— Адабраць у некага?
— Адабранае могуць адабраць.
— Глупства! І тваё ўласнае могуць адабраць. Нічога няма вечнага і твайго.
— Гэта правільна!
— Значыць, так: шукаць не трэба, адбіраць няможна, негуманна. Што ж застаецца? Чакаць, покуль прыйдзе само? Не, з гэтым ніколі не згаджуся. Раней мяне выбіралі, цяпер выбіраю я... Няма дурных!..
Яны так загаварыліся, што забыліся пра ўсё на свеце. І калі раптам зазваніў званок, абое ўздрыгнулі. Драгун чамусьці ўспомніў жонку... А Марына вялікімі вачыма глянула на яго, усміхнулася і пайшла адчыняць. З некім загаварыла, здаецца, з жанчынай. Драгун сядзеў, глыбока ўехаўшы ў крэсла. Усё гэта яму пачынала дакучаць. «Не шкодзіла б пакараць гэтую самаўпэўненую сароку. Так гадкоў на тры, не болей...»
Марына хутка вярнулася.
— Прабач, адна знаёмая.— Марына здавалася ўсхваляванай.— Дык ты кажаш, што мне не хапае толькі шчасця? Ох, шчасце, шчасце!.. А скажы, ці была шчаслівая твая жонка з табою?
— Кажа, што не...
— А ты сам?
— Я так не магу сказаць... Было ўсяго... Але я шчаслівы, калі мне ніхто не перашкаджае рабіць тое, што мне хочацца...
— Бачыш, чаго ён захацеў! Так можна далёка зайсці! Дазволь сёння рабіць усім, што ім хочацца — пабачыш, што тады будзе!
— Ты мяне няправільна зразумела. Я гавару пра карысны, сур’ёзны занятак, працу.
— Праца... Якая проза! Бог ты мой! Кухня, напрыклад... Страх, жудасць! Страшэнна не люблю гатаваць.
Драгун толькі цяпер зразумеў, чаму на стале было ўсё куплёнае, а не свае работы.
— А што, добрая праца — гэта палова жыцця.
— А другая палова?
— Добрая сям’я і кватэра...
— Усё так проста...
— Да гэтага яшчэ сёе-тое патрэбна...
— Што? Грошы?
— Грошы яшчэ не ўсё...
— А мне здаецца, што ўсё пачынаецца з грошай. Грошы — аснова жыцця. Ты май усё на свеце, толькі не май грошай, і ці будзеш ты шчаслівы?
— А вось, ты маеш усё, і грошы, пэўна, няма толькі дробязі — мужа. А ты шчаслівая?
— Мы вярнуліся да таго, з чаго пачалі. Хто з нас п’яны? Ты ці я?
— А чые гэта словы: «Я пригвожден к трактирной стойке. Я пьян давно. Мне все равно»?
— Не ведаю. Ты сёння многа гаварыў вершамі. Гэта твае ці чужыя?
— Чужыя... На жаль, чужыя... Я бяздарны, я не напісаў нават прыстойнага радка, такога, каб пасля мае смерці доўга яшчэ цытавалі... Гэта вялікая справа — напісаць хоць радок, які потым доўга не забудуць. Напрыклад: «О закрой свои бледные ноги!» І будуць яшчэ доўга спрачацца, гэта проза ці верш... Або такія радкі: «Народ, беларускі народ! Ты цёмны, сляпы, быццам крот! Табою заўжды пагарджалі, цябе не пускалі з ярма. І душу тваю абакралі, у ёй нават мовы няма». Магутна сказана, праўда?
Яна нічога не разумела, нібы ён гаварыў па-французску.
Драгун паківаў галавою і сказаў:
— Хадзі да мяне, Марына... Мы так далёка адно ад другога. Хадзі!
Яна падала яму левую руку з пярсцёнкам, ён прыцягнуў яе да сябе і пасадзіў на каленях. Яна абхапіла яго рукамі за шыю, ён уткнуўся тварам у яе поўныя грудзі, адчуваючы, як кроў адразу забунтавала ў ім, а хмель ударыў у галаву. Ён абняў яе за талію і прытуліў да сябе.
— Ой, Косця...
Ён падняў яе на рукі і панёс на канапу...
— А ты хутка станеш лысы,— ні з сяго ні з таго сказала Марына, расчэсваючы пальцамі яго светлыя валасы.— А з выгляду, з твару ты зусім малады. Болей як трыццаць не дасі.
— Мне хутка сорак, што тут таіцца... А ты любіш маладых?
— Я не пра гэта... Проста так... А ці быў ты дзе-небудзь за граніцай?
— Не давялося.
— I я таксама...
— Шкада... А добра было б на сваёй машыне паехаць куды-небудзь на Балканы або ў Францыю.
— Не пускаюць.
— Чаму?
— Каб не ўцяклі.
— Дзівак! Хто збіраецца ўцякаць?
— Чаму? Усякіх людзей бывае...
— А чаму іх турысты ездзяць на сваіх машынах, цэлымі сем’ямі?
— Калі яны ў нас застануцца — не страшна.
— Так і застануцца!.. А скажы...— Марына замялася.— У цябе праўда свае дзеці?
— Што? А-а-а! Вось што! Мае ўласнай работы! Нават падобныя да мяне. Не сумнявайся.
І ўсё ж ён адчуваў сябе прыніжаным: ён не даў ёй таго, чаго яна хацела.
Быў праліўны дождж. Драгун дабіраўся да мікрараёна на таксі. Заплаціў шафёру, узбег па лесвіцы на трэці паверх, пазваніў. Але ў пакоі ніхто не паварушыўся. Ён пазваніў яшчэ раз. І зноў — ніякага шуму, ніякага руху. Пачакаўшы хвілін колькі, пазваніў яшчэ. Ніхто не выходзіў.
Драгун, вяла пераступаючы з нагі на нагу, стаў спускацца ўніз. Дождж яшчэ пабольшаў, на тратуары ў лужынах скакалі бурбалкі. Ён вылаяў сябе за тое, што адпусціў таксі. «Цяпер мокні, дурань»,— сказаў сабе сярдзіта. І, плюхаючы па лужынах, пайшоў на аўтобус.