Гэта заняло ў яго гадзіны дзве.
Пісем ён не адправіў, закруціў у газету і схаваў у чамадан, а адтуль выняў тоўсты пачак сшыткаў, перавязаных шпагатам. Гэта быў рукапіс яго аповесці, якой ён аддаў тры гады. «Камень з гары»... Калі ты дакоцішся да самага нізу? Праз дзесяць год? Праз сто?.. Каму гэта адправіць?» І адказаў сам сабе: «Хто мяне мала ведае і каго я мала ведаю. Тады не прападзе». Але гэта заўтра. А сёння — самае цяжкае...
Зноў дастаў гэтую самую зашмальцаваную кніжачку. Ды што! Ён і па памяці ведаў тэлефон і адрас, які яму быў патрэбен і куды ён званіў усяго адзін раз — перад сваім ад’ездам.
Трубку зняла жанчына.
— Алё! Хто вам патрэбен? — прапішчала яна.
— Рымар...
— А хто пытае?
— Яго знаёмы... Драгун.
— Зараз паклічу.
Доўга нікога не было. Ён ужо думаў, што на гэтым усё і скончыцца. Нарэшце трубка на тым канцы провада стукнулася аб нешта цвёрдае, пачулася цяжкае дыханне; рэзкі скрыпучы голас бадзёра спытаў:
— Хто мяне пытае, хто?
— Драгун...
— Не можа быць! — усклікнула трубка ўсё так жа бадзёра.— Я думаў, хто-небудзь жартуе.
— Якія могуць быць жарты...
— Ну што ж, з прыездам! Вітаю на роднай зямлі,— сказаў голас з робленым пафасам.
— Дзякую... Але ці памятаеце вы нашу апошнюю размову?
— Якую?
— Ну, тры гады назад, па тэлефоне?
— А-а, памятаю, а як жа! Дык што?
— Як што? Мы дамаўляліся, што я прывязу сцэнарый.
— Дык што, ты прывёз?
— А як жа! Калі я сказаў, то зраблю.
— Не можа быць!
— Усё можа быць!
На тым канцы провада стала ціха. Потым пачулася:
— Алё! А ты не жартуеш?
— Што вы! У наш атамны век!.. Вось прыязджайце да мяне, пагаворым.
— А дзе ты?
— У гасцініцы «Аэліта», 15-ы паверх, 33 пакой.
— Гм... Гм... Тут у мяне на вечар намячалася...
— Кіньце вы! Я з-за свету ехаў, а вы не можаце адкласці таго, што ўчора намячалася. Я не гэтулькі чакаў з вамі сустрэчы...
— Гм... гм... Зараз скажу... Гм... Пазвані праз паўгадзіны. За гэты час я змагу дамовіцца.
— Добра.
Драгун паклаў трубку. Пот выступіў у яго на ілбе. «Няўжо адчувае, юда? Няўжо не прыйдзе? Але нічога! Якая розніцца, дзе і калі? Важна, што цяпер. Цяпер або ніколі. Толькі цяпер!»
Гэтае паўгадзіны цягнулася доўга. Хацелася пазваніць... Было гэтулькі знаёмых тэлефонаў, асабліва адзін, які сядзіць у памяці глыбока і вечна, як той нумар у вязня з канцлагера... Але ён не будзе званіць. Дарога туды яму закрыта. Закрыта назаўсёды... Засталося толькі паставіць кропку над «і». Вялікую такую, чырвоную кропку... Але не кажы гоп... Няўжо ён адчувае, юда? Не можа быць! Пра гэта яму мо ніколі і не сніцца! Ён упэўнены, што ўсе ўжо даўным-даўно забыліся пра яго мінулае, як і ён сам... Для яго цяпер важна грошы. Сцэнарый — давай сцэнарый!.. Трэба было падкінуць яму пару кампліментаў, сказаць проста з моста: сцэнарый-то ёсць, але паколькі ён, Драгун, далёкі ад спецыфікі кіно, не ўпэўнены, што ўсё закруціў як трэба, то і бярэ ў суаўтары сабе такога вопытнага кінадраматурга, як Рымар. Тады ён знайшоў бы час!
Паўгадзіны прайшло. Драгун пазваніў. Было занята. «Яшчэ не дамовіўся, гандляр». Ён бразнуў трубку. Няйначай, раіцца з некім, ці варта звязвацца з такім тыпам, як Драгун. Рымар хітры. Яго на мякіне не правядзеш. Хоць у Драгуноў густ ён паверыў. Быў такі выпадак: Драгун пахваліў новы Рымараў фільм. Не яму ў вочы, а ў гутарцы ў рэдакцыі. Толькі скончылі гаварыць, як адчыняюцца дзверы і на парозе стаіць Рымар. Слова за слова — і Гушчынскі з усмешачкай кажа, што вось Драгун учора глядзеў фільм па тваім сцэнарыі і проста ў захапленні. Гушчынскі, як заўсёды, любіў гіпербалы.
Рымар проста расцвіў! Некалькі дзён назад у газеце была разносная рэцэнзія на яго фільм, а тут знайшоўся аднадумец! Яны гаварылі тады з гадзіну — пра асобныя вобразы, дэталі, эпізоды, пра ігру артыстаў, пра вартасці самога сцэнарыя. Рымару асабліва прыйшлося па душы тое, што Драгун заўважыў: «Вы вельмі добра паказалі жорсткасць, бесчалавечнасць вайны наогул. Чалавек трапляе ў такія сітуацыі, што ён проста не ведае, хто яго сябры, хто ворагі, каму верыць, а каго асцерагацца. Чалавек ходзіць над безданню, і не дзіва, калі ён у яе трапіць, не дзіва, калі ён памыліцца, і за яго памылку заплацяць жыццём сябры... Чалавек — ахвяра падзей, абставін, часу».
Драгун гаварыў шчыра, тое, што адчуваў, гледзячы фільм. Рымар у канцы паціснуў яму рукі і нагаварыў кампліментаў, пахваліў яго першую кнігу, якая выйшла ўжо вунь колькі, пахваліў і аповесць. Але Драгун ведаў, што Рымар шчыры ніколі не бывае. Ён можа сказаць усё, што патрабуюць ад яго абставіны... Толькі трохі пазней Драгун зразумеў, чаму Рымару так прыйшоўся па сэрцы тэзіс пра абставіны. Гэтым ён даваў зразумець, што і тады, у гады культу, абставіны прымушалі людзей быць жорсткімі. І яго таксама... І не яго віна, што ён пісаў такія артыкулы, якія можна было прыкладаць да абвінаваўчых актаў... Рымар шукаў сабе апраўдання.