мяне з языка... Мне хацелася б сказаць доўгую прамову з гэтага выпадку. Мне здаецца, што я трапіў на востраў, дзе гаспадарыць добрая фея, у якой усё ёсць, апроч асабістага шчасця.
— А як ты думаеш, я знайду яго?
— У жыцці так: покуль што-небудзь знойдзеш, то болей страціш.
— Значыць, не трэба шукаць?
— Я так не кажу... «Трэба шчасце ў суровым змаганні здабыць».