13 кастрычніка 2013 г.
LXXXIV. ВОЛЯ
Ойча наш, Каторы ёсьць у небе!
Сьвяціся імя Тваё,
Прыйдзі Валадарства Тваё,
Будзь воля Твая...
Лукі 11:2
У Волі залатыя валасы. Сонечныя прамяні скрозь успышкі жоўтага лісьця кранаюць вейкі, і ты прымружваесься, нібы перад пацалункам. Сьвята грае проста ў цябе на твары агністай, мядовай, бурштынавай, настоенай на палым кляновым і таполевым лісьці сьвежасьцю.
Потым залацістыя струны будуць то тут, то там прабліскваць на тваім швэдры і расплятаць згадкі разам з галавакружным водарам.
У Волі шэрыя вочы. Глыбокія, родныя вочы агромністага шэрага неба, якое ўдыхаеш на поўныя грудзі. Беларусь, мілая, я з табой.
У Волі крынічна-звонкі і меладычны голас. Удых зь верхавінаў хвояў, чые адлюстраваньні тонуць у безданях Нарачы, і выдых з шумам мінскіх вуліцаў.
Пазбаўленыя волі ведаюць — яе чакаеш так, як спатканьня з каханай. Толькі заплюшчы вочы і ўяві. Перасыхае ў роце... Сэрца калоціцца, хоча вырвацца і мячыкам скакаць проста ў яе цёплыя, ласкавыя далоні.
Воля прыходзіць ці ў летняй лёгкай сукенцы, перахопленай пасам, і тады яе аблічча праменіць золатавалосым німбам, ці ў вышыванцы зь белі і чырвані, жывым сьцягам на цёплым вясновым ветры, ці ў пухнатай зімовай куртачцы ды высокіх боціках, так што вакол робіцца горача, ці ў шляхетным восеньскім паліто, якое акрэсьлівае зграбнай лініяй стан і так пасуе яе каралеўскім вачам колеру беларускага неба.
Яна моўчкі, пяшчотна абдымае цябе, ледзь кранае шчаку вуснамі, быццам запальвае зорку, і лёганькі дотык пальчыкаў на плячох дае табе адчуць адказнасьць за сьвет вакол нас.
Воля як свабода ў беларускай мове азначае таксама і рашучасьць у дзеяньні. Каму, як не беларусам, хрысьціянскаму народу, ведаць, што моцная воля ўласьцівая толькі свабодным.
Наша нацыянальная бязвольнасьць пачынаецца тады, калі беларус адварочваецца ад Бога.
Вызваленьне, Дзень Волі, вольная воля, валявы ўчынак... Воля прысутнічае ва ўсім тым, чаго нам так не хапае.
Вольная — адно з тлумачэньняў імя Беларусі. Вось чаму беларусы так часта называюць сваіх дачок Волямі.
Воля вытанчаная. Воля грацыёзная. Воля патрабавальная — здольная адным упартым шэравокім позіркам з-пад узмаху тонкіх выгнутых бровак даць зразумець, што рабіць, і натхніць на тое, што не пад сілу іншым.
Воля ласкавая — ад цеплыні подыху, у які акуна-
есься па выхадзе з каменды, да наймалейшых, амаль незаўважных дотыкаў, кожны зь якіх — знак.
Здаецца, яшчэ кропелька пяшчоты — і страціш прытомнасьць ад шчасьця.
Вялікая беларуская воля, здольная на самаадданасьць, ахвярнасьць і штодзённую сьвятасьць, — вобраз і падабенства тае Волі, што вяла на Галгофу Збаўцу.
Паэт нашага вольнага залатога веку Андрэй Волян (амаль што Волін) пісаў «Да палякаў і ліцьвінаў»:
Дай жа, Божа, каб воля вас упадабала
Ды над ёй сваволя ўжо не панавала...
Беларуская Воля — гэта свабода ў Хрысьце. Адкрываеш сэрца для цэлага сусьвету веры і любові, каб умясьціць Неўмяшчальнага.
«А хто ня любіць Волі — ня нашага роду».
Купала, у кропку.
Куплін, бывай.
Вольна, як жа вольна... Узгоркі і лагчыны дыхаюць, уздымаюцца і апускаюцца з шумам ветру абапал дарогі. Неба празь сіняватую смугу пераліваецца ў зямлю на даляглядзе — асьцярожна, павольна, быццам блакітнае малако зь велізарнай даёнкі льецца, льецца ў кубак, блішча донцам сонца, дзесьці па-над Еўропай, перакульваецца глыбокім закатам. І трапеча лісьце дрэваў прывітальнымі ўзмахамі, і ловіш іх позіркам на імгненьне, і так хочацца пасьпець кіўнуць у адказ.
Вочы, цёплыя ўсьмешкі, крышталёвыя слёзы матулі, поціскі рук, «Ооо!» з самай беларускай глыбіні, усе гэтыя сьветлыя чалавечыя вокны, быццам агні вялікага горада, празь якія на цябе глядзіць Госпад.
І радзімка ля яе вуснаў.
І прысутнасьць чагосьці найвышэйшага.
І ты раптам разумееш, што аглушальны лямант званка на праверку а шостай раніцы, малатарня жалеза на складзе, цёмная, з выкручанымі лямпачкамі, задушлівая ад куродыму і мачы, вечна ліпкая агульная прыбіральня, і куплінскае неба, нарэзанае на празрыстыя лусты кратамі, — гэта ўсё было дадзена, каб адчуць пякуча, пранізьліва, усім сэрцам яе чысьціню, яе ласку, яе хараство.
Ясную. Любую. Найпрыгажэйшую.
Волю Божую.
19 кастрычніка 2013 г.
АДРЫНУТЫ-Я