Між тым калонія пашыраецца. Паводле колькасьці вязьняў на душу насельніцтва Беларусь у сьвеце саступае ўжо толькі Расеі ды Амерыцы. А дзяржава вынаходзіць усё новыя віды крымінальна караных дзеяньняў.
Міхаіл Марыніч адседзеў у турме за тое, што прыняў у падарунак ад пасольства ЗША некалькі камп’ютараў.
Сяргей Скрабец сядзіць дагэтуль, бо калісьці быў вылучыўся ў прэзідэнты.
Андрэй Клімаў — на «хіміі» за тое, што заклікаў людзей адсьвяткаваць Дзень Волі і выйшаў на плошчу зь мегафонам.
Мікалай Статкевіч — там жа: не паверыў афіцыйным вынікам рэферэндуму.
Аляксандр Казулін адбывае 5,5 года калоніі, бо нагаварыў па тэлевізіі замнога праўды і разьбіў шкло на партрэце Лукашэнкі. Артур Фінькевіч — у сьпецкамендатуры за надпіс «Мы хочам новага!».
Вячаслаў Сіўчык — пад крыміналкай, бо пад ягоным кіраўніцтвам у намётавым гарадку на плошчы Каліноўскага не аказалася ані выбухоўкі, ані гарэлкі, ані наркотыкаў, ані нават дохлых пацукоў.
Мікалай Аўтуховіч — у ізалятары: сумленна займаўся бізнесам.
Мікалай Астрэйка, Цімох Дранчук, Эніра Браніцкая і Аляксандр Шалайка зьняволеныя за ўдзел у «незарэгістраванай арганізацыі», зарэгістраваць якую ў законным парадку не дазволіла сама дзяржава.
Цяпер суду за тое ж самае чакаюць маладафронтаўцы — а БТ на ўсялякі выпадак распавядае пенсіянерам, што насамрэч у летніках з дапамогаю «афганцаў» «МФ» рыхтуе баевікоў.
Працэсы паказальныя. Больш за тое, паказальна абсурдныя. Маўляў, было б за што саджаць — увогуле б забілі.
І люд баіцца.
Што ж можна супрацьпаставіць страху?
Толькі веру. Вера зьнішчае страх.
Тыя, каму Бог прадугледзеў прайсьці празь зьняволеньне, павінныя памятаць словы Бібліі: «Зь вялікай радасьцю прымайце, браты мае, калі ўпадаеце ў розныя выпрабаваньні, ведаючы, што выпрабаваньне вашай веры робіцца цярплівасьцю, а цярплівасьць павінна мець дасканалае дзеяньне, каб вы былі дасканалыя ва ўсёй паўнаце, безь ніякай пахібы» (Якава 1:2-4).
Адбыцьцё сутак у сьпецпрымальніках, месяцаў у ізалятарах, гадоў на «хіміі» ці ў турме кшталтуе ды гартуе змагароў. Дае час на роздум, грунтоўную адукацыю, духовае ўдасканальваньне. Паверце, дарагія Аляксандр і Артур, Цімох і Мікалай, Сяргей і Андрэй, — Госпад Бог лепш за ўсіх ведае, дзе нам у гэты момант трэба быць. І ў вырашальную хвіліну, калі Беларусі спатрэбяцца найвялікшая цьвёрдасьць, бязьмежнае трываньне, рэдкая адвага, — гэты гарт дасьць плён, і мы зробімся кропкамі апірышча для рычага, што пераверне краіну.
«Шчасьлівыя тыя, каго гоняць за праўду, бо іх ёсьць Валадарства Нябеснае!» (Мацьвея 5:10).
Што ж да спробаў запалохаць судзілішчамі ўвесь народ... Беларусам няма чаго баяцца. Насамрэч калонія звычайнага рэжыму — у галовах. Як і ў выпадку зь Сітнам, мяжа забароны ўмоўная. Зямля беларуская. Людзі нашыя. Параза рэжыму непазьбежная. Калі зразумець гэта, страх проста зьнікае.
Бо Беларусь атрымала незалежнасьць ня дзеля таго, каб быць калоніяй-пасяленьнем на 10 мільёнаў асуджаных да абмежаваньня волі. Божая воля для сучаснае Беларусі — гэта нацыянальнае абуджэньне.
АДВАЖНАЕ СЭРЦА
Тыя, хто найчасьцей пісалі лісты ў Малое Сітна, атрымлівалі просьбу адказаць на пытаньні своеасаблівай анкеты: «Якія кнігі, музычныя гіты, фільмы вы б параілі прачытаць (праслухаць, праглядзець) кожнаму беларусу?» І найбольш уразіла сваімі вынікамі намінацыя «кіно». Здавалася б, столькі пранізьліва беларускіх фільмаў: «Дзікае паляваньне караля Стаха», «Ідзі і глядзі», «Чырвонае лісьце», «Акупацыя»... Столькі экранізаваных нацыянальных герояў: Кастусь Каліноўскі, Сотнікаў, Заслонаў... Але ж вось фокус: па-за канкурэнцыяй апынулася «Адважнае сэрца» з Мэлам Гібсанам у галоўнай ролі. (Між іншым, на другім месцы — «Пакуты Хрыстовы» таго ж Гібсана ўжо як рэжысёра.)
Шатландзец Ўільям Ўолас, просты хлопец, што ў безнадзейным становішчы ўзначаліў паўстаньне супраць акупацыі, трапіў беларусам у самае сэрца.
Чаму — тлумачыць ня трэба.
За гады ўдзелу ў беларускім руху мне пашчасьціла пазнаёміцца зь людзьмі, што не саступалі Ўільяму Ўоласу ў асабістай мужнасьці. З геолагам Вячаславам Сіўчыкам, адным з арганізатараў Менскае вясны — 96, які трымаў галадоўку пратэсту разам зь Юрыем Хадыкам на Валадарцы і якога часьцей, чым іншых, бачылі ля мікрафона ў намётавым мястэчку на плошчы Каліноўскага. Зь лясным інжынерам Яўгенам Скочкам, што кіраваў дружынай «Маладога фронту» і адным сваім зьяўленьнем на вулічных акцыях наводзіў паніку на міліцэйскае начальства. Мастаком Рыгорам Кійком, які адбіваў у амапаўцаў маладзейшых дэманстрантаў і бел-чырвона-белыя сьцягі (за што рэгулярна адседжваў на сутках ды «хіміі»). Палітыкам Зянонам Пазьняком, вайскоўцам Мікалаем Статкевічам, праваабаронцам Валерыем Шчукіным, журналісткай Ірынай Халіп...